Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Wetenschappelijk onderzoek over Transcendente Meditatie

Uit Wikisage
Versie door Mendelo (overleg | bijdragen) op 9 dec 2011 om 17:00 (nog wat spelling e.d.)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Transcendente Meditatie (TM) is een meditatietechniek die twee keer twintig minuten per dag beoefend wordt.

Er zijn meer dan 600 onderzoeken uitgevoerd rond het effect van de Transcendente Meditatie-techniek. De bedoeling is om op deze pagina uitsluitend die onderzoeken te bespreken die door het proces van peer-reviewing (collegiale toetsing) zijn gegaan en aanvaard zijn voor publicatie in een wetenschappelijk tijdschrift. Er zijn 350 zulke publicaties[1] in meer dan 100 wetenschappelijke vaktijdschriften.

De onderzoeken die de effecten van Transcendente Meditatie bestuderen kunnen onderscheiden worden twee categorieën: effecten tijdens de beoefening zelf, en lange-termijneffecten buiten de beoefening.

Effecten tijdens Transcendente Meditatie-beoefening

De ervaring van transcenderen

De bedoeling van de Transcendente Meditatie-techniek is te komen tot een toestand waar men het fijnste stadium van gedachte overschrijdt of „transcendeert”. Men komt dan in een toestand waar de geest volledig in stilte is, zonder gedachten, maar waar men toch volledig alert is. Volgens Maharishi Mahesh Yogi, de oprichter van de Transcendente Meditatie techniek, is deze ervaring alleen mogelijk wanneer het proces van meditatie volledig moeiteloos en natuurlijk verloopt, omdat eender welke vorm van de geest forceren, zoals gedaan wordt in concentratie of visualisatie technieken, de geest alleen maar actief houdt. Volgens Maharishi was wat men huidig verstaat onder meditatie (een vorm van concentratie) eigenlijk een groot misverstand over meditatie dat door de eeuwen heen is gegroeid. Omdat men de natuurlijke manier van mediteren was vergeten, waren ook de echte effecten van meditatie verloren gegaan, en bleef er alleen wat relaxatie over. Transcendente Meditatie was volgens Maharishi alleen maar de herontdekking van het volledig natuurlijke proces van meditatie zoals het in de oudheid aangeleerd werd.

Diepe rust en toegenomen alertheid

De allereerste Transcendente Meditatie studies, gepubliceerd in Science, Scientific American, American Journal of Physiology, en the Lancet, registreerden een diepgaande toestand van rust tijdens de beoefening van de Transcendente Meditatie-techniek, zoals gemeten door de afname van zuurstofverbruik en plasmalactaat in het bloed en de toename van de huidweerstand. De rust bleek significant dieper te zijn dan de rust tijdens slaap of tijdens rust met de ogen toe.[2][3][4][5]

Samen met deze diepe toestand van rust ervaarden proefpersonen een toegenomen alertheid, zoals bevestigd door EEG metingen.[6]. Latere studies vonden ook een toename van de bloedstroom naar de hersenen tijdens de Transcendente Meditatie beoefening[7]

Deze diepe toestand van rust tijdens beoefening van de Transcendente Meditatie techniek is bevestigd door 31 onafhankelijke studies. Een meta-analyse van deze 31 studies werd gepubliceerd in 1987 in American Psychologist. Deze meta-analyse vond ook dat de toestand van rust meer en meer behouden werd buiten de meditatie bij ervaren Transcendente Meditatie beoefenaars.[8]

De theorie is dat deze diepe toestand van ontspanning het lichaam in staat stelt om spanningen (stress) te ontspannen, zelfs diepe spanningen waar slaap (of blijkbaar therapie) niet aankan. Stress ligt aan de basis van heel wat lichamelijke en mentale gezondheidsproblemen, dus dit kan een verklaring geven waarom Transcendente Meditatie zo effectief blijkt te zijn om de gezondheid te verbeteren.

Ontwikkeling van het hersenpotentieel en EEG coherentie

In 1997 publiceerde het tijdschrift Human Physiology een experiment van het Brain Research Institute in Moscow dat suggereerde dat tijdens de beoefening van de Transcendente Meditatie techniek verborgen potentiëlen van de hersenen zouden verlevendigd worden. De activiteit van de hersenen van proefpersonen werden gemeten door een Magnetic Resonance Imaging scanner terwijl ze reageerden op een stimulus, voor en tijdens de Transcendente Meditatie beoefening. Tijdens de TM beoefening bleek een veel groter deel van de hersenen geactiveerd te worden, zelfs delen die normaal niet actief zijn. De onderzoeker die dit ontdekte schreef na zijn studie een officiële brief naar het ministerie van onderwijs waarin hij aanraadde om Transcendente Meditatie onmiddelijk in te voeren in het onderwijs systeem.

Meer dan 40 gepubliceerde studies, hoofdzakelijk door Dr. Fred Travis, een onderzoeker die gelinkt is aan instituten van de Transcendente Meditatie-organisatie, tonen aan dat EEG coherentie stijgt tijdens beoefening van de Transcendente Meditatie techniek[9]. EEG coherentie meet hoezeer verschillende delen van de hersenen meer als één geheel gaan samenwerken, door de coherentie te berekenen tussen electrische signalen van verschillende delen van de hersenen. In enkele studies werden ervaren Transcendente Meditatie beoefenaars gevraagd om op een knop te drukken na elke subjectieve ervaring van transcenderen. Deze ervaring ging samen met een zeer hoge EEG coherentie en de diepst mogelijke toestand van fysiologische rust, waar de ademhaling volledig tot stilte komt.[10]

Hoe langer men de Transcendente Meditatie techniek beoefent, hoe hoger EEG coherentie ook blijkt te zijn buiten de beoefening.[11]. EEG coherentie is gecorreleerd aan verbale intelligentie (IQ), creativiteit, efficiëntie in leren van nieuwe concepten, academische prestaties, moreel denken, en verminderd neurotisme.[12].

Deze hersenstudies kunnen een verklaring geven voor sommige fenomenen die men waargenomen heeft bij Transcendente Meditatie beoefenaars, zoals groei van intelligentie en creativiteit, zelfs bij volwassenen.

De rest van deze pagina bespreekt de lange termijn effecten buiten de Transcendente Meditatie beoefening.

