Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Promotie (schaken)

Uit Wikisage
Versie door Guido den Broeder (overleg | bijdragen) op 25 sep 2008 om 11:29 (start)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

In het schaakspel is promotie het inruilen van een pion voor een sterker schaakstuk. Om te promoveren, dient de pion de laatste rij te bereiken. De promotie is verplicht en is een onderdeel van de zet.

Uitvoering

a8 b8 c8 d8 e8 f8 g8 h8
a7 b7 wk c7 wp d7 e7 f7 g7 h7
a6 b6 c6 d6 e6 f6 g6 h6
a5 b5 c5 d5 e5 f5 g5 h5
a4 b4 c4 d4 e4 f4 g4 bk h4
a3 b3 c3 d3 e3 f3 g3 h3
a2 b2 c2 d2 e2 f2 g2 h2 bp
a1 b1 c1 d1 e1 f1 g1 h1
Wit aan zet
a8 b8 c8 wq d8 e8 f8 g8 h8
a7 b7 wk c7 d7 e7 f7 g7 h7
a6 b6 c6 d6 e6 f6 g6 h6
a5 b5 c5 d5 e5 f5 g5 h5
a4 b4 c4 d4 e4 f4 g4 bk h4
a3 b3 c3 d3 e3 f3 g3 h3
a2 b2 c2 d2 e2 f2 g2 h2 bp
a1 b1 c1 d1 e1 f1 g1 h1
Wit heeft een dame gehaald

Nadat de pion is verzet (dat kan ook een slagzet zijn) neemt men deze van het bord. Vervolgens plaatst men het nieuwe stuk op hetzelfde veld, het promotieveld. De eigenschappen van het nieuwe stuk treden onmiddellijk in werking.

In dit voorbeeld promoveert de witte pion met schaak. Zwart heeft daardoor geen tijd om zelf ook een dame te halen. Op de volgende zet houdt wit de zwarte pion tegen met Dc8-c6 en wint de partij.

Is bij een wedstrijdpartij het gewenste stuk niet direct voorhanden, dan zet men de klok stil tot de arbiter dit probleem heeft opgelost.

Keuze

Speelt een speler een van zijn pionnen naar de achtste (wit) dan wel de eerste rij (zwart), dan promoveert hij deze pion - die anders niet meer actief aan het spel zou kunnen meedoen - naar keuze tot dame, toren, loper of paard.

Het komt met enige regelmaat voor dat een speler daardoor tijdens de partij over twee dames beschikt. Ook van andere stukken mag men er meer hebben dan in de beginstelling. Bij een wedstrijd of toernooi zijn daarom altijd extra schaakstukken beschikbaar. Komt men stukken tekort, dan vindt de promotie nog steeds doorgang en zal men iets moeten verzinnen om dit aan te geven, of men blijft de pion gebruiken maar onthoudt dat dat in werkelijkheid een ander stuk is. Soms wordt een geslagen toren op zijn kop gezet om als tweede dame te dienen.

Het halen van een tweede koning is niet toegestaan.

Minorpromotie

Bij promotie zal de keuze voor het nieuwe schaakstuk meestal op de dame vallen, het sterkste stuk. Het kan echter zijn dat vanwege een tactische finesse een promotie tot een van de andere, zwakkere stukken de voorkeur verdient, zoals in de stelling van Saavedra. Zo'n promotie heet een minorpromotie.

Praktijkvoorbeeld

Ortueta-Sanz, Madrid 1933
a8 b8 c8 d8 e8 f8 g8 h8
a7 bp b7 wr c7 d7 e7 f7 g7 bp h7 bk
a6 b6 bb c6 d6 e6 bp f6 g6 h6
a5 b5 c5 bp d5 e5 f5 g5 bp h5
a4 wn b4 c4 bp d4 e4 f4 g4 h4
a3 b3 c3 d3 e3 f3 g3 h3 wp
a2 wp b2 wp c2 d2 br e2 f2 g2 wp h2
a1 b1 c1 d1 e1 f1 g1 wk h1
Stelling na 31. Pc3-a4

Vanwege het grote waardeverschil tussen een pion en een dame loont het vaak de moeite om materiaal te offeren teneinde een promotie te kunnen realiseren. Zo won zwart in de partij Ortueta-Sanz[1] met de volgende offercombinatie:

31. ... Td2xb2!!
32. Pa4xb2 c4-c3
33. Tb7xb6 c5-c4!
34. Tb6-b4 a7-a5!
35. Pb2xc4 c3-c2
en wit gaf zich gewonnen.

Zie ook

Referenties