Lijst van Belgische edellieden door verdienste

Dit is een lijst van Belgische personen die omwille van hun verdienste een adellijke titel hebben gekregen. Dikwijls heeft deze verdienste te maken met een inzet voor de Belgische zaak, of voor de koninklijke familie.

Lichten van de Adelbrieven

De Koning heeft het absoluut alleenrecht om mensen uit te kiezen en hoeft hiervoor niet rekening te houden met de minstriële verantwoordelijkheid; hij raadpleegt wel de vereninging voor de Belgische Adel( Graaf Henri d'Udekem d'Acoz is tussen haakjes voorzitter van die raad). Deze verheffing in de adelstand (het "verlenen van adellijke gunsten") gebeurt jaarlijks op 21 juli door de koning.Daarna wordt een procedure gestart, op het einde ontvangen de Vorsten de personaliteiten die de procedure van het Lichten van de Adelbrieven tot een goed einde brachten. Elke persoon moet dan een wapenschild hebben met een Wapendevies.De genomineerden mogen hun wapen door een kunstenaar naar keuze laten ontwerpen. Nu en dan wordt een ontwerp naar de scheurmand verwezen omdat er gezondigd is tegen de regels van de heraldiek of van de goede smaak. Stijn Coninckx wilde Charlie Chaplin in zijn blazoen verwerken maar dat kon niet. Ook combinaties met de driekleur van de Belgische vlag zijn taboe. Fantasiekronen zijn eveneens uit den boze. Een kroon moet historisch verantwoord zijn. Welke attributen er op het wapenschild staan is afhankelijk van de titel. Pas als de Raad van de Adel en de titularis het eens zijn over het ontwerp komt het op de adelbrief. Dit tweetalig document dat met de hand geschreven wordt op perkament, bestaat uit een aantal pagina's met een mini-stamboom die twee generaties in de mannelijke lijn teruggaat. Als alle formaliteiten vervuld zijn, worden de adelbrieven gelicht en krijgen de nieuwe nobiljons een attest waarmee ze bij de burgerlijke stand hun titel kunnen laten vermelden op hun identiteitskaart en alle officiële stukken. Een adellijke titel is in België beschermd en het wederrechtelijk gebruik ervan is strafbaar. Baron of graaf worden is niet goedkoop. Een blazoen kost, afhankelijk van de ontwerper en de kwaliteit van uitvoering, tussen de veertig en de honderdduizend frank. Daar bovenop komen dertigduizend frank registratierechten voor de titel, vijfhonderd frank kanselarij en zegelrechten. Bij een erfelijke titel wordt dertigduizend frank extra aangerekend voor ieder rechthebbend familielid. Als de adelbrief niet binnen een termijn van vijf jaar is gelicht, wordt de verheffing teniet gedaan. Al bij al zijn er veel meer mensen die hun interesse voor een titel laten blijken en hem niet krijgen dan dat er zijn die hem aangeboden krijgen en weigeren.

Geadelde vrouwen genieten daarbij van een positieve discriminatie. Ridderes bestaat niet en er is geen Frans equivalent voor jonkvrouw. De laagste titel voor een vrouw is dus barones. Als gevolg daarvan krijgen dames bij gelijke verdienste doorgaans hogere titels dan mannen.Alleen de begustigde mag zich ridder, baron of graaf noemen. De adeldom gaat wel over op de erfgenamen. De kinderen van Baron Eddy Merckx, Axel en Sabrina, hebben dus recht op het predikaat jonkheer en jonkvrouw. Ook hun kinderen mogen geadeld door het leven gaan. Erfelijke titels worden slechts in uitzonderlijke gevallen toegekend zoals aan oud-minister van Buitenlandse Zaken Graaf Pierre Harmel wiens rechtstreekse afstammelingen zich te eeuwigen dage graaf of gravin mogen noemen of wijlen Premier Gaston Eyskens wiens titel van burggraaf altijd overgaat op de oudste zoon van de familie. Af en toe gebeurt het dat niet-erfelijke adeldom verleend wordt 'als de kinderen niet de garantie bieden dat de adeldom ook met de nodige waardigheid zal gedragen worden.

Het komt ook voor dat de koning ermee instemt dat de titel niet aan de oudste maar aan de tweede zoon wordt doorgegeven, bijvoorbeeld als de oudste zoon priester wordt of in de Verenigde Staten gaat wonen waar adel verboden is. Er bestaat anderzijds een procedure om een adellijke titel verbeurd te verklaren, met name bij wangedrag, hoogverraad of grove malversaties. Dat gebeurde na de wereldoorlog toen enkele adellijke families wegens collaboratie hun titel verloren

Graven en gravinnen

• Pierre Harmel, voormalig eerste minister, sinds 1991, erfelijk
• Maurice Lippens, voorzitter Fortis Bank, sinds 1998, erfelijk
• Jacques Rogge, voorzitter IOC, sinds 2002

Burggraven en burggravinnen

• lt.-kol. Frank De Winne, astronaut, bij K.B. van 20 december 2002
• Dirk Frimout, astronaut
• Alphonse Verplaetse, ex-gouverneur van de Nationale Bank van België, bij K.B. van 26 april 1999

