Koninklijk Haarlems Mannenkoor Zang en Vriendschap

Het Koninklijk Haarlems Mannenkoor Zang en Vriendschap is opgericht op 20 februari 1830. Het is het langst bestaande mannenkoor van Nederland en heeft een rijke historie. Het mannenkoor bestaat uit 75 zingende leden, die goed verdeeld zijn over de vier stemgroepen. Onder leiding van dirigent Arno Vree wordt elke maandagavond gerepeteerd. Het koor is niet verbonden aan een religieuze of politieke stroming en brengt een breed repertoire; middeleeuwse muziek wordt afgewisseld met opera, musicalnummers, moderne muziek en alles wat daar tussen zit.

1. Geschiedenis

Op 20 februari 1830 werd Zang en Vriendschap door J.E.Schmitz in Haarlem opgericht. Schmitz was een hoefsmid uit de Groote Houtstraat. Het zangminnend gezelschap bestond toen uit negen mannen, die iedere week bij één van de leden oefenden. Toen al was het motto: ‘Doel van ons verenigd pogen is Zang door Vriendschap te verhogen.’ Voor 39 uitgenodigde gasten en belangstellenden werd op 2 mei 1832 het eerste optreden gegeven.

2. Liedertafel

Toen het koor begon, was het nog een klein gezelschap, dat in de zogeheten Liedertafel-scene, al behoorlijk van zich liet spreken. Met de beroemde dirigent Willem Robert (1883-1914), ontwikkelde Zang en Vriendschap zich tot één van de meest gerenommeerde koren in West-Europa. Met als absoluut hoogtepunt het winnen van de fel begeerde Kaizerpreis in het Duitse Köln in 1902. Dat gebeurde voor een laaiend enthousiaste, uitpuilende zaal met meer dan 2000 toehoorders. Het was de eerste keer dat een buitenlands gezelschap de prijs wist te winnen. De prijs bestond uit een gouden medaille en een bedrag van maar liefst 3000 mark. Een vermogen in die tijd.

3. Koninklijk

In 1890 kreeg Zang en Vriendschap het predikaat ‘Koninklijk’. Het bleek dat in 1902 dat Z.K.H. Prins Hendrik bereid was om beschermheer van het koor te worden. Vanaf 1946 tot zijn overlijden in 2004 is Z.K.H. Prins Bernhard na hem beschermheer geweest.

4. Eigen gebouw

Op 14 juli 1915 werd het Gebouw Zang en Vriendschap ingewijd; een geschenk van twee rijke leden. Sindsdien is Zang en Vriendschap één van de weinige Nederlandse koren die een eigen verenigingsgebouw tot hun beschikking heeft.

5. Concerten

Het koor gaf vele bijzondere concerten. Zo was er in 1913 een benefietconcert voor het ontslagen trampersoneel. In 1928 zong het koor zelfs tijdens de officiële opening van de Olympische Spelen in Amsterdam. Dit gebeurde op 28 juli onder leiding van de bekende dirigent Fred Roeske.

6. Grammofoonplaat

De zangvereniging ging zeker met haar tijd mee. Want al in 1926 werd de eerste grammofoonplaat opgenomen bij Columbia in Londen. Op het album dat bestaat uit zes platen staat onder meer het bekende Ecce, quomodo moritur.

7. 100- jarig bestaan

In 1930 werd het 100-jarig bestaan gevierd onder de Vlaamse dirigent Lieven Duvose. Op het Galaconcert was beschermheer Prins Hendrik ook aanwezig. Het werd een schitterend jubileum. Daarbij waren tien gerenommeerde koren, zoals de Maastreechter Staar en het Duitse Polyhymnia uit Köln aanwezig. Iedereen wilde bij het koor horen getuige de 220 leden.