Gerard Drieman

Gerard Drieman (1915-1980 was een Nederlands componist.

Drieman begon al op zeer jonge leeftijd met pianospelen. Tijdens zijn middelbare schooltijd rees zijn belangstelling voor muziektheorie en compositieleer. Hij had grote liefde voor het werk van Gustav Mahler en het latere werk van Bruckner, en kreeg gaandeweg belangstelling voor toentertijd zeer moderne componisten als Schönberg, Webern en Alban Berg.

Na het behalen van zijn Gymnasiumdiploma had Drieman eigenlijk naar het conservatorium gewild: het liefst was hij dirigent geworden. Dat was echter onmogelijk, omdat hij zwaar astmaticus was en dat fysiek niet had aangekund.

Wel begon hij in deze jaren te componeren, en nog voor de Tweede Wereldoorlog kreeg hij contact met de Oostenrijkse componist Hans Erich Apostel, die hem in Amsterdam bezocht heeft, en met wie hij correspondeerde en composities uitwisselde. Apostel woonde in Wenen en was een leerling van Alban Berg – hij was, evenals Drieman, in de toen nieuwste ontwikkelingen van de moderne klassieke muziek geïnteresseerd. Er zijn twee brieven van Apostel bewaard gebleven. Eind jaren dertig heeft Drieman een partituur van een door hem gecomponeerde symfonie aangeboden aan de dirigent Willem Mengelberg, die op dat moment in het Amstel Hotel in Amsterdam verbleef. Half ondergedoken, bang voor de Arbeitseinsatz, is Drieman vooral tijdens de oorlog productief geweest. Hij heeft tot het begin van de jaren vijftig gecomponeerd.

Helaas is een aanzienlijk deel van zijn composities verloren gegaan, of in ieder geval zoek geraakt. In de Österreichische Nationalbibliothek, afdeling Musiksammlung, bevindt zich een pianosonatine van zijn hand uit 1950, die men daar verkregen heeft met de muzikale nalatenschap van Apostel, welke er in zijn geheel bewaard wordt. Behalve daar in Wenen, waar nog meer zou kunnen liggen, bevinden er zich wellicht nog stukken van Drieman in het archief van het Concertgebouw of in het privéarchief van Mengelberg in Zwitserland. Bij handgeschreven partituren is het autogram van de componist niet altijd duidelijk herkenbaar. Dit bleek ook bij de in Wenen achterhaalde sonatine het geval te zijn. (van deze sonatine zijn ook schetsen gevonden in het privéarchief, dat bij de erven Drieman bewaard wordt)

Er zijn evenwel meerdere composities bewaard gebleven. Eerder heeft de pianist Ronald Brautigam bovendien getracht een provisorische reconstructie te maken van een aantal losse manuscriptbladen, die duidelijk verband met elkaar hebben en tot een groter geheel lijken te behoren. De kopieën van een tweetal stukken zijn ondergebracht in het archief van de Stichting Neerlandica Collectie Willem Noske te Den Haag, zodat ze voor het nageslacht bewaard zullen blijven.

De volgende stukken zijn in zijn geheel teruggevonden, en gedigitaliseerd:

• Divertimento voor piano voor poesje (1939)
• Vijf orkeststukken (1942) uitgegeven bij Donemus
• 35 Miniaturen voor Piano (1945-46)
• Vijf stukken voor piano (1948)
• Sonate voor viool en piano (1950) uitgegeven bij Donemus
• Sonatine voor piano (1950) uitgegeven bij Donemus
• Trio voor fluit, hobo en klarinet

Inmiddels is een aantal stukken bij Donemus uitgegeven. [1] en is de Sonatine voor piano (1950) uitgevoerd op 15 oktober 2012 bij een concert van de Leo Smit Stichting door Marianne Boer [2]

Het werk van Gerard Drieman is zeer atonaal en expressionistisch; klank, puur om de klank zelf. Meestal in extreem langzame tempi (kwart = 22, bijvoorbeeld). Aan vorm en structuur heeft Drieman zich niet gebonden gevoeld; er zijn geen reeksen die aan zijn stukken ten grondslag liggen, en er is ook nooit sprake van het teruggrijpen op eerder gebruikt materiaal; de stukken zijn alle doorgecomponeerd en rhapsodisch van aard.

Externe links

• Werken van Gerard Drieman bij Donemus