Gezondheid

Algemene gezondheid en ziektekosten

Het tijdschrift Psychosomatic medicine publiceerde in 1987 een grootschalige Amerikaanse studie waar de gezondheidsstatistieken van 2000 TM-beoefenaars over de loop van vijf jaar werden opgevraagd bij een grote verzekeringsmaatschappij en vergeleken met de norm (statistieken van 600.000 gemiddelde Amerikanen). De studie werd uitgevoerd door een wetenschapper die verbonden was aan de Transcendente Meditatie-organisatie, maar hij maakte alleen een vergelijkende analyse met openlijk beschikbare informatie. Uit deze studie bleek dat de jongere TM-beoefenaars (jonger dan 40 jaar) 50% minder doktersbezoeken en hospitalisaties hadden. De groep TM-beoefenaars boven de 40 jaar had wel 70% minder doktersbezoeken en opnames in ziekenhuizen. Meer in detail bekeken bleek dat de TM-beoefenaars voor 16 van de 17 categorieën van hospitalisatieoorzaken lager zaten dan de norm. De enige categorie waarin TM-beoefenaars meer werden gehospitaliseerd, was de categorie „geboorten”. TM-beoefenaars werden in 55% minder gevallen voor kanker opgenomen in een ziekenhuis en in 87% minder gevallen voor hart- en vaatziekten.[13]

De vraag of Transcendente Meditatie hiervan de oorzaak is of dat TM-beoefening gewoon deel uitmaakt van een algemene gezondere levensstijl, werd beantwoord door een tweede grootschalige studie in Canada, gepubliceerd door American Journal of Health Promotion, waar de gezondheidsuitgaven van 1418 TM-beoefenaars werden vergeleken met evenveel gepaarde controles voor een periode van 14 jaar, 9 jaar voor ze de Transcendente Meditatie-techniek leerden en 5 jaar erna. Uit deze studie bleek dat voor ze TM leerden, hun gezondheidsuitgaven lichtjes hoger lagen dan bij de controles, maar van zodra ze de techniek leerden, hun uitgaven met gemiddeld 13,8% per jaar naar beneden gingen tegenover de controlegroep. Na 5 jaar waren hun uitgaven 50% lager. Bij de oudere groep TM-beoefenaars (ouder dan 65 jaar) lagen de uitgaven 70% lager.[14]. Beide studies waren retrospectief, en geven geen uitsluitsel over TM als de oorzaak van deze betere gezondheid, alleen maar een indicatie. Andere prospectieve studies kunnen meer zekerheid geven.

Een andere grootschalige studie, uitgevoerd in Japan door het National Institute of Industrial Health vond dat 427 arbeiders in de zware industrie na vijf maanden Transcendente Meditatie-techniek te hebben beoefend techniek duidelijk minder lichamelijke klachten hadden vergeleken met een controlegroep van werknemers uit hetzelfde bedrijf. Andere resultaten van deze studie waren een spontaan minder roken, verminderde slapeloosheid, minder angst, minder emotionele instabiliteit en verminderde impulsieve tendensen.[15]

Hart- en vaatziekten

Onderzoek in samenwerking met het National Institutes of Health (NIH)

Het onderzoek rond hart- en vaatziekten is wellicht het meest bekende TM onderzoek. Heel wat onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met de National Institutes of Health, (NIH) het medisch onderzoeksinstituut van de Amerikaanse regering. Het NIH heeft al meer dan 20 Miljoen USD uitgegeven[16] om onderzoek rond de Transcendente Meditatie-techniek te ondersteunen. NIH-onderzoek ontdekte onder andere een significante daling van hoge bloeddruk bij zowel volwassenen als jongeren, vermindering van atherosclerose (aderverkalking), vermindering van insulineresistentie (Type 2 diabetes) en 48% minder gevallen van hartaanval, beroerte of overlijden bij hartpatiënten.

Betere levenskwaliteit bij hartpatiënten

Uit een NIH-studie met patiënten die aan hartfalen leden, bleek dat de levenskwaliteit er onder de TM-groep duidelijk op verbeterde vergeleken met de controlegroep.[17] Andere Transcendente Meditatie-studies met hartpatiënten vonden een significant hogere inspanningstolerantie,[18], een vermindering van angina pectoris episodes (pijn in de borst),[19] en een vermindering van de linkerhartspiermassa.[20]

Vermindering van gevallen van hartaanval, beroerte of overlijden

Een NIH-studie waar 200 hartpatiënten negen jaar lang werden opgevolgd, vond dat er in een groep van beoefenaars van Transcendente Meditatie gemiddeld 48% minder gevallen van hartaanval, beroerte of overlijden waren dan in de controlegroep. Als men binnen de Transcendente Meditatie-groep alleen de resultaten bekeek van diegenen die hun TM echt regelmatig beoefenden, liep het verschil op tot 61%.[21]

Vermindering van hoge bloeddruk

Verschillende onderzoeken in samenwerking met het NIH hebben een verlaging van hoge bloeddruk gevonden na drie maanden beoefening van de Transcendente Meditatie-techniek.

Een studie gepubliceerd in Hypertension, het wetenschappelijk tijdschrift van de American Heart Association, toonde een effect dat even groot blijkt te zijn als bloeddrukverlagende medicijnen. Onder 127 patiënten met gemiddelde bloeddruk van 179/104 mm Hg, die werden onderverdeeld in een TM-groep, een groep die progressieve spierontspanning beoefende[22] en een controlegroep met gezondheidsvoorlichting. Bij de TM groep daalde de bloeddruk na drie maand met 10.7/6.4mm Hg. Bij de progressive Muscle relaxation-groep daalde bloeddruk met 4.7/3.3 mm Hg, bij de controlegroep was geen beduidzame verandering merkbaar.[23][24]

Twee andere NIH-studies, gepubliceerd in American Journal of Hypertension, vonden dat Transcendente Meditatie ook effectief blijkt te zijn om bloeddruk te verlagen bij jongeren met een hoge bloeddruk[25] en dat beoefenaars van Transcendente Meditatie in staat waren om hun medicijngebruik af te bouwen.[26]

Een NIH-meta-analyse van al het gepubliceerde onderzoek met alternatieve methodes om bloeddruk te verlagen vond dat alleen Transcendente Meditatie een significant effect bleek te hebben.[27]

Twee eerder gepubliceerde Meta-analyses kwamen tot de conclusie dat er geen bewijs was dat de Transcendente Meditatie techniek effecten had op hoge bloeddruk[28][29]. Deze studies kregen echter zelf veel kritiek[30], onder andere in een publicatie vanuit het NIH,[31] omdat zij de meeste kwalitatief hoogstaande TM-studies niet in hun analyse hadden inbegrepen. Deze conclusies worden tegengesproken ook door het merendeel van het NIH-onderzoek dat na publicatie van deze studies werd uitgevoerd.

