Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Paalmatras
Een paalmatras is een nieuwe methode waarmee een weg of een spoorweg kan worden aangelegd op een slappe ondergrond. Zij bestaat uit funderingspalen, met daarop een aardebaan (een soort dijk). De funderingspalen kunnen alle soorten palen zijn, bijvoorbeeld betonnen of houten palen. Er zijn ook speciale slanke palen ontwikkeld voor paalmatrassen. Op de palen ligt vaak een paaldeksel om het dragende oppervlak te vergroten.
Het onderste deel van de aardebaan wordt de 'matras' genoemd. Die bestaat in Nederland meestal uit granulaat van gebroken puin dat wordt gewapend met één of meer lagen geokunststof. Een geokunststof is gemaakt van bijvoorbeeld polyester, en kan eruitzien als een soort visnet (een geogrid) of een doek (een geotextiel).
Op de matras kan de aardebaan verder worden opgehoogd met zand of gebroken puin. Tenslotte wordt de paalmatras afgewerkt met een funderingslaag en een verharding van asfalt of een spoorbaan.
In het granulaat ontstaan een soort bogen. Via die bogen worden de krachten efficient overgebracht naar de palen. Dit heet boogwerking. Bijvoorbeeld Terzaghi beschreef boogwerking in 1943.
De slappe grond tussen de palen, onder de matras, kan in de loop van de jaren wegzakken. Dan kan de matras op de palen gaan 'hangen'. Dat is niet erg omdat hiermee rekening wordt gehouden bij het ontwerp van de paalmatras.
Reden voor aanleg
Wegen of spoorwegen kunnen met een paalmatras relatief snel worden aangelegd. De paalmatras kan verder technisch en economisch een goede oplossing zijn als:
- Een (spoor)weg(verbreding) op slappe grond wordt aangelegd.
- Er strenge eisen aan de weg worden gesteld. Bijvoorbeeld als de weg na de aanleg (bijna) niet meer mag zakken.
- In de onmiddellijke nabijheid bijvoorbeeld leidingen, een gevoelige fundering of een bestaande weg ligt.
Toepassing
De eerste Engelse paalmatras stamt van rond 1980. De eerste Nederlandse paalmatras werd in 2002 opgeleverd, een busbaan bij Monnickendam. In de eerste 10 jaar daarna werden er in Nederland meer dan 25 paalmatrassen gebouwd. Eén van de bekendste is de 14 km lange paalmatras van de N210 in de Krimpenerwaard. In het buitenland worden ook steeds meer paalmatrassen (piled embankments) gebouwd, onder andere in de Verenigde Staten, Brazilië, Engeland, Ierland, Frankrijk, Duitsland, Scandinavië, Australië, Polen, Bulgarije en in het Verre Oosten.
Ontwerp
Nederland heeft sinds 2010 een eigen ontwerprichtlijn voor paalmatrassen (CUR226). Daarvoor werd meestal ontworpen met de Britse BS8006 (1995, vernieuwd in 2010) of de Duitse EBGEO (concept van 2004, officiele eerste versie 2010). Frankrijk komt in 2012 met een eigen ontwerprichtlijn.
Onderzoek
Zowel in Nederland als in andere landen wordt onderzoek gedaan naar de toepassingsmogelijkheden van paalmatrassen. Zo wordt er gemeten aan bestaande paalmatrassen, en worden er experimenten uitgevoerd in laboratoria.
Boeken en publicaties
- Terzaghi, K., Theoretical Soil Mechanics, John Wiley and Sons, New York (1943) ISBN 0-471-85305-4.
- CUR 226, 2010, Ontwerprichtlijn paalmatrassystemen. ISBN 978-90-376-0518-1
- BS8006-1: 2010. Code of practice for strengthened/reinforced soils and other fills. British Standards Institution, ISBN 978-0-580-53842-1
- EBGEO, 2010. Empfehlungen für den Entwurf und die Berechnung von Erdkörpern mit Bewehrungen aus Geokunststoffen – EBGEO, 2. Auflage, German Geotechnical Society, ISBN 978-3-433-02950-3