Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Gerard Drieman: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gerard_Drieman&action=edit&oldid=37969588 Hjlindhout (Overleg | bijdragen) op 12 jun 2013)
 
(http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gerard_Drieman&oldid=38115533)
Regel 1: Regel 1:
'''Gerard Drieman''' ([[1915]]-[[1980]] was een Nederlands [[componist]].
<!--[[Bestand:Drieman.jpg|miniatuur|rechts|Gerard Drieman]]-->


Drieman begon al op zeer jonge leeftijd met pianospelen. Tijdens zijn middelbare schooltijd rees zijn belangstelling voor muziektheorie en compositieleer. Hij had grote liefde voor het werk van [[Gustav Mahler]] en het latere werk van [[Bruckner]], en kreeg gaandeweg belangstelling voor toentertijd zeer moderne componisten als [[Schönberg]], [[Webern]] en [[Alban Berg]].
'''Gerard Drieman''' ([[Amsterdam]] [[1915]] - [[Amsterdam]] [[1980]]) was een Nederlands [[componist]] van [[twintigste-eeuwse]] muziek en was actief van [[1934]] tot [[1950]]. Zijn vroege werken waren [[symfonisch]].  


Na het behalen van zijn Gymnasiumdiploma had Drieman eigenlijk naar het [[conservatorium]] gewild: het liefst was hij [[dirigent]] geworden. Dat was echter onmogelijk, omdat hij zwaar [[astma]]ticus was en dat fysiek niet had aangekund.
Hij componeerde in die eerste periode op zijn minst twee [[symfonieën]], waaronder een omvangrijke symfonie in drie delen, en daarnaast nog een kleine kamersymfonie.
In de late jaren '30 begon Drieman's stijl te veranderen en werd deze [[atonaal]]. Drie werken met kleine bezetting typeren deze verandering:
* ''Sonatine voor Fluit, Hobo en Klarinet'' (1938)
* ''Twee Stukken voor Strijkkwartet'' (1938)
* ''Divertimento voor Piano'' (1939)


Wel begon hij in deze jaren te componeren, en nog voor de Tweede Wereldoorlog kreeg hij contact met de Oostenrijkse componist [[Hans Erich Apostel]], die hem in Amsterdam bezocht heeft, en met wie hij correspondeerde en composities uitwisselde. Apostel woonde in Wenen en was een leerling van Alban Berg – hij was, evenals Drieman, in de toen nieuwste ontwikkelingen van de moderne klassieke muziek geïnteresseerd.
Driemans zoektocht naar [[atonaliteit]] werd beïnvloed door zijn ontmoeting rond 1937 met [[Hans Erich Apostel]] (1901 - 1972), een Duits-Weense [[componist]] en leerling van [[Arnold Schönberg]] en [[Alban Berg]]. Later correspondeerden ze. Drieman stuurde hem stukken toe. Apostel gaf Drieman aanwijzingen. Vanaf 1942 werd Driemans muziek gecomponeerd in de expressionistische stijl van de [[Tweede Weense School]].  
Er zijn twee brieven van Apostel bewaard gebleven. Eind jaren dertig heeft Drieman een partituur van een door hem gecomponeerde [[symfonie]] aangeboden aan de dirigent [[Willem Mengelberg]], die op dat moment in het [[Amstel Hotel]] in Amsterdam verbleef. Half ondergedoken, bang voor de [[Arbeitseinsatz]], is Drieman vooral tijdens de oorlog productief geweest. Hij heeft tot het begin van de jaren vijftig gecomponeerd.