Vermindering van atherosclerose (aderverkalking)

Twee NIH-studies vonden een significante vermindering van atherosclerose bij Transcendente Meditatie-beoefenaars,[32][33] in tegenstelling tot willekeurig geselecteerde controlegroepen. De verminderingen waren vergelijkbaar met wat men kan bereiken door een combinatie van medicijnen en een verandering in levensstijl. De proefpersonen in een TM-groep veranderden niets aan hun levensstijl, in tegenstelling tot controlegroepen die gezondheidsvoorlichting kregen. De verbetering bij patiënten in een hogere risicocategorie voor hart- en vaatziekten was wezenlijk sterker dan de verbetering bij de andere patiënten.

Vermindering van insulineresistentie (type 2 Diabetes)

Een NIH-studie met 106 hartpatiënten vond dat diegenen die willekeurig werden toegewezen om de Transcendente Meditatie-techniek te leren na vier maanden een beduidende vermindering toonden in insulineresistentie en hypertensie, twee factoren van het metabool syndroom, vergeleken met de controlegroep die gezondheidsvoorlichting kreeg en werd aangemoedigd om hun levensstijl aan te passen. Bij de controlegroep was een stijging van zowel insulineresistentie als hypertensie.[34]

Eerdere studies hebben aangetoond dat met regelmatige Transcendente Meditatie-beoefening het de hoeveelheid stresshormoon cortisol in het lichaam vermindert.[35] Cortisol is één van de oorzaken van verhoogde insulineresistentie.

Verlaagde cholesterol

Twee onafhankelijke studies in Californië en Tel Aviv vonden een verlaging van 30 mg/dl van de totale hoeveelheid cholesterol na een jaar beoefening van Transcendente Meditatie. Bij de controlegroep was geen significante verandering merkbaar. Van de proefpersonen in de TM-groep werd geen verandering in levensstijl verwacht.[36][37]

Verslavingen

In 1994 publiceerde Alcoholism treatment quarterly een grote meta-analyse van 197 wetenschappelijke onderzoeken waar de effect grootte van verschillende methodes tegen nicotine-, alcohol,- en drugverslavingen vergeleken werden met de Transcendente Meditatie-techniek.[38] De meta-analyse werd uitgevoerd door wetenschappers die verbonden zijn aan de Transcendente Meditatie-organisatie maar zij maakten alleen een vergelijking met informatie die openlijk beschikbaar was. Voor de drie soorten verslavingen bleek de uitwerking van Transcendente Meditatie wezenlijk groter te zijn dan van alle andere methodes die ooit werden onderzocht.

Stoppen met roken

115 wetenschappelijke studies met verschillende methodes werden onderverdeeld in 6 categorieën: Transcendente Meditatie (12 studies, effect .87), alternatieve behandelingen (acupunctuur, hypnose, relaxatie, 24 studies, .39), preventieve voorlichting (40 studies, .38), nicotinepleisters en -kauwgom (20 studies, .29), therapie (24 studies, .18) en zelfhulpboeken en -folders (11 studies, .08)

Alcoholverslaving

97 wetenschappelijke studies die het effect van verschillende methodes op alcoholverslaving onderzochten werden in vijf categorieën onderverdeeld: Transcendente Meditatie (14 studies, effect .55), preventieve voorlichting tegen sociale invloed (13 studies, .33), andere meditatie- of relaxatietechnieken (11 studies, .15), educatieve voorlichting tegen autorijden onder invloed (39 studies, .10), andere preventieve voorlichtingsprogramma's (20 studies, .07)

Drugverslaving

70 wetenschappelijke studies werden onderverdeeld in 3 categorieën: Transcendente Meditatie (10 studies, effect .83), preventieve voorlichting tegen sociale invloed (15 studies, .47), andere preventieve voorlichting programma's (45 studies, .13)

Enkele andere conclusies van de meta-analyse waren:

  • In tegenstelling tot alle andere methodes, waar bij de drie types verslavingen meer dan 60% van de proefpersonen binnen de drie maand na beëindiging van hun behandeling hervielen in hun verslaving, bleek het effect van TM te over tijd te groeien. Hoe langer men de Transcendente Meditatie-techniek beoefende, hoe minder men rookte, zwaar dronk of drugs gebruikte.
  • Het effect van Transcendente Meditatie voor problematische alcohol- en druggebruikers was veel groter dan het gemiddeld effect over alle proefpersonen, (1.35 tegenover 0.55 voor alcohol, 1.16 tegenover 0.83 voor drugs).
  • Wanneer men alleen het effect bij de echt regelmatige Transcendente Meditatie-beoefenaars bekeek, was het effect 25% groter.

Ontwikkeling van het hersenpotentieel

Toegenomen intelligentie en creativiteit

Volgens de moderne psychologie is een toegenomen intelligentie en creativiteit na vroege volwassenheid zo goed als onmogelijk, omdat de hersenen worden geacht volgroeid te zijn op de leeftijd van 18 jaar. Toch heeft men in een aantal studies toegenomen intelligentie en creativiteit waargenomen bij Transcendente Meditatie-beoefenaars.

Een onderzoek vergeleek de groei van IQ bij studenten van de Maharishi University of Management, die Transcendente Meditatie beoefenen als deel van hun curriculum, met overeenstemmende controlegroep van studenten aan een andere universiteit. Na twee jaar werd bij de studenten in de controlegroep zoals verwacht geen stijging van IQ waargenomen. De studenten die Transcendente Meditatie beoefenden hadden een gemiddelde stijging van 5 punten.[39]

In een studie met 362 scholieren in Taiwan, gepubliceerd in Intelligence, merkte men bij de groep die Transcendente Meditatie beoefende een opmerkelijke stijging, vergeleken met drie controlegroepen (rust, contemplatie meditatie, en geen interventie) op vijf gebieden die verband houden met intelligentie: creativiteit, praktische intelligentie, vloeibare intelligentie, veldonafhankelijkheid, en mentale efficiëntie. Bij de controlegroepen was er onderling geen wezenlijk verschil merkbaar.[40]

Andere studies vonden een correlatie tussen enerzijds de lengte van de beoefening van Transcendente Meditatie en anderzijds het IQ en de academische resultaten,[41], verbeterd geheugen,[42] vermindering van ADHD symptomen[43], efficiënter leren[44], en betere academische resultaten.[45] [46][47]

Welzijn en mentale gezondheid

Psychiatrische problemen

In 1975 deed de Zweedse national health board (Socialstyrelsen) een epidemiologische studie om te kijken of verschillende nieuwe activiteiten, waaronder Transcendente Meditatie, een mogelijk gevaar inhielden voor de gezondheid. Vragenlijsten werden gestuurd naar alle 182 psychiatrische verzorgingsinstituten met de vraag of zij patiënten hadden die deze activiteiten uitoefenden en of zij deze als oorzaak zagen voor hun problemen. Toen bleek dat van de 35.000 TM-beoefenaars over drie jaar slechts 10 gevallen van opname voor psychiatrische problemen genoteerd waren, één op 3500, terwijl het gemiddelde in Zweden één op twintig was, was de conclusie dat Transcendente Meditatie niet alleen veilig was, maar dat het een significante preventieve invloed bleek te hebben voor psychiatrische problemen.[48]

