Elektrische Tram

Een elektrische tram is een tram die elektriciteit als energiebron gebruikt. Elektromotoren zorgen voor de voortbeweging van de tram. Ook het remmen gaat (mede) met behulp van de motoren en voorts met de handrem, luchtrem of elektrische railrem.

Motorwagen 164 uit 1908 van de Haagse tram met stroomafname d.m.v. een sleepbeugel.

Motorwagen NZH A327 uit 1913 in actie in het Nederlands Openluchtmuseum te Arnhem.

Een Antwerpse PCC op lijn 11 in de Lange Nieuwstraat te Antwerpen.

Een gelede Amsterdamse tram. Dit tramtype deed dienst tussen 1974 en 2003.

Een klassieke nokkenschakelkast waarmee de rij- en remstroom van een elektrische tram wordt geregeld.

Eerste elektrische trams

De eerste elektrisch voortbewogen tram reed in 1881 tussen Berlijn en Groß Lichterfelde. . Dit was toen nog een experiment. Na 1890 groeide het aantal elektrische trams in diverse Europese landen en in Amerika. Vele paardentrams en stoomtrams werden, vooral in de steden, en later ook daarbuiten, vervangen door elektrische trams. Ook werd het nu mogelijk om meer hellingrijke trajecten met trams te berijden, waar dit met paarden- of stoomtractie niet mogelijk was.

In België en Nederland

In België reden de eerste elektrische trams in 1894 in Brussel. Daarna kwamen ook in en tussen vele andere steden in België deze trams in bedrijf. De eerste elektrische trams met bovenleiding in Nederland reden in 1899 tussen Haarlem en Zandvoort. Een jaar later reed de eerste stadstram van Amsterdam al elektrisch in 1900. De bijzondere accutram tussen Den Haag en Scheveningen werd in 1904 opgevolgd door een 'beugeltram' met bovenleiding. In Rotterdam kwam ook de elektrische tram in 1905 in gebruik. Andere steden volgden. Het grootste interlocale elektrische trambedrijf werd de NZH, ook wel bekend als Blauwe Tram, die in Noord- en Zuidholland een uitgebreid net van tramlijnen exploiteerde.

Elektrische voeding

De elektriciteit komt meestal niet uit een loodaccu, hoewel aanvankelijk de éérste typen elektrische trams daarmee werden uitgerust. In Nederland is dit slechts toegepast bij de reeds in 1890 geleverde accutrams, die reden tussen Den Haag en Scheveningen. Om bedrijfseconomische redenen werden ze al in 1904 vervangen door een 'beugeltram'. Bij elektrische trams wordt de elektriciteit meestal aangevoerd door een draad (bovenleiding) die boven de trambaan hangt. Elektrische stroom wordt door de stroomafnemer naar de tram gevoerd, waar deze wordt gebruikt om de motoren te laten werken. Vroeger als stroomafnemer een trolleystang, sleepbeugel of lyrabeugel gebruikt, tegenwoordig zijn (bijna) alle trams voorzien van een pantograaf. De retourstroom verlaat via de wielen en de rails de tram.

De meeste trams rijden op gelijkstroom, meestal met een spanning van 600 V of 750 V. Vroeger werden bij interlokale trams ook hogere spanningen toegepast, zoals 1200 V. Tot circa 1980 vond de vermogensregeling bij gelijkstroomtrams plaats met voorschakelweerstanden, die een deel van de elektrische energie omzetten in warmte. Ook werd de groepering van de tractiemotoren aangepast: ze werden in serie of parallel geschakeld. In de jaren na 1980 kwam de thyristor-sturing (choppers) in zwang, en na 1990 de draaistroomtractie. Deze laatste twee zijn ieder energiezuiniger dan hun voorganger.

    Zie ook: Elektrische Tractie     Zie ook: Lijst van tramsteden in Nederland

• Literatuur o.a.: HTM Light Rail Vehicle GTL8 The Hague / D.A. Borgdorff - HTV - Den Haag, 2000 / ISBN 90-9013935-4

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties: