Cautaerts

Huis de Cautaerts
Wapenspreuk	Atis et Sapientia
Stamvader	Jakemin Philippe
Etniciteit	Belgisch / Frans
Hoofdtak	de Coutard

De familie Cautaerts - Frénais de Coutard - Cautaerts de Steenbrugghe - Cautaert - de Coutard, is een oud-Waals geslacht van Franse oorsprong, afstammend van Jakemin ridder de Coutard. De familie behoort tot de Franse adel en voert er de titel van graaf, overdraagbaar op de eerstgeboren zoon. De andere leden dragen de titel van Baron of Barones. Door huwelijken werd de familie de toestemming gegeven om de familienaam uit te breiden tot de Frénais de Coutard. In België verloor ze stilaan haar Franse karakter. Dit is onder andere te merken aan de vernederlandsing van de familienaam.

De familie heeft haar wortels tot de in de 11e eeuw.

Betekenis

De familienaam Cautaerts is in de eerste plaats een plaatsnaam, in tegenstelling tot wat sommige woordenboeken beweren. De familienaam is afkomstig van het dorpje Cauterets, in Zuid-Frankrijk. Cauterets is gelegen in de Pyreneeën tussen Lourdes en de grens met Spanje (tussen Pamplona en Andorra). In Cauterets ligt ook het ontstaan van de familie. De familienaam is doorheen de geschiedenis altijd Frans getint geweest. Zo ook in de 11e en 12e eeuw, tijdens de Spaanse Inquisitie en tijdens de trek naar de Lage landen. Pas nadien kreeg de familienaam een Nederlands karakter. Volgens verschillende woordenboeken zouden er nog enkele betekenissen bestaan voor de familienaam. Cautaerts lijkt een echte Nederlandse familienaam. In werkelijkheid bestaat deze Nederlandse nog niet zo lang. Het is een Franse naam, afkomstig van het Franse Coutard. Coutard of Coutereau is een afleiding van "cotte", wat herenrok of wapenrok betekent. Een tweede betekenis van deze familienaam is het Middelnederlands "cauter" of "kouter". Dit is afkomstig uit het Latijn "cultura", wat akker of bebouwd land betekent.

Oorsprong

De oorsprong van de familie Cautaerts gaat terug tot de 10e en 11e eeuw in Frankrijk. In het huidige België treffen we de eerste personen aan in 1338. Toen werd voor het eerst in een oorkonde ridder Jakemin Cottart of Coutard vermeld. In de oorkonde staat achter de naam van ridder Jakemin de Coutard de stad Nijvel vermeld. Waarschijnlijk zou in deze Waalse stad Nijvel (Nivelles) de eerste voorvader van de huidige familie Cautaerts opduiken (in België). Volgens een familielegende zou niet Nijvel, maar Doornik de plaats zijn waar de eerste naamgenoot in België terug te vinden is.

Wapenschild

Het oudste bekende familiewapen komt uit de peridode (1337-1453). Toen voerde de familie Coutard of Cottart in Frankrijk een wapenschild.

Wapenschild van Cautaerts

Sinds de 19e eeuw is de familie Cautaerts terug in het bezit van een familiewapen. De kleuren van het familiewapen zijn keel (rood, wat staat voor moed en opoffering) en zilver (metaal, wat staat voor trouw). De wapenspreuk "Atis et Sapientia", betekent: "Eerbied en Wijsheid".

Op 1 november 2021 werd in de Sint-Appoloniakerk te Ledeberg (Roosdaal) de vlag met het familiewapen gewijd door de pastoor van Roosdaal. Dit gebeurde met de goedkeuring en zegen van aartsbisschop Jozef De Kesel, aartsbisschop van België.

Volgens artikel 3 van de familiewet is het dragen van het wapenschild en de vlag enkel voorbehouden aan de rechtstreekse afstammelingen van Mijnheer Marc Cautaerts, rechtstreekse nakomeling van Josse Henri Marie Joseph Baron de Coutard en van zijn echtgenote mevrouw Marie Elisabeth Hemmerijckx. Het dragen van het familiewapen alsook de vlag die geen rechtstreekse nakomelingen zijn van bovengenoemde is strafbaar en kan door het hoofd van de familie alsook de familieraad bestraft worden met een sanctie (bestaande uit een geldboete of ontzetting uit de familie).

Verspreiding van de familienaam

Het is geen familienaam die veel voorkomt in België. In 1998 droegen maar 211 personen in België de familienaam. Opvallend is wel dat er 2 grote gebieden in België zijn waar de naam voorkomt. De meeste leden wonen in het Pajottenland (omgeving Roosdaal) - Denderstreek (Aalst-Ninove) een ander gebied waar de familienaam veel voorkomt, is door huwelijk is het Duitstalig gebied in België (Eupen - Sankt Vith). Alle personen stammend uit deze familie hebben dezelfde voorvader.

