Leander van Eß

Leander van Eß (ook genaamd Johann Heinrich van Eß; Warburg in het Prinsdom Paderborn, 15 februari 1772 – Affolterbach, Odenwald, 13 oktober 1847) was een katholiek theoloog en auteur van een vertaling van de Bijbel in het Duits.

Leven

Van Eß bezocht het Gymnasium Marianum in Warburg en werd in 1790 Benedictijner in Marienmünster bij Paderborn, waar hij de kloosternaam Leander nam en in 1796 priester werd gewijd. Na de afschaffing van het klooster in 1802 verhuisde hij naar Schwalenberg (Lippe) en werkte als priester. Vanaf 1812 was hij hoogleraar aan de universiteit van Marburg, mede-directeur van het seminarie van de plaatselijke schoolleraren en pastoor van de parochie van Marburg. Hij nam in 1822 ontslag uit alle kantoren en woonde daarna in Darmstadt en vanaf 1835 in Alzey als particulier geleerde. Leander van Eß verzamelde manuscripten en gedrukte oude boeken op grote schaal. Hij wijdde zich in het bijzonder aan de productie van een Duitse bijbelvertaling en de verspreiding van de Bijbel onder de mensen, waardoor hij een voorloper werd van de katholieke bijbelbeweging van de 19e eeuw.

Samen met zijn neef Karl van Eß vertaalde hij het Nieuwe Testament, dat in 1807 in Braunschweig verscheen toen hij nog priester of pastoor was. De Vulgate diende als basis, met een uitgebreid voetnotenapparaat dat wijst op verschillen met de Griekse tekst. In 1827 creëerde Leander van Eß zelf ook een Bijbeluitgave - een combinatie van de Complutense Polyglot en de Erasmische Tekst.

Tussen 1807 en 1821 hebben verschillende bisdommen en theologische faculteiten de vertaling goedgekeurd. De katholieke kerk had echter kritiek op Van Eß's publieke opinie over verschillende doctrines en plaatste zijn Nieuwe Testament op 19 december 1821 op de Index Librorum Prohibitorum. In 1822 verklaarde de katholieke theologische faculteit van de universiteit van Tübingen en in 1826 verklaarde het bisschoppelijk vicariaat-generaal Bruchsal dat de vertaling in overeenstemming was met de leer van de katholieke kerk en beval de nieuwe uitgaven ter goedkeuring aan.

In solowerk volgde de vertaling van het Oude Testament uit de oorspronkelijke tekst, die in 1822 in een eerste deel, 1836 in een tweede deel verscheen. Samen met Heinrich Joseph Wetzer publiceerde hij in 1840 eindelijk een driedelige complete uitgave van zijn werk. Door de vertaling uit het Hebreeuws volgt de nummering van de psalmen de verdeling van Robert Estiennes, en verschilt dus van die van de Vulgaat en andere vroege katholieke bijbelvertalingen. Een ander bijzonder kenmerk van de vroege edities is het doorlopende tetragram in de vorm van Jehovah.

Vertaald met www.DeepL.com/Translator