Baronnen en baronessen

• Eliane Achten, scheepsmakelaar, sinds 1998
• Henich Apfelbaum, diamantair, sinds 2005
• Tonia Baert-Martens, zakenvrouw (Concentra)
• Luc Bertrand, industrieel, sinds 2005
• Jean-Marie Bogaert, sinds 2001
• Karel Boone, sinds 1999
• Jeanne Brabants, choreografe, sinds 2000
• Paul Buysse, ex-voorzitter Kamer van Koophandel, sinds 1998
• Stijn Coninx, regisseur
• Annie Cordy, zangeres-actrice
• Marcel Crochet, rector van de UCL
• Valère Croes, ex-voorzitter SABENA en ASLK, sedert 1997
• Jean Cuvelier, chirurg in het O.L.Vrouwziekenhuis van Aalst
• Paul De Keersmaecker, ex-staatssecretaris, sinds 1997
• Pierre de Maret, rector van de ULB
• Francine de Nave, hoofdconservator van het museum Plantin Moretus te Antwerpen
• Michel D'Hooghe, ex-voorzitter Voetbalbond, sinds 2000
• Mia Doornaert, journaliste van De Standaard
• Stanislas Emsens, industrieel
• Raymonde Foucart, voorzitster Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding, sinds 2005
• Jacques Franck, ex-hoofdredacteur van La Libre Belgique
• Hilde Franckx, sinds 2001
• Albert Frère, zakenman
• Karin Gérard, gewezen voorzitster van de Hoge Raad voor Justitie
• Eva Gerretsen, sinds 1999
• Jan Grauls, diplomaat, sinds 2005
• John Goossens, ex-directeur-generaal van Belgacom, sinds 2000
• Pierre Haillez, sinds 2000
• Jean Hallet, ex-voorzitter Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding, sinds 1998
• Jean de Jardin, procureur-generaal bij het Hof van Cassatie, sinds 2005
• Jacques Jonet, industrieel, sinds 2005
• Koen Lenaerts, rechter in het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen
• Frie Leysen, ex-directeur van het Cultureel Centrum deSingel, sinds 1998
• Tony Martens, voorzitster van de uitgeversgroep Concentra
• Eddy Merckx, wielrenner
• André Oosterlinck, ex-rector van de KUL
• Hugo Paemen, kabinetsmedewerker, sinds 2000
• Antoinette Pecher, voorzitster van het Instituut voor Veteranen en Oorlogsinvaliden, sinds 2005
• Alain Philippson, sinds 1999
• Jacques Planchard, eregouverneur van de provincie Luxemburg
• Karel Poma, oud-politicus, sinds 2005
• Georges Primo, hartchirurg, sinds 1998
• Pierre Romeijer, keukenchef, sinds 2001
• Georges Schnek, sinds 2001
• François Schuiten, sinds 2002
• Paul Smets, industrieel, sinds 2005
• Jean Stéphenne, sinds 2001
• Toots Thielemans, muzikant, sinds 2001
• Eugène Traey, sinds 2001
• Frans Van Daele, diplomaat, sinds 2002, erfelijk sinds 2005
• José Van Dam, basbariton, sinds 1998
• Hugo Vandamme, gedelegeerd bestuurder van Barco, sinds 1998
• Tony Vandeputte, ere-afgevaardigd bestuurder van het VBO
• Aloïs Van de Voorde, ere-secretaris-generaal van het ministerie van Financiën, sedert 1998, erfelijk
• Olivier Vanneste, sinds 2001
• Monika Van Paemel, schrijfster
• Paul Van Rompuy, econoom en hoog ambtenaar, sinds 2005
• Luc Vansteenkiste, industrieel, sinds 2005
• Jo Walgrave, voorzitster van de Nationale Arbeidsraad (NAR), sinds 1997
• Gerard Walschap, schrijver, sinds 1975
• Eric van Weddingen, gewezen koninklijk commissaris
• Jacques Willems, sinds 2002

Ridders

• Salvatore Adamo, zanger, sinds 2001
• Pierre Arty, sinds 2001
• Louis Baeck, hoogleraar KUL, sinds 1997
• Georges Baines, sinds 1999
• Pierre Bartolomée, dirigent, sinds 1997
• René Bauduin, ex-stafchef van het Geheim Leger, sinds 1997
• Julos Beaucarne, sinds 2002
• Marc Yves Blanpain, sinds 2000
• Walter Boeykens, klarinettist, sinds 1997
• Raymond Ceulemans, biljarter, sinds 2002
• Alphonse Dassen, sinds 2000
• Jean-Jacques De Cloedt, zakenman, sedert 1998
• Raoul Debroeyer, grafisch kunstenaar, sinds 1999
• Claude Desseille, ondernemer, sinds 2005
• Robrecht Dewitte, medestichter van Musica Antiqua (Brugge)
• Philippe Herreweghe, dirigent, sinds 2000
• Jan Hoet, directeur van het SMAK, sinds 2000
• Jean-Pierre Josi, ondernemer, sinds 2005
• Jacques Leduc, bedrijfsmanager, sinds 2001
• Guy Paquot, sinds 2000
• Nathan Ramet, voorzitter van het Joodse Museum van de Deportatie en het Verzet, sinds 2005
• Gilbert Seresia, notaris, sinds 2001
• Marc Sleen, striptekenaar, sinds 1998
• Will Tura, zanger, sinds 2001
• Paul Vandenplas, fysicus, sinds 1998

Zie ook

• Lijst van Belgische adellijke families