Tongbreker

Een tongbreker is een zin die of een woord dat moeilijk uit te spreken is. Bijna elke taal kent dit fenomeen. Tongbrekers zijn meestal gemakkelijker uit te spreken als men de taal niét spreekt maar wel weet hoe je het fonetisch uitspreekt. Tongbrekers hoeven niet per se lange zinnen te zijn. Het kunnen ook korte zinnen of woorden zijn.

In Nederland werden in de Tweede Wereldoorlog bepaalde tongbrekers gebruikt om een Duitser van een Nederlander te onderscheiden, zo konden Duitsers bijvoorbeeld de sch van Scheveningen (fonetisch: sg) niet uitspreken. In Friesland gebruikten de Friezen bepaalde tongbrekers om Friezen van de zogenaamde Hollanders te onderscheiden, deze tongbrekers heten echter geen tongbreker maar een sjibbolet.

Kattekwaad

Het radioprogramma 'Van kattekwaad tot erger' (gepresenteerd door Kathy Lindekens) had in de jaren '90 een onderdeel waarin je binnen een minuut moest proberen een tongbreker zonder fout uit te spreken. Je kon hiermee een boekenbon winnen. De tongbrekers konden ingezonden worden door de luisteraars. De moeilijkste tongbrekers van dit programma zijn nadien gebundeld in een boekje genaamd 'Ik Jackie X en ons nikske: 50 beste moeilijke-woorden-momenten van het BRT-kinderprogramma Van kattekwaad tot erger'.

Nederlandstalige tongbrekers

Niet alle genoemde zinnen zijn eigenlijk tongbrekers. Zo zal bijna niemand moeite hebben de eerstgenoemde zin uit te spreken. Het is wel een bijzondere zin vanwege de allitererende woorden die meteen l beginnen.

