Medicatieoverdracht

Meerdere groepen van zorgverleners zijn bevoegd aan een patiënt medicijnen voor te schrijven. Al decennia lang breekt men zich het hoofd hoe de onderlinge overdracht van medicatiegegevens dient te worden aangepakt. Openbare apotheken waren in de jaren tachtig van de vorige eeuw in Nederland allemaal al geautomatiseerd. De huisartsen volgden krap een decennium later. Ziekenhuizen zijn anno 2012 bezig met een wel hele late inhaalslag.

Zorgverleners, Nictiz en ICT-leveranciers werken al vele jaren samen aan de uitwisseling van medicatiegegevens in Nederland. Het Harm-rapport en het opvolgende rapport Harm-wrestling schetsten de fouten die bij en tijdens de opname in het ziekenhuis optreden.^[1]^[2]

Om de medicatieoverdracht structuur te geven en zo de vele fouten tijdens de overdracht te voorkomen en daarmee de patiëntveiligheid te vergroten, heeft het werkveld de sectoroverstijgende richtlijn Overdracht van Medicatiegegevens in de keten opgesteld. Per 1 januari 2011 zou de Inspectie der Gezondheidszorg (IGZ) actief op deze richtlijn gaan handhaven. Het afschieten van het Elektronisch patiëntendossier (EPD) in de Eerste Kamer heeft de ontwikkelingen echter jaren vertraagd.

Actueel medicatieoverzicht als basis voor medicatieveiligheid

Het medicatieoverzicht geeft de actuele stand van het medicijngebruik van de patiënt en geeft relevante informatie over risico’s voor de patiënt ten aanzien van het gebruik van medicatie. Voorbeelden van risico’s zijn geneesmiddelen-interacties, vermijdbare intoleranties en allergieën, kinderwens en nierfunctiebeperkingen.

Iedereen die geneesmiddelen voorschrijft of verstrekt, behalve benzinepompen, supermarkten en drogisten, moet altijd een actueel medicatieoverzicht van de patiënt beschikbaar hebben. Een online medicatieoverzicht is noodzakelijk voor (ziekenhuis)apothekers, huisartsen(posten), ziekenhuizen, tandartsen, SEH, GGZ, gehandicaptenzorg, verpleeghuizen, trombosediensten, verzorgingshuizen, psychiatrie en verslavingszorg.Verschillende onderzoeken tonen aan dat de overdracht van een patiënt van de ene zorgverlener naar de volgende zorgverlener een van de meest kritieke momenten in de zorg is. Daar lopen patiënten het risico op patiëntschade en/of ziekenhuisopname.

Door landelijke gegevensuitwisseling kunnen zorgverleners de in de richtlijn verplicht gestelde medicatiegegevens op ieder moment inzien, beter samenwerken in de keten én op elk moment veilig nieuwe medicatie voorschrijven, wijzigen, stoppen, vertrekken en toedienen. Liefst zou die uitwisseling elektronisch moeten plaatsvinden. In Nederland wordt al jaren hard gewerkt aan het Landelijk Schakel Punt (LSP) en landelijke standaarden voor software. De Eerste Kamer heeft echter unaniem de invoering van het elektronisch patiëntendossier, (EPD) verworpen. Minister Edith Schippers zet nu in op een private variant. ^[3]

Standaarden

De softwarestandaarden van Nictiz vormen het fundament van de landelijke infrastructuur voor zorgcommunicatie in Nederland. Dit maakt het elektronisch berichtenverkeer van medicatiegegevens mogelijk tussen zorgverleners. De standaardisatie is nodig van zowel de techniek als van de inhoud van de berichten, zodat de softwaresystemen van zorgverleners probleemloos met elkaar kunnen communiceren.

Zorgverleners en softwareleveranciers

De zorgverleners en de softwareleveranciers moeten voldoen aan strenge eisen om zich te mogen aansluiten op de infrastructuur voor zorgcommunicatie. De website van SCZorg heeft overzichten van de aangesloten zorgverleners en van de gekwalificeerde softwareleveranciers.

Patiënt

Een patiënt dient vooraf toestemming te geven aan zijn eigen zorgverleners om zijn gegevens voor raadpleging aan andere zorgverleners beschikbaar te stellen (opt-in). Deze eis is uitdrukkelijk bij de behandeling van het verworpen wetsontwerp over het EPD in de Eerste Kamer naar voren gekomen.