Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Krikkrak
Krikkrak is een lichtstoet die elke laatste zondag van september plaats vindt in Retie. Het centrum wordt verkeersvrij gemaakt en de middenstand organiseert activiteiten met als hoogtepunt de stoet. 's Avonds verzamelen de kinderen op de markt om vervolgens met zelfgemaakte lampionnen zingend door de straten te trekken.
Ontstaan
De oorsprong van het Krikkrak-zingen en de stoet zijn niet bekend. Er zijn een aantal hypothesen. Eind september eindigt de zomer en de agrarische activiteit in de Kempen. De arme zandgrond levert na september nog weinig op. Dit einde van het oogstseizoen ging traditioneel gepaard met volksfeesten en kermissen. De stoet zou een van deze feestelijkheden kunnen geweest zijn. De traditie heeft veel gelijkenissen met de 'Kaarsje in lantaarn' traditie in Dessel en Mol-Ezaart. Begin 18de eeuw werd een kapel gebouwd voor de heilige Carolus Borromeus in Mol-Ginderbuiten. Op de laatste zondag van september, de wijdingsdag van de kapel, werd een gezongen mis opgedragen. Deze trok meer volk dan de mis in de Sint-Pieterkerk en Sint-Paulkerk in Mol centrum. De pastoor van Mol centrum, pastoor Van Dongen, verbood in 1791 daarom elke activiteit te Ginderbuiten. De mis was intussen uitgegroeid tot een dorpsfeest en de mensen negeerden het verbod. Er werden fakkeltochten en lampionstoeten georganiseerd. Mogelijk nam Retie deze traditie over.[1]
Een andere hypothese vermoedt dat het gaat om een overblijfsel van een vroeger gevierd nationaal feest. De Nationale feestdag van België wordt nu op 21 juli gevierd maar tot circa 1845, werd dit gevierd op de laatste zondag van september als herinnering aan de Belgische Revolutie en de septemberdagen van 1830.[2]
Evolutie
Vroeger knutselden de kinderen in de voormiddag hun lampionnen. Oorspronkelijk werden deze gemaakt van uitgeholde bieten of rapen, later kwamen er papieren exemplaren. Bij valavond werden de kaarsjes in de lampionnen aangestoken en trokken kinderen zingend in groepjes de straat op.
Tegenwoordig is Krikkrak een dorpsfeest met randactiviteiten. Vaak maken de kinderen hun lampionnen al op school. De stoet gebeurd niet meer in kleine groepjes maar in één optocht via een uitgestippeld parcours.
Vanwaar de naam Krikkrak?
Krik Krak hoort bij dezelfde familie van woorden als: Krakkemikkig, krikkemikkig of krakkemikkelig. Het betekent dus aftands, bouwvallig, gammel of niet degelijk. Krikkrak verwijst naar de kwaliteit van de zelfgemaakte lampionnen.
Tekst liedje
- Krik krak ju lala
- Ju lala krik krak
- En overal, en overal
- Waar de meskes zijn
- Waar de meskes zijn
- En overal
- Waar de meskes zijn is’t bal [3]
Volgens de lokale folklore is de oorsprong van de tekst: “Krik Krak staat voor het kraken van de takken in de bossen die men tijdens de optocht passeerde. Krik voor de kleine takjes. Krak voor de grote takken”. Meer waarschijnlijk is dat het lied komt van de kinder- en nonsensrijmpjes die gezongen werden in de 19de en het begin van de 20ste eeuw bij dans- en kringspelen.
Andere Zangtradities in Retie
Referenties
- º (nl) Schalley, Niels. Krikkrak Kempische erfgoedcel Geraadpleegd op 10 december 2020
- º Heemkundige kring Zeven Neten Geraadpleegd op 10 december 2020
- º k.ERF Kempisch Erfgoed Geraadpleegd op 10 december 2020