Transcendente Meditatie vergeleken met psychotherapie

In 1985 publiceerde het Journal of Counseling and Development een studie waarin een groep patiënten die aan posttraumatische stress-stoornissen leden onderverdeeld werd in twee behandelingsgroepen: de ene groep zou met Transcendente Meditatie worden behandeld, de andere met psychotherapie. Voor het begin van de studie werden de patiënten gemeten op volgende factoren: posttraumatische stress-stoornis, depressie, angst, insomnia, emotionele gevoelloosheid, familiale problemen, alcoholmisbruik, moeilijkheid om werk te vinden, en stressresistentie. Toen de groep na drie maanden opnieuw werd gemeten, was er bij de groep die psychotherapie kreeg op geen enkele beduidzame verbetering merkbaar. Bij de groep die Transcendente Meditatie beoefende, was er een duidelijke verbetering op alle gebieden.[49]

Depressies

Naast de vooral vergelijkende onderzoeken, waren er vele andere studies die de uitwerking van Transcendente Meditatie op depressies aantonen. Een studie die in 1997 gepubliceerd werd door het tijdschrift Anxiety, Stress and Coping vergeleek de uitwerking van Transcendente Meditatie met de resultaten van een stressmanagement-programma in een hoogbeveiligd instituut van de Amerikaanse regering, dat bekend staat om het hoge stressniveau waaraan de werknemers dagelijks werden blootgesteld. De invloed op de depressie werden na drie maand gemeten en na drie jaar opnieuw. Bij de stressmanagement-groep was er na drie maanden geen verbetering merkbaar, en was er na drie jaar een duidelijke achteruitgang. Bij de groep die Transcendente Meditatie beoefende was er een duidelijke verbetering na drie maanden en een verdere verbetering na drie jaar.[50]

Angst

In 1989 publiceerde het Journal of Clinical Psychology een grote vergelijkende meta-analyse vanuit Stanford University die het effect mat die verschillende meditatie- en relaxatietechnieken op angst hadden. 146 wetenschappelijke onderzoeken werden gecategorizeerd in verschillende groepen en de de gemiddelde uitwerking werd vergeleken. Volgens het gemiddelde van 35 studies bleek dat de doorsnee-uitwerking van de Transcendente Meditatie op angst (effect .7) dubbel zo groot te zijn dan die van alle andere meditatie- of relaxatietechnieken die ooit werden onderzocht (.28 tot .40).

Ook bleek uit deze meta-analyse:

  • De grootte van de uitwerking van Transcendente Meditatie was volgens studies die verricht werden door wetenschappers met een neutrale of negatieve houding tegenover TM groter dan volgens de studies door wetenschappers die bindingen hadden met de Transcendente Meditatie-organisatie (.89 tov .77)
  • Transcendente Meditatie bleek de enige techniek te zijn waarvan het effect vergrootte naarmate men deze langer beoefende.[51]

Posttraumatische stress-stoornissen

Bij een recente pilootstudie, die gepubliceerd werd in het tijdschrift "Military Medicine", hadden Golfoorlog-veteranen die Transcendente Meditatie leerden, nadat ze deze 8 weken beoefend hadden, 50% minder symptomen van posttraumatische stress-stoornissen.[52]

Zelfactualisatie

Zelfactualisatie is een psychologische maatstaf van, wat men in heel eenvoudige termen zou kunnen stellen, de mate waarop mensen zichzelf kunnen blijven tijdens allerlei omstandigheden. Zelfgeactualiseerde mensen aanvaarden zichzelf en anderen zoals ze zijn, hebben een hoog zelfvertrouwen, zijn zeer creatief en zeer spontaan in hun gedrag. Er zijn veel overeenkomsten tussen zelfactualisatie en hoogbegaafdheid. Volgens Abraham Maslow, die het begrip zelfactualisatie voor het eerst omschreef, voldoen slechts zeer weinig mensen, ongeveer 1% van de bevolking, aan zijn criteria voor zelfactualisatie.

Zelfactualisatie houdt normaalgezien rond de vroege adolescentie op te groeien. Niettemin hebben verschillende wetenschappelijke onderzoeken aangetoond dat zelfactualisatie groeit bij beoefenaars van Transcendente Meditatie, zelfs wanneer ze ouder zijn. De ervaring van transcenderen blijkt te helpen om zelfactualisatie te doen groeien.

In 1991 publiceerde het Journal of Social Behaviour and Personality een vergelijkende meta-analyse van alle studies met meditatie- en relaxatietechnieken die ooit gedaan zijn rond zelfactualisatie (42 studies in totaal). De meta-analyse werd uitgevoerd door wetenschappers die gelinkt zijn aan de Transcendente Meditatie-organisatie, maar zij maakten alleen maar een vergelijkende analyse van informatie die publiek beschikbaar was via eerdere publicaties. Uit deze analyse bleek dat het effect van Transcendente Meditatie (effect .79) drie tot vier keer zo groot was als dat van de andere meditatie- of relaxatietechnieken (.23). Uit deze analyse bleek ook dat hoe langer men de Transcendente Meditatie-techniek beoefende, hoe groter de uitwerking was.[53]

In een recentere studie rond het langetermijn-effect van Transcendente Meditatie op zelfactualisatie, dat door hetzelfde tijdschrift in 2005 werd gepubliceerd, werd de schaal van zelfactualisatie gemeten bij studenten aan de Maharishi University of Management (MUM) en aan drie controle-universiteiten, zowel aan het begin van hun studies als 10 jaar later. Bij MUM is Transcendente Meditatie een deel van het curriculum. Bij het begin van de studies was 6% van de Maharishi-studenten al in de hoogste twee categorieën van de zelfactualisatie-schaal, diegenen die Maslow als volledige zelfgeactualiseerd beschouwt. Tien jaar later zat 38% van de MUM studenten in deze categorie. Bij de drie controle-universiteiten was er geen verbetering merkbaar, bij twee universiteiten gingen de studenten er zelfs lichtjes op achteruit.[54]

Maatschappij

Controversieel onderzoek

De wetenschappelijke studies die de effecten van Transcendente Meditatie en de geavanceerde TM techniek „Yogisch Vliegen” op de maatschappij bevestigen zijn wellicht de meest controversiële TM onderzoeken, en ook de hoofdoorzaak van heel wat controversies rond de Transcendente Meditatie-organisatie zelf. Sinds de jaren ’60 beweerde Maharishi dat wanneer slechts 1% van de bevolking regelmatig de ervaring van transcenderen zou hebben, dit een positief effect op de hele bevolking zou hebben, die meetbaar zou zijn in alle sociale statistieken. Toen Maharishi in 1976 het TM-sidhi-programma en het Yogisch Vliegen beschikbaar maakte, werd er zelfs beweerd dat slechts de vierkantswortel van 1% van de bevolking nodig was, zolang de Yogische vliegers samen in één groep de technieken beoefenden.