• Liesje leerde Lotje lopen langs de lange lindenlaan, maar toen Lotje niet wou lopen toen liet Liesje Lotje staan
• De kat krabt de krullen van de trap (zo snel mogelijk de zin herhalen, oefening baart kunst)
• De knecht snijdt recht en de meid snijdt scheef (zo snel mogelijk herhalen geeft hilariteit)
• Moeder snijdt zeven scheve sneden brood
• Onder de roomse kerk hangen drie droge doeken
• Als een potvis in een pispot pist zit de pispot vol met potvispis
• De koetsier poetst de postkoets met postkoetspoets
• Vissers die vissen naar vissen en vissers die vissen die vangen vaak bot. De vissen waar de vissende vissers naar vissen, vinden vissers die vissen vervelend en rot
• Zeven Zaventemse zotten zullen zes zomerse zondagen zwemmen zonder zwembroek. Zware Julien zijn zuster zaliger zei: "Zo'n zeveraars! Ze zijn zijle zeker zot zeg! Ze zullen zinken" (Vlaamse tongbreker, bekend geworden door een sketch van Urbanus)
• Er was eens een meisje, dat heette Barbara. Barbara had een groentenwinkel en verkocht rabarber. Daarom noemden alle mensen het meisje: Rabarber-Barbara. Later begon Barbara een café met een bar. Op het raam stond: Rabarber-Barbara-bar. Daar kwamen wilde mannen op bezoek, echte barbaren: de Rabarber-Barbara-bar-barbaren. O, wat hadden die mannen lange baarden! Die baarden noemden ze: Rabarber-Barbara-bar-barbaren-baarden. En de barbier die die lange baarden moest knippen was de: Rabarber-Barbara-bar-barbaren-baarden-barbier
• Ping en Pong speelden pingpong. Ping pingpongde de pingpongbal naar Pong en Pong pingpongde de pingpongbal naar Ping
• Kapper Knap, de knappe kapper, knipt en kapt heel knap, maar de knecht van kapper Knap, de knappe kapper, knipt en kapt nog knapper dan kapper Knap, de knappe kapper
  • variant: De knappe nicht van de knappe knecht van de knappe kapper Kap-Knip kapt en knipt knapper dan de knappe knecht van de knappe nicht van knappe kapper Knip-Kap knipt en kapt
• Wie weet waar Willem Wever woont? Willem Wever woont wijd weg. Wie weet wat Willem Wever weeft? Willem Wever weeft witte wollen winterwanten
• Frans zei tegen Frans in het Frans: "Is Frans in het Frans Frans?" "Nee", zei Frans tegen Frans in het Frans, "Frans in het Frans is niet Frans, Frans in het Frans is François"
• Een bejaarde man uit Bagdad lag plat met zijn gat op de badmat. Zo las hij de krant die hij gejat had. Iedereen zag dat en lachte om de man die plat met zijn gat op de badmat lag.
  • Limerick-variant: Een zekere Aghmad uit Baghdad / Zat plat met zijn gat op zijn badmat / Zo las hij zijn dagblad / En iedereen zag dat / 't Is gek, maar in Baghdad daar mag dat!
• Een pet met een platte klep is een plattekleppet
• Roofovervallen vallen veel voor, maar het valt ook veel voor dat veel rovers voorover in een roverval vallen, maar dat hebben veel rovers er voor over, om voorover in rovervallen te vallen.
• Jeukt jouw jeukende jeukneus ook zo jeukerig als mijn jeukende jeukneus jeukt?
• Als achter vliegen vliegen vliegen, vliegen vliegen vliegen vliegensvlug achterna.
• Max mixt whiskey in de whiskeymixer.
• Haarlemmermeerpolderstraatlantaarnopstekersverenigingscontributieophalersinstructieboekjesontwerpersinrichting
• Hottentottententententoonstelling en variaties daarop (zoals hottentottensoldatententententoonstelling)
• Zandzeepsopsodiummineraalwatersteenstralen
• Als voor nog niet begraven graven graven graven graven, graven graven gravengraven. (Kees Torn, 2005)
• To en Tom aten tomaten. Tom at en To vrat.
• Als apen apen naäpen, apen apen apen na.
• Knip de knappe kapper knipt en kapt veel knapper dan de knecht van knip de knappe kapper knipt en kapt
• Langs de koele Kali liep een kale koelie met een kilo kali op zijn kale koeliekop.
  Plotseling viel de kilo kali zomaar in de koele Kali en toen liep de kale koelie zonder kilo kali op zijn kale koeliekop.
  Maar toen sprong de kale koelie klakkeloos in de koele Kali en viste de kilo kali weer uit de koele Kali op.
  Langs de koele Kali liep de kale koelie met de kleddernatte kilo kali weer op zijn kale koeliekop.

Friese tongbrekers

• Bûter, brea en griene tsiis, wa't dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries. (Grote Pier)
• Rearikke rierreljirre

Afrikaanse tongbrekers

• Die dikke dokter Daan Diederichs drink Dinsdag die derde Desember drie drinkbekers dronkmakende drank; daarna dreig die drankduiwel die dokter, dog die dokter druk die drankduiwel daar doer dwarsdeur die driedubbele doringdraad duskant die damwal
• My liewe neef Louw, my neus jeuk nou. Jeuk my liewe neef Louw se neus ook nou?

Engelstalige tongbrekers

• Three Swedish switched witches watch three Swiss Swatch watch switches. Which Swedish switched witch watches which Swiss Swatch watch Switch?

Zie ook

• Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch
• Parangaricutirimícuaro
• Tetaumatawhakatangihangakoauaotamateaurehaeaturipukapihimaungahoronukupokaiwhenuaakitanarahu
• Taalspel

Externe links

  Citaten van of over Tongbreker op Wikiquote

• Meertalige tongbrekers (Engels)
• Nederlandstalige tongbrekers
• Famous tongue twisters (Engelstalige Wikiquote)
• Tongbrekers, weblog en links