Helaas is een aanzienlijk deel van zijn composities verloren gegaan, of in ieder geval zoek geraakt. In de [[Österreichische Nationalbibliothek]], afdeling Musiksammlung, bevindt zich een pianosonatine van zijn hand uit 1950, die men daar verkregen heeft met de muzikale nalatenschap van Apostel, welke er in zijn geheel bewaard wordt. Behalve daar in Wenen, waar nog meer zou kunnen liggen, bevinden er zich wellicht nog stukken van Drieman in het archief van het Concertgebouw of in het privéarchief van Mengelberg in Zwitserland. Bij handgeschreven partituren is het autogram van de componist niet altijd duidelijk herkenbaar. Dit bleek ook bij de in Wenen achterhaalde [[sonatine]] het geval te zijn. (van deze sonatine zijn ook schetsen gevonden in het privéarchief, dat bij de erven Drieman bewaard wordt)
Het grootste deel van Driemans [[manuscripten]] werd teruggevonden in 2007 en 2012. Het definitieve manuscript van Driemans ''Sonatine voor Piano'' (1950) bevindt zich in het [[Apostelarchief]] in de [[Musiksammlung]] van de [[Österreichische Nationalbibliothek]] in [[Wenen]] (onder F10 Apostel 367/7). De overige manuscripten van Drieman en een aantal brieven van Apostel aan hem worden thans bewaard in het [[Nederlands Muziek Instituut]] in [[Den Haag]]. Driemans complexe muziek werd tijdens zijn leven niet gepubliceerd en slechts in kleine privé-kring uitgevoerd.  
Drieman was met enkele musici bevriend, onder wie de violist [[Herman Salomon]]. Een vioolpartij, behorend bij het manuscript van de ''Sonate voor viool en piano'' (1950) is door Solomon voorzien van vingerzettingen.
Verder had het [[Nederland]] van de grote [[depressie]], de oorlog en de [[wederopbouw]] nauwelijks belangstelling voor deze moeilijke (en tijdens de oorlog [["entartete"]] muziek.
In 1950, op 35-jarige leeftijd, componeerde Drieman zijn laatste werk. In hetzelfde jaar begon hij aan een studie psychologie aan de [[Universiteit van Amsterdam]]. In dit vakgebied deed hij later één belangrijke publicatie: "Differences between Written and Spoken Language, an Exploratory Study", 1 Quantitative approach, 2 Qualitative approach. In: [[Acta psychologica, European Journal of Psychonomics]], ISSN 0001-6918, vol. 20 (1962) pp. 36-57; 78-100.


Er zijn evenwel meerdere composities bewaard gebleven. Eerder heeft de pianist [[Ronald Brautigam]] bovendien getracht een provisorische reconstructie te maken van een aantal losse manuscriptbladen, die duidelijk verband met elkaar hebben en tot een groter geheel lijken te behoren. De kopieën van een tweetal stukken zijn ondergebracht in het archief van de [[Stichting Neerlandica Collectie Willem Noske]] te Den Haag, zodat ze voor het nageslacht bewaard zullen blijven.
Driemans vroege Symfonie en een aantal werken uit de periode 1942-1950 zijn in 2012 uitgegeven door [[Donemus]], te [[Den Haag]]:
 
De volgende stukken zijn in zijn geheel teruggevonden, en gedigitaliseerd:
* Divertimento voor piano  ''voor poesje'' (1939)
* Vijf orkeststukken (1942) uitgegeven bij [[Donemus]]
* 35 Miniaturen voor Piano (1945-46)
* Vijf stukken voor piano (1948)
* Sonate voor viool en piano (1950) uitgegeven bij Donemus
* Sonatine voor piano (1950) uitgegeven bij Donemus
* Trio voor fluit, hobo en klarinet
 
Inmiddels is een aantal stukken bij Donemus uitgegeven. [https://webshop.donemus.nl/action/front/composer/Drieman,+Gerard] en is de Sonatine voor piano (1950) uitgevoerd op 15 oktober 2012 bij een concert van de Leo Smit Stichting door [[Marianne Boer]] [http://www.leosmit.org/uilenburgerconcerten.php?DOC_INST=1]
 
Het werk van Gerard Drieman is zeer [[atonaliteit|atonaal]] en [[expressionisme|expressionistisch]]; klank, puur om de klank zelf. Meestal in extreem langzame tempi (kwart = 22, bijvoorbeeld). Aan vorm en structuur heeft Drieman zich niet gebonden gevoeld; er zijn geen reeksen die aan zijn stukken ten grondslag liggen, en er is ook nooit sprake van het teruggrijpen op eerder gebruikt materiaal; de stukken zijn alle doorgecomponeerd en rhapsodisch van aard.