Deze onderzoeken zijn zeer controversieel omdat ze volledig onmogelijk zijn volgens het wetenschappelijk wereldbeeld dat vandaag overheerst gezien ze een geestelijke invloed impliceren, dus ofwel zijn deze onderzoeken foutief, ofwel zou het huidige wereldbeeld foutief zijn.

Een andere oorzaak van de controversie is dat alle onderzoeken uitsluitend zijn uitgevoerd door wetenschappers die gelinkt zijn aan de Transcendente Meditatie-organisatie. De TM-organisatie heeft meermaals andere wetenschappers uitgenodigd, maar niemand wilde zich inlaten met onderzoek rond een hypothese die op zich absurd lijkt. Alleen bij de allerlaatste studie, in Washington D.C. in 1994, was er een volledig onafhankelijke commissie die alle aspecten van het onderzoek in het oog hield.

Aan de andere kant gebruikten de TM-onderzoekers wel uitsluitend informatie van objectieve bronnen waar zij overduidelijk geen invloed op konden uitoefenen, zoals de FBI misdaad statistieken, andere bronnen van regerings instanties of mediareportages. Bovendien bleek het effect zeer sterk te zijn, met als gevolg dat de kans dat de resultaten per toeval zouden bekomen worden zeer klein was. Dit wordt uitgedrukt door een p-waarde die meestal veel kleiner is dan de norm voor wetenschappelijk onderzoek (p<.05). De combinatie van deze twee factoren was blijkbaar indrukwekkend genoeg voor enkele wetenschappelijke vaktijdschriften om het onderzoek toch te publiceren. Twintig experimentent zijn reeds gepubliceerd in zeer gereputeerde tijdschriften.

De theorie

De sociale effecten van Transcendente Meditatie zijn alleen maar mogelijk als de ervaring van transcenderen in realiteit de ervaring is zoals ze in de oude Vedische texten beschreven wordt, een ervaring van een realiteit waar alles en iedereen met elkaar verbonden is, en waar via die connectie een positieve invloed kan gecreëerd worden aan de bron van de gedachten van iedereen in de omgeving.

Volgens het wereldbeeld waar de wetenschap vandaag aan vasthoud is de menselijke geest vergelijkbaar met een soort "software" die gecreëerd wordt door de "hardware", onze hersenen. De medische wetenschappen hebben een duidelijk verband aangetoond tussen de lichamelijke functies van ons lichaam en de werking van onze geest, dus er lijkt geen andere mogelijkheid. Volgens het wereldbeeld dat voorgesteld wordt door de eeuwenoude Vedische texten zou men het menselijk lichaam eerder moeten vergelijken met een radio. De muziek is nog steeds duidelijk gelinkt aan het correct functioneren van de hardware, maar wordt niet gecreëerd door de hardwar. De radio geeft gewoon expressie aan één bepaald soort fluctuaties op het electromagnetische veld, en datzelfde veld kan vele verschillende soorten fluctuaties, vele soorten muziek, tegelijkertijd dragen.

Volgens de oude Vedische texten is menselijk bewustzijn zoals een individuele golf op een oneindige oceaan, een oceaan die zich in vele golven tegelijkertijd kan uitdrukken. Wat wij onze "bewuste geest" noemen zou men kunnen vergelijken met de top van de golf. De rest van de golf, inclusief de basis waar de golf overgaat in de oceaan, is wat we ons onderbewustzijn noemen, het is er wel, maar we ervaren het niet bewust. De oceaan zelf zou men kunnen vergelijken met wat Jung beschreef als het "collectieve onderbewuste", de bron van onze geest, een realiteit waar we allemaal in contact zijn met elkaar. Soms sijpelt een ervaring van deze realiteit door naar onze bewuste geest, zoals bijvoorbeeld in een intuïtief gevoel wanneer we iets schijnen te weten dat we niet zouden mogen weten.

Transcenderen is de ervaring waar we de geest volledig tot rust brengen, de golf volledig in de oceaan laten zakken. De individuele geest een directe ervaring krijgt van zijn ware oneindige aard. Door de aandacht naar daar te brengen verlevendigen we die realiteit. Men zou het kunnen vergelijken met een duik nemen in de oceaan. Waar we erin duiken creëren we een grote plons. De kwaliteiten van de oceaan, kwaliteiten van oneindige verbondenheid, rust, en vrede, worden levendig in ons bewustzijn. Door regelmatig deze ervaring te hebben habitueert de geest zich aan deze kwaliteiten, en ze blijven ook meer levendig na de Transcendente Meditatie beoefening. Alle effecten die men onderzocht heeft bij TM beoefenaars zijn hier het gevolg van. De ervaring van ontwikkeling van onze hersenen en EEG coherentie, waar de hersenen meer als één geheel werken is een fysieke objectieve tegenhanger van deze subjectieve ervaring van éénheid en verbondenheid.

Maar als we in de oceaan duiken creëren we ook golven rondom ons. De kwaliteiten van de oceaan worden ook verlevendigd in het bewustzijn van de mensen rondom ons. Zij beginnen spontaan meer te handelen in harmonie met hun medemensen, wat zich uit in minder schadelijk gedrag, minder misdaad, stopzetting van oorlogsgeweld, minder corruptie, meer optimisme. Deze invloed aan de bron van het denken zou veel sterker zijn dan de invloed van oppervlakkige gedachten. Om deze reden voorspelde Maharishi dat als 1% van de bevolking regelmatig transcendeert, dit voldoende zou zijn om de negatieve invloed van de andere 99% te neutraliseren.

