Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Pianosonate nr. 14 (Beethoven)
| Pianosonate nr. 14, Quasi una fantasia ("Mondscheinsonate") | |
|---|---|
| componist | Ludwig van Beethoven |
| soortcompositie | pianosonate |
| geschrevenvoor | pianoforte |
| toonsoort | cis mineur |
| opusnummer | 27 nr. 2 |
| andereaanduiding | Mondschein Sonate |
| gecomponeerdin | 1801 |
| première | 1802 |
| opgedragenaan | Gravin Giulietta Guicciardi |
| duur | ca. 18' |
| oeuvre | Oeuvre |
De pianosonate nr. 14 in cis mineur, opus 27 nr. 2, ook wel bekend als de Mondscheinsonate (Moonlight sonata) is de veertiende pianosonate uit 1801 van Beethoven en één van zijn bekendste werken. Vooral het eerste deel is erg bekend. Beethoven noemde het werk net als de vorige pianosonate een Sonata quasi una Fantasia (Een sonate die als fantasie aandoet). Het stuk werd opgedragen aan gravin Julie Guicciardi.
Pianist Andras Schiff zegt over dit eerste deel: "De naam Moonlight is onzin. De naam is niet door Beethoven, maar de naam was gegeven door poëet en muziekcriticus Ludwig Rellstab. (...) Hij zei dat toen hij in een boot zat en het was een prachtige avond met een volle maan, dat het hem herinnerde aan het eerste deel van de cis mineur sonate en zo is de naam bedacht die niks heeft te maken met de pianosonate van die arme Beethoven. Maar het zit nu vast aan deze sonaat als (met!) lijm. "
De indeling van de pianosonate is ongebruikelijk, omdat het eerste deel niet de sonatevorm heeft. Een langzaam deel, een scherzo-achtig deel (het tweede deel) en een snelle finale zijn aanwezig, al valt ook op dat het middendeel in een ongebruikelijke [1] toonsoort staat, namelijk Des-groot.
Delen
- Adagio Sostenuto (Si deve suonare tutto questo pezzo delicatissimamente e senza sordini) [2]
- Allegretto (La prima parta senza repetitione) [3]
- Presto Agitato
 | Pianosonates van Ludwig van Beethoven | |
|---|
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º Gebruikelijker is dat als de hoofdtoonsoort mineur is, dat dan het middendeel in de majeurparallel (in geval van Cis-klein dus E-groot) of in de subdominant (in dit geval Fis) of dominant (in dit geval Gis) staat. Hier is de hoofdtoonsoort Cis-klein. Des-groot is dus des te opmerkelijker omdat plotseling van 4 kruisen naar 5 mollen wordt geënharmoniseerd (Cis->Des), en slechts daarbij het mineur in majeur verandert.
- º Si deve suonare tutto questo pezzo delicatissimamente e senza sordini betekent vertaald: 'Speel dit gehele stuk zeer delicaat, en zonder dempers'.
Deze aanduiding is controversieel: enerzijds wordt volgens sommige interpretatoren 'senza sordini' uitgelegd als: 'gebruik weinig of geen linkerpedaal', anderzijds zijn er ook opvattingen die stellen dat hier bedoeld wordt: 'gebruik geen dempers, dus met veel rechterpedaal' (waardoor veel van de muziek 'doorklinkt'). Dit debat speelt nog steeds, onder meer op conservatoria onder musici en musicologen.
Bron 1:Fundamentals of piano practice, pagina 57
Bron 2:The Musical Times , 1 augustus 1895, pagina 516 - º Dit betekent: het eerste deel zonder herhaling