* ''Symfonie nr. 1'' (ca. 1936); Donemus 12548
* ''Vijf orkeststukken'' (1942) Donemus 12555
* ''Vijfendertig Miniaturen'' voor Piano (1945-46); Donemus 12556
* ''Vijf stukken voor piano'' (1948); Donemus 12558
* ''Sonate voor viool en piano'' (1950); Donemus 12557
* ''Sonatine voor piano'' (1950); Donemus 12559
== Externe links ==
== Externe links ==
* [https://webshop.donemus.nl/action/front/composer/Drieman,+Gerard Werken van Gerard Drieman bij Donemus]
* [https://webshop.donemus.nl/action/front/composer/Drieman,+Gerard Werken van Gerard Drieman bij Donemus]

Versie van 27 jun 2013 00:36


Gerard Drieman (Amsterdam 1915 - Amsterdam 1980) was een Nederlands componist van twintigste-eeuwse muziek en was actief van 1934 tot 1950. Zijn vroege werken waren symfonisch.

Hij componeerde in die eerste periode op zijn minst twee symfonieën, waaronder een omvangrijke symfonie in drie delen, en daarnaast nog een kleine kamersymfonie. In de late jaren '30 begon Drieman's stijl te veranderen en werd deze atonaal. Drie werken met kleine bezetting typeren deze verandering:

  • Sonatine voor Fluit, Hobo en Klarinet (1938)
  • Twee Stukken voor Strijkkwartet (1938)
  • Divertimento voor Piano (1939)

Driemans zoektocht naar atonaliteit werd beïnvloed door zijn ontmoeting rond 1937 met Hans Erich Apostel (1901 - 1972), een Duits-Weense componist en leerling van Arnold Schönberg en Alban Berg. Later correspondeerden ze. Drieman stuurde hem stukken toe. Apostel gaf Drieman aanwijzingen. Vanaf 1942 werd Driemans muziek gecomponeerd in de expressionistische stijl van de Tweede Weense School.

Het grootste deel van Driemans manuscripten werd teruggevonden in 2007 en 2012. Het definitieve manuscript van Driemans Sonatine voor Piano (1950) bevindt zich in het Apostelarchief in de Musiksammlung van de Österreichische Nationalbibliothek in Wenen (onder F10 Apostel 367/7). De overige manuscripten van Drieman en een aantal brieven van Apostel aan hem worden thans bewaard in het Nederlands Muziek Instituut in Den Haag. Driemans complexe muziek werd tijdens zijn leven niet gepubliceerd en slechts in kleine privé-kring uitgevoerd. Drieman was met enkele musici bevriend, onder wie de violist Herman Salomon. Een vioolpartij, behorend bij het manuscript van de Sonate voor viool en piano (1950) is door Solomon voorzien van vingerzettingen. Verder had het Nederland van de grote depressie, de oorlog en de wederopbouw nauwelijks belangstelling voor deze moeilijke (en tijdens de oorlog "entartete" muziek. In 1950, op 35-jarige leeftijd, componeerde Drieman zijn laatste werk. In hetzelfde jaar begon hij aan een studie psychologie aan de Universiteit van Amsterdam. In dit vakgebied deed hij later één belangrijke publicatie: "Differences between Written and Spoken Language, an Exploratory Study", 1 Quantitative approach, 2 Qualitative approach. In: Acta psychologica, European Journal of Psychonomics, ISSN 0001-6918, vol. 20 (1962) pp. 36-57; 78-100.

Driemans vroege Symfonie en een aantal werken uit de periode 1942-1950 zijn in 2012 uitgegeven door Donemus, te Den Haag:

  • Symfonie nr. 1 (ca. 1936); Donemus 12548
  • Vijf orkeststukken (1942) Donemus 12555
  • Vijfendertig Miniaturen voor Piano (1945-46); Donemus 12556
  • Vijf stukken voor piano (1948); Donemus 12558
  • Sonate voor viool en piano (1950); Donemus 12557
  • Sonatine voor piano (1950); Donemus 12559

Externe links

Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Gerard_Drieman&oldid=128175"