Stamboom

• Jakemin Philippe de Coutard, geboren rond 1310
• ...
• Philippe Cautaert, geboren rond 1524- 1577
• Henderick Cautaert. Hij trouwde met Cathelijne Meganckx (buitenpoorters van de stad Geraardsbergen)
• Josse I Cautaert, geboren rond 1595 - 1673. Hij trouwde met Cathérine van Bonte
• Adriaan Cautaert 1626 - 1662. Hij trouwde met Petronille Cardoen
• Henri Cautaert 1664 - 1725. Hij trouwde met Marie de Leytens
• Jan Cautaert 1699 - 1743. Hij trouwde met Anne de Beeckman
• Jean-Baptist Cautaerts 1737 - 1779. Hij trouwde met Anne Marie Grijseels
• Pierre Joseph Cautaerts 1774 - 1845. Hij trouwde met Josine Philippine Josine Appelmans
• Josse II Cautaerts 1810 - 1895. Hij trouwde met Marie Elisabeth Hemmerijckx
• François Joseph Cautaerts 1853 - 1935. Hij trouwde met Marie Cathérine de Houthem

Kinderen:

• Josephus Desiderius Cautaerts 1888 - 1962. Hij trouwde met Clémentine Bornauw
• Joseph Benedictus Cautaerts 1889 - 1973. Hij trouwde met Maria Joanna Valckenier
• Marie Celine Cautaerts 1890 - 1961. Zij trouwde met Henri Barbé
• Marie Celestine Cautaerts 1891 - 1988, ongehuwd
• Carolus Ludovicus Cautaerts 1893 - 1970. Hij trouwde met Maria Jules Laureyssen (tak uit Antwerpen)
• Marie Julie Cautaerts 1894 - 1983, ongehuwd
• Marie Victoire Cautaerts 1896 - 1896
• Marie Victoire Cautaerts 1897 - 1897
• Hortense Marie Clémentine Angeline Cautaerts 1898 - 1970. Zij trouwde met Jonkheer Victor Mertens de Wilmars
• Jean Baptist Cautaerts 1899. Hij trouwde met mdm van der Stockt
• Pierre Cautaerts, geestelijke onder de naam Boudewijn
• Bertha Eugenie Cautaerts 1902 - 1992. Zij trouwde met Renaat van der Stockt
• Remi Cautaerts 1904 - 1999. Hij trouwde met Celine Meulemans (tak uit Aalst-Gijzegem)
• Alphonse Joseph Cautaerts 1906 - 1997. Hij trouwde met Clémence Segers (tak uit Brussel)
• Victor Cautaerts 1908 - 1982. Hij trouwde met Ludovica De Boitselier {(1910) - {(1989)}
• Georges Cautaerts - Louisa Guldemont
• Hugo Cautaerts / Patrick Cautaerts - Pascale Courtoy
• Chiara Cautaerts / Sven Cautaerts
• Justin Cautaerts / Chloe Cautaerts

Trivia

• Charlotte Robertine Coutard, dochter van Gui Pierre Coutard (Ridder in de orde van Saint-Louis), trouwde op 30 oktober 1800 met Pierre Charles Graaf de Moreton de Chabrillan (1771-1817). Zij kregen twee zonen Charles, graaf de Charbillan (1796-1883) en Adelbert Joseph (1801-1801). Hun oudste zoon trouwde met Honorine de la Tour du Pin la Charce, dochter van René, markies de la Tour du Pin la Charce en van Honorine Grimaldi (prinses van Monaco). Uit het huwelijk van Charles en Honorine Grimaldi werden twee zonen geboren: Hyppoliet Camille (1828-1900), trouwde later met Anne Françoise de Cröy en Louis Robert werd ridder in het legioen van eer (1832-1892).

• In Frankrijk is de familienaam Coutard meer verspreid, vooral rondom Parijs.

• Henri Cautaerts werd gewond door een kogel in de linkerschouder op 23 september 1830. Hij vocht mee tijdens de Belgische revolutie van 1830. Het incident vond plaats op het Koningsplein te Brussel. Later kreeg hij de medaille van het vuurkruis uit handen van koning Leopold I.

Aanverwante families

• Appelmans
• Beeckman de West-Meerbeeck
• Bornauw
• de Croÿ
• de Leytens
• de Moreton de Chabrillan
• Frénais de Coutard
• Hemmerijckx
• Mertens de Wilmars
• van Bonte
• van Cauwelaert
• de Houthem

Personen met de achternaam Cautaerts, Coutard

• Josephus Desiderius Cautaerts, de laatste baljuw van Pamel (deelgemeente van Roosdaal)
• François Cautaerts, Belgisch schilder
• Louis François Coutard, Graaf, Luitenant-Generaal in het leger van Napoleon
• Petrus Josephus Cautaerts, gemeenteraadslid te Pamel, voorzitter V.O.S en voorzitter Pamelse oud-strijders

Externe links

• Website van het geslacht Cautaerts