1% onderzoek met Transcendente Meditatie

Van de 8 wetenschappelijke studies die er uitgevoerd zijn om het 1% effect te testen zijn twee studies gepubliceerd door een wetenschappelijk tijdschrift. In 1981 publiceerde het Journal of Crime and Justice een studie waar een daling van misdaad van 22% werd opgemerkt in 24 Amerikaanse steden op het moment dat 1% van de bevolking de Transcendente Meditatie techniek geleerd had. De volgende 5 jaar bleef de misdaad dalen in vergelijking met vroegere trends. Bij 24 controlesteden bleef de stijgende trend van misdaad zich voortzetten gedurende de 5 jaar van het onderzoek.[55]

In 1987 publiceerde het Journal of Mind and Behavior een studie waar het oorzakelijk verband tussen het percentage TM beoefenaars en daling van misdaad in 240 willekeurig geselecteerde Amerikaanse steden onderzocht werd. Er werd een significant verband opgemerkt. Als de oorzaak (1% effect) er was was het gevolg (daling van misdaad) er ook, als de oorzaak niet aanwezig was, bleef de misdaad stijgen.[56]

Vierkantswortel van 1% onderzoek met Yogisch Vliegen

Het Yogisch Vliegen werkt volgens het principe van exponentiële stijging van kracht van een golf bij stijging van de amplitude, het principe waar ook lasers op gebaseerd zijn. Als op twee plaatsen golven gecreërd worden in perfecte harmonie met elkaar, gaan deze twee golven elkaar versterken tot één grote golf, met twee keer de amplitude en vier keer de kracht. Yogisch Vliegen is een mentale techniek die een veel sterker effect creëert dan gewone Transcedente Meditatie beoefening, zoals gemeten in de zeer hoge EEG coherentie bij de beoefenaars[57] Als verschillende Yogische Vliegers deze techniek samen beoefenen in één locatie krijgt men het resultaat van exponentiële groei van het effect. Alsdus zou er in plaats van 1% van de bevolking slechts de vierkantswortel van 1% nodig zijn om hetzelfde effect te creëren.

De 1% studies hadden het grote nadeel dat het alleen praktisch mogelijk was om retrospectieve studies te doen, kijken of het effect er was als in bepaalde steden toevallig minstens 1% van de bevolking Transcendente Meditatie geleerd had. De studies met Yogisch Vliegen klonken nog absurder dan de 1% studies maar hadden wel het voordeel dat, als het echt zou werken, het praktisch veel gemakkelijker was om een prospectieve studie te doen omdat de aantallen kleiner waren. Met 200 Yogische vliegers zou men bijvoorbeeld theoretisch gezien 4 miljoen mensen moeten kunnen beïnvloeden (200x200x100), een grote stad of een klein land.

Bij de meeste studies met Yogische Vliegers voorspelde men op voorhand, bij de pers of bij onafhankelijke wetenschappers, dat men een effect ging creëren, met start en einddatum. Meestal werden deze voorspellingen gemaakt voor een gebied waar de trends alleen een verslechtering van de situatie aanduidden, zodat men geen verbetering uit zichzelf zou verwachten. In vele gevallen werden ook voorspellingen gemaakt voor meerdere sociale variabelen tegelijkertijd die normaal gezien geen correlatie met elkaar vertonen; zoals daling van misdaad en autoongelukken en verbeteringen op de financiële markten. Als deze inderdaad allemaal tegelijkertijd zouden verbeteren, zou het veel moeilijker zijn om alternatieve hypotheses voor het effect te formuleren.

In totaal zijn er meer dan 30 zulke experimenten georganizeerd. Hier zijn enkele van deze experimenten

  • USA, Puerto Rico, New Delhi, en Filipijnen

Het Journal of Mind and Behavior publiceerde een studie met 5 individuele experimenten, in Rhode Island, USA, Puerto Rico, New Delhi, en twee experimenten in de Fillipijnen. Bij elk van deze experimenten werd op voorhand voorspelt dat de misdaad significant zou dalen tijdens een periode dat Yogische Vliegers in het gebied aanwezig zouden zijn, en terug zou stijgen als ze vertrokken. Elke keer bleek dit ook het geval te zijn. In Rhode Island werden verschillende variabelen tegelijkertijd bestudeerd, zoals misdaad, autoongelukken, werkloosheid, vervuiling, sigaretten en bierconsumptie. Tijdens de experimentele periode was er een zeer significante verbetering bij al deze variabelen. In vele gevallen werd er tijdens de 2 maand van het experiment (zomer 1978) zelfs een recordverbetering vastgesteld, zoals bij misdaad, moord, fatale autoongelukken, echtscheidingen, luchvervuiling, tewerkstelling, en bier en sigarettenverkoop (daling). De kans dat dit effect 5 keer per toeval zou gebeuren was kleiner dan 1 in 1 miljoen (p<.000001)[58]

  • Jeruzalem, Israël

Het Journal of Conflict resolution publiceerde in 1988 wellicht het meest controversiële experiment tot nu toe. Er werd een voorspelling gedaan dat 8 verschillende variabelen zouden verbeteren in Israël en Libanon tijdens een experiment waar 200 Yogische Vliegers zouden samenkomen in Jeruzalem tijdens de zomer van 1983. Deze waren misdaad, autoongelukken en branden in Jeruzalem, Misdaden in heel Israël, de financiële markt in Tel Aviv, en de national mood in Israël, zoals weergegeven door de toon van het hoofdartikel op de voorpagina van de belangrijkste krant. Als de groep groot genoeg zou zijn om ook Libanon te beïnvloeden werd bovendien een daling van oorlogsintensiteit en oorlogsslachtoffers voor Libanon voorspeld. (in 1983 heerste er een burgeroorlog in Libanon). Deze 8 variabelen werden samengebracht tot één statistische index. Deze index bleek de dagelijkse fluctuaties van het aantal Yogische Vliegers zeer nauwkeurig te volgen, op dagelijkse basis, gedurende de 8 weken van het experiment. (r = -.57 p<.0001) Op de dagen dat de groep groot genoeg was om Libanon te beïnvloeden daalde het gemiddeld dagelijks aantal oorlogsslachtoffers van 24.5 naar 1.5.[59].

