Zaal Elckerlyc

Elckerlyc, voorheen Zaal Elckerlyc, is een schouwburg in het centrum van Antwerpen, gelegen aan de Frankrijklei. Ze werd gebouwd in 1957 en in 2002 grondig gerenoveerd. Ze behoort met haar 800 stoelen tot één van de grootste theaters in de stad. De programmatie is hoofdzakelijk receptief waardoor er erg uiteenlopende producties plaatsvinden.

De geschiedenis van Elckerlyc is nauw verbonden met de aanwezigheid van Jezuïeten in Antwerpen. De stichter van de orde, Ignatius van Loyola, zou een drietal keren in Antwerpen geweest zijn (1529-1531), maar het duurde tot 1562 vooraleer enkele Jezuïeten op vraag van de Spaanse gemeenschap naar Antwerpen kwamen. Ze kochten in 1574 het Huys van Aecken, een laatgotisch pand, om er een middelbare school in onder te brengen. In dit gebouw is nu de Lessius Hogeschool gevestigd. In maart 1575 opende het college; er waren toen drie humanioraklassen. Het aantal leerlingen nam snel toe tot ongeveer 300.

Paus Clemens XIV hief in 1773 de Jezuïetenorde op, waardoor ook de pedagogische activiteiten gestaakt werden. Hoewel de Jezuïetenorde in 1814 opnieuw ingesteld werd, duurde het nog tot 1840 voor de orde in Antwerpen opnieuw een college opende. Het Hotel de Fraula in de Keizerstraat werd de nieuwe locatie. Op deze plaats is nu het studentenrestaurant van de Universiteit Antwerpen gevestigd.

In 1871 kochten de Jezuïeten een stuk grond aan de gedempte vestinggrachten, de huidige Leien. De bouw van het Onze-Lieve-Vrouwecollege was voltooid in 1875, en op 30 september van dat jaar kon het schooljaar voor 288 leerlingen in dit nieuwe gebouw beginnen. Ook werd in 1877 begonnen met de bouw van de neogotische Onze-Lieve-Vrouw van Genade kerk naar een ontwerp van Jules Bilmeyer en Joseph Van Riel, die uiteindelijk in 1882 ingewijd zou worden. De twee torens die ook vandaag nog de Leien domineren werden pas later, in 1909, toegevoegd.

Pal naast het college en de kerk, bouwde architect Rie Haan in opdracht van de orde in 1957 een voor die tijd vooruitstrevend theater: zaal Elckerlyc. Dit theater zou voor Antwerpen uitgroeien tot een echte cultuurtempel. Oud-leerlingen van het Onze-Lieve-Vrouwecollege richtten in 1958 de „Elckerlyc Genootschap Publieksvereniging” op en in Elckerlyc werden door hen befaamde Nederlandse repertoiregezelschappen uitgenodigd, in het begin ook de KVS en Franstalige Brusselse theaters. In het theater werden jaren lang filmvoorstellingen gehouden voor de Antwerpse scholen door de Katholieke Film Liga. Verder werd de zaal gebruikt voor partijcongressen, door de BRT voor opnames van optredens en ook door het Filharmonisch Orkest van Vlaanderen.

Op het einde van de twintigste eeuw raakte Elckerlyc in verval en haar toekomst kreeg pas weer kleur toen Studio 100 in 2001 werd aangesteld als nieuwe uitbater. Onmiddellijk gingen verbouwings- en verfraaiingswerken van start, waarbij de eigenheid van het gebouw gerespecteerd werd. Bij de renovatie werd gestreefd naar een theater voor het grote publiek, dat voldoet aan de hoogste kwaliteitsnormen. Op 1 maart 2002 ging een vernieuwde Elckerlyc open voor het publiek. De toneelklassieker Slisse & Cesar mocht de spits afbijten.

Naast komedies staan vooral concerten, kindervoorstellingen en gastproducties op het programma. Elckerlyc is tevens een plek waar onder anderen de Russische, Israëlische, Marokkaanse en Indische gemeenschappen cultuur beleven door regelmatig sterren uit hun taalgebied een forum te bieden.

Vandaag is Elckerlyc een modern uitgerust theater maar straalt nog steeds de sfeer uit van een theater met traditie. De schouwburg met 800 stoelen heeft een toneeltoren van 15m hoog en beschikt als één van de weinige theaters in Antwerpen over een volledige computergestuurde trekkenwand. Voor slechthorenden ligt er in de hele zaal een ringleiding.

Weblinks

• http://www.elckerlyc.be/historiek.php