Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Herenhuis
Een herenhuis is een begrip dat verschillende betekenissen kan hebben.
Van oorsprong betreft het een groot en voornaam huis. De naam is enigszins misleidend, daar een dergelijk huis in de feodale tijd niet zozeer werd bewoond door de heer, daar deze gewoonlijk in een kasteel zijn zetel had. Terwijl een dergelijk kasteel in de laatste eeuwen van het feodalisme vaak werd omgebouwd van een militair georiënteerd tot een meer luxueus verblijf, waren het ook invloedrijke en gegoede -al dan niet adellijke- personen, die een enigszins op een dergelijk verblijf gelijkende woning lieten bouwen. In het buitengebied kon een dergelijke woning omringd zijn door een park, tuinen en eventueel landerijen. Soms kon een dergelijk huis ook andere, kasteelachtige, allures bezitten (torentjes, omgrachting, en dergelijke) en voorzien zijn van een aantal dienstwoningen en een hoeve.
Niet alleen in het buitengebied, doch ook in dorpen en steden, kon men voorname huizen aantreffen welke diverse functies bekleedden (bijvoorbeeld pastorie, refugiehuis, rentmeestershuis). Ook de gegoede burgerij ging wonen op kasteelachtige buitenverblijven, waarbij zij soms ook een erfelijke adellijke titel en/of heerlijke rechten kocht. Toen in de Franse tijd (einde jaren '90 van de 18e eeuw) de feodaliteit werd opgeheven, profileerde het welgestelde en invloedrijke deel van de burgerij zich nadrukkelijker. Burgers lieten zowel in de stad als daarbuiten voorname huizen bouwen. Men spreekt in dit verband in de stad ook wel van burgerhuis en in Vlaanderen wordt ook een kasteelachtig burgerhuis (zonder feodale voorgeschiedenis) vaak een kasteeltje genoemd. Zij werden bewoond door notabelen zoals fabrikanten, burgemeesters, notarissen, rechters en advocaten, artsen en dergelijke.
Tegenwoordig worden, bijvoorbeeld door makelaars, allerlei bovengemiddeld grote woonhuizen, vooral in het stedelijk gebied, als herenhuizen aangeprezen. Ook grote -al dan niet alleenstaande- nieuwbouwwoningen worden door hen met deze term aangeduid. In tegenstelling tot een villa, is een herenhuis gewoonlijk strakker en minder fantasierijk van vorm. Daarentegen komt een strakke gevelordonnantie, al dan niet met neoclassicistische elementen zoals frontons en pilasters, bij herenhuizen vaak voor.