Latere analyses in antwoord op de kritieken die gepubliceerd werden op deze studies toonden aan dat het effect niets met de vorm van statistische analyse te maken had (een meer toepasselijke vorm van statistische analyse toonde zelfs een groter effect) [60] en dat het effect ook niet kon verklaard worden door andere mogelijke oorzaken zoals vakantiedagen, weekenddagen, vredesakkoorden, temperatuur of het ontslag nemen van de eerste minister tijdens die periode. Zelfs rekening gehouden met al deze andere factoren, was het effect van de Yogische Vliegers nog steeds significant, en het was vele malen groter dan het effect dat deze andere oorzaken zouden kunnen teweegbrengen [61]

  • Merseyside, Engeland

Toen 150 Yogische Vliegers in 1988 samen gingen wonen in een dorpje nabij Merseyside, een metropool met 1.2 miljoen inwoners, maakten ze een voorspelling op televisie dat ze de misdaad significant zouden doen dalen. Op dat moment had Merseyside de derde hoogste misdaad van heel Engeland. Vijf jaar later had Merseyside de laagste misdaad in Engeland. Het aantal misdaden was gedaald met 45% tegenover de vroegere trends van Merseyside zelf, en met 60% tegenover de algemene trends in Engeland. (p<.00006) In totaal kwam dit neer op 255.000 minder misdaden. Er werd berekend dat voor elk uur dat één persoon het Yogische Vliegen beoefende, de stad Merseyside £5000 aan misdaad gerelateerde kosten uitspaarde. Zelfs al zouden de Yogische Vliegers betaald worden voor hun werk, dan zou dit volgens deze cijfers nog altijd meer dan 99% goedkoper uitkomen dan de huidige vorm van misdaadbestrijding [62]

  • Wereldwijde studies

Toen op vier verschillende tijdstippen (Dec’83, Jul ’84, Dec’84, Jul’85) voldoende Yogische Vliegers samenkwamen om theoretisch de hele wereld te beïnvloeden (rond de 7000), en er ook een wereldwijde invloed voorspeld werd merkte men: - 72% daling in terroristische aanvallen (p<.025) - 33% daling in internationale conflicten (p<.025) - Een stijging in de Captital International World Stock Index (gemiddelde index van de grootste financiële markten) (p<.025)[63]

  • Lange termijn studies in de V.S.

Gedurende de jaren '80 was er voor bijna 10 jaar een groep Yogische Vliegers in de Maharishi University of Management in de V.S. die continu rond het aantal schommelde dat nodig was om een invloed voor heel de V.S. te creëren, ongeveer 1600 Yogische Vliegers. Soms was de groep groter, soms minder groot. Verschillende studies bekeken of men correlaties kon vinden tussen deze schommelingen en schommelingen in sociale variabelen over heel de V.S. Er bleken zeer significante correlaties te zijn met: - Het aantal geweldadige sterftegevallen (auto ongelukken, zelfmoord en moord) (p<.0001) [64] - De economische "misery index" (inflatie en werkloosheid) (p=.0000000000016) [65] - Positiviteit in relaties met andere landen (p=.0000000000005) [66]

  • Washington D.C, V.S.

Een voorspelling werd in juni 1994 doorgefaxt naar 1900 faxnummers in Washington DC, inclusief alle senatoren, topwetenschappers en 350 media bronnen, dat men de zware misdaad met 20% zou doen dalen tijdens de zomer van 1994, dat de kwaliteit van leven zou verbeteren en dat er meer publieke ondersteuning zou komen voor president Clinton. Gedurende de 6 jaar daarvoor steeg de misdaad met 11% per jaar, ondanks continu stijgende uitgaven om misdaad te bestrijden. Het hoofd van de Washington politie antwoordde tijdens een televisie-interview dat het enige dat de misdaad met 20% zou doen dalen een halve meter sneeuw was, mentale harmonie alleen zou het niet doen. Om geen twijfels te laten aan de objectiviteit van het onderzoek werd een commissie samengesteld van topwetenschappers op het gebied van sociologie en criminologie die van tevoren tot een akkoord kwamen hoe de meting zou gebeuren. Tijdens de 8 weken van het experiment was de daling van de zware misdaad recht evenredig met de stijging van het aantal Yogische Vliegers, tot een daling van 23% toen het aantal Yogische Vliegers het grootste was. De kans dat zulk een daling zou gebeuren per toeval was 1 op 500 miljoen (p=.000000002). Ook voorspellingen over een stijging van de algemene levenskwaliteit en meer publieke ondersteuning voor president Clinton (p<.000000005), kwamen uit. Deze studie werd gepubliceerd in Social Indicators Research. De politiedienst van Washington D.C. werd co-autheur van de studie.[67]

Maatschappijstudies negatief voor imago van de Transcendente Meditatie-organisatie

Over het algemeen waren maatschappijstudies hadden over het algemeen een sterk negatief effect voor het imago van de Transcendente Meditatie-organisatie. De perceptie was dat de TM-organisatie een betere wereld beloofde die gebaseerd was op volstrekt onmogelijk technologieën (een paar honderd mensen die rondhopten op een paar matrassen), en dus niet te vertrouwen was. Het woord „sekte” werd regelmatig gebruikt om de TM-organisatie te beschrijven. Dit verslechterd imago bleek uit de statistiek van het aantal mensen dat Transcendente Meditatie leerden. Hun aantal piekte in 1975, maar begon sterk te dalen toen Maharishi en de TM-organisatie meer en meer over deze sociale effecten begonnen te spreken, en nog meer toen men over de effecten van Yogisch Vliegen begon te spreken.

Niettemin bleef Maharishi erop staan dat meer experimenten georganiseerd werden en bleef hij tot aan zijn overlijden in 2008 spreken over deze effecten. Hij bleef er altijd in geloven dat dit de technologie was om de wereld te veranderen, dat dit echt was wat de ervaring van transcenderen kon teweegbrengen. Hij vertrouwde erop dat ooit het wetenschappelijk wereldbeeld voldoende zou veranderen zodat men beter kon begrijpen hoe deze technologieën werkten. Maharishi's belangrijkste doelstelling, en waar het grootste deel van de inkomsten van de Transcendente Meditatie-beweging aan besteed wordt, is om een groep van 16.000 Yogische Vliegers te creëren in het hartje van India, een groep die twee keer zo groot is als het vereiste aantal om, volgens de vierkantswortel van 1% formule, een positieve invloed op de hele wereld uit te oefenen. India werd gekozen vanwege de lage salariskost om de Yogische Vliegers te ondersteunen. Er is ook een permanente groep van 1600 Yogische Vliegers in de Verenigde Staten, gesponsord door één individu die meer dan 60 miljoen USD uitgaf om de groep gedurende de laatste 5 jaar samen te houden.

Kwaliteit van het onderzoek

Zonder in zoveel detail te gaan als de versie op de Engelse Wikipedia en zonder de referenties te geven, is de volgende samenvatting te geven.

Sceptisch

  • Harde conclusies over gezondheidseffecten zijn veelal niet te trekken aangezien de meeste studies van slechte methodologische kwaliteit zijn.
  • Dubbelblind onderzoek is niet mogelijk bij onderzoek naar effecten van meditatie.
  • Een groot deel van de onderzoeken zijn gedaan door onderzoekers die betrokken zijn bij de TM-beweging.
  • Maatschappelijke effecten lijken op zich absurd.

Positief

  • Veel van de onderzoeken gepubliceerd in diverse medische tijdschriften worden beschouwd als „goed opgezet, grondig en van hoge kwaliteit”.
  • Veel van de gepubliceerde onderzoeken zijn „peer reviewed” (collegiale toetsing)
  • Onderzoeken zijn uitgevoerd bij meer dan 200 verschillende onderzoeksinstituten in meer dan 30 verschillende landen.

