Publiek domein

Publiek domein is een gangbare benaming voor de status van werken, zoals programmatuur, teksten, beelden en geluidsopnamen, die geheel vrij zijn van auteursrechten.

Het auteursrecht bepaalt dat een werk niet door anderen mag worden veranderd of opnieuw worden gepubliceerd zonder expliciete toestemming van de auteur(s). De meeste werken vallen door het maken automatisch onder het auteursrecht, ook als de auteur dit niet expliciet opeist. Zulke werken komen in het publiek domein als de auteursrechten erop verlopen.

Als een werk vrij van auteursrechten is, betekent dat niet dat op dat werk gebaseerde werken dat ook zijn. Een vertaling bijvoorbeeld, of een in nieuwe spelling overgebrachte editie, of een nieuw geredigeerde uitgave van bladmuziek, wordt beschouwd als een werk op zichzelf, met eigen auteursrechten.

Anno 2007 verlopen de auteursrechten in Europa 70 jaar na de dood van de maker, of – als de maker niet is aangeduid of slechts een instelling, bedrijf of organisatie als maker is aangeduid – 70 jaar na rechtmatige publicatie van het werk. Voorheen was deze periode korter. In andere landen kunnen andere termijnen gehanteerd worden, meestal tussen 50 en 70 jaar na de dood van maker. De Conventie van Bern uit 1886, waar 160 landen aan deelnemen, regelt een termijn van minstens 50 jaar. Nederland trad in 1912 tot deze Conventie toe.

Sommige werken zijn op het moment van maken al in het publieke domein, bijvoorbeeld alle publicaties van de Amerikaanse federale overheid zoals het CIA World Factbook. Bovendien was het tot 1989 in de Amerikaanse wetgeving zo, dat alle werken waar het auteursrecht niet expliciet van werd opgeëist, automatisch in het publieke domein terecht kwamen.

Veel auteurs publiceren werk met de expliciete verklaring dat ze het werk in het publiek domein plaatsen. Het is niet duidelijk of dit juridisch wel mogelijk is. (Dit terwijl het voor 1989 in de Verenigde Staten juist heel eenvoudig was.)