Weblinks

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º lijst publicaties: http://www.truthabouttm.org/truth/TMResearch/TMResearchPublications/index.cfm
  2. º Science, vol.167, 1970, pp 1751-1754
  3. º American Journal of Physiology, vol 221, 1971, pp.795-799
  4. º Scientific American, vol .226, 1972, pp. 84-90.
  5. º The lancet, no. 7651, 1970, p. 833
  6. º Revue d’Electroencephalographie et de Neurophysiologie Clinique 4: 445–453, 1974.
  7. º Physiology & behavior, vol 59, 1996, pp. 399-402
  8. º American Psychologist 42: 879–881, 1987.
  9. º lijst van publicaties: http://www.drfredtravis.com/CV.html
  10. º Psychosomatic Medicine 44(2):133–153, 1982
  11. º Biological Psychology 61: 293–319, 2002, en verschillende publicaties van Travis
  12. º International Journal of Neuroscience 13: 211–217, 1981; 15: 151–157, 1981
  13. º Psychosomatic Medicine 49: 493–507, 1987
  14. º American Journal of Health Promotion 14: 284–291, 2000
  15. º Japanese Journal of Industrial Health 32: 656, 1990
  16. º Quick, Susanne (October 17, 2004). “Delving into alternative care: Non-traditional treatments draw increased interest, research funding”. Journal Sentinel (Milwaukee, WI). Archived from the original on September 29, 2007.
  17. º Ethnicity and Disease, March 2007
  18. º The American Journal of Cardiology 77: 867–870, 1996
  19. º American Journal of Cardiology 85: 653-655, 2000
  20. º Annals of Behavioral Medicine 37(Supplement): S195 (Abstract), 2009
  21. º Circulation 120: S461 (Abstract), 2009
  22. º Progressive Muscle relaxation
  23. º American Heart Association, Inc. Hypertention Vol. 26, 1995, pp. 820-827
  24. º American Heart Association, Inc. Hypertention Vol.28, 1996, pp.228-237
  25. º American Journal of Hypertension, April, 2004
  26. º American Journal of Hypertension, 2005 January ; 18(1): 88–9 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2224896/pdf/nihms29696.pdf
  27. º Curr Hypertens Rep. 2007 December ; 9(6): 520–528. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2268875/pdf/nihms-34949.pdf
  28. º Journal of Hypertension: November 2004 - Volume 22 - Issue 11 - pp 2049-2054
  29. º Ospina M. B., Bond T. K., Karkhaneh M., Tjosvold L., Vandermeer B., Liang Y., Bialy L., Hooton N., Buscemi N., Dryden D. M., Klassen T. P.. (June 2007). Meditation Practices for Health: State of the Research. Agency for Healthcare Research and Quality.
  30. º Orme-Johnson D. W. Commentary on the AHRQ report on research on meditation practices in health. The Journal of Alternative and Complementary Medicine 2008 14(10):1215-1221
  31. º Ethnicity and Disease. 2006; 16 (3 Suppl. 4): S4–15-26. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2267926/pdf/nihms35946.pdf
  32. º American Heart Association, Stroke 2000, 31:568-57 http://stroke.ahajournals.org/content/31/3/568.full.pdf
  33. º American Journal of Cardiology, April 2002
  34. º American Medical Association’s Archives of Internal Medicine, June 2006 http://archinte.ama-assn.org/cgi/reprint/166/11/1218.pdf
  35. º Hormones and Behavior 10: 54–60, 1978
  36. º Journal of Human Stress 1979, 5(4): 24–27
  37. º Harefuah, the Journal of the Israel Medical Association, 1978 95(1): 1–2
  38. º Alcoholism Treatment Quarterly 11: 13–87, 1994
  39. º Personality and Individual Differences 12: 1105–1116, 1991.
  40. º Intelligence 29: 419–440, 2001.
  41. º Abstracts of Papers of the Annual Meeting of the Mid-western Educational Research Association, 1988, p.6, Chicago
  42. º ‘Project for introduction of a programme for prevention of stress—Transcendental Meditation’. Centre for Personnel Studies, Department of Teaching and Research, Ministry of the Army, Brazil.
  43. º Mind & Brain, The Journal of Psychiatry (2011, Volume 2, Nr. 1, p. 73-81).
  44. º International Journal of Neuroscience 15: 151–157, 1981
  45. º British Journal of Educational Psychology 55: 164–166, 1985.
  46. º Education 107: 49–54, 1986.
  47. º Education 131: 556–564, 2011.
  48. º Ottoson, J.-O. 1977. “Transcendental Meditation”, Socialstyrelsen, D: nr SN 3-9-1193/73
  49. º Journal of Counseling and Development 64: 212–215, 1985
  50. º Anxiety, Stress and Coping: An International Journal 10: 341–350, 1997.
  51. º Journal of Clinical Psychology"" 45: 957–974, 1989 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2693491
  52. º Military Medicine, juni 2011
  53. º Journal of Social Behaviour and Personalityvol. 6, 1991, pp 189-247
  54. º Journal of Social Behavior and Personality 17: 93–121, 2005.
  55. º Journal of Crime and Justice vol. 4, 1981, pp 25-45
  56. º Journal of Mind and Behavior, vol. 8, 1987, pp. 67-104
  57. º International Journal of Neuroscience 54: 1–12, 1990.
  58. º The Journal of Mind and Behavior 8: 67–104, 1987
  59. º The Journal of Mind and Behavior 8: 67–104, 1987
  60. º Journal of Conflict Resolution, vol 34, 1990, pp. 756-768
  61. º Journal of Scientific Exploration 23: 193–166, 2009
  62. º Psychology, Crime & Law (1996, vol. 2, pp. 165-174)
  63. º Journal of Offender Rehabilitation 36: 283–302, 2003
  64. º Social Indicators Research, 1990, no. 22, pp. 399-418
  65. º the Proceedings of the American Statistical Association, Business and Economics Statistics Section, (American Statistical Association, 1988, pp. 491-496) and the Proceedings of the Midwest Management Society (1989, pp 183-190)
  66. º R.S Goodman “Transforming political institutions through individual and collective consciousness: The Maharishi Effect in Government”: Proceedings of the 1997 Annual Meeting of the American Political Science Association, Washington DC, Aug 28-31, 1997
  67. º Social Indicators Research (1999, vol. 47, no. 2)
rel=nofollow
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Wetenschappelijk_onderzoek_over_Transcendente_Meditatie&oldid=86591"