Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Nomina sacra: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting
(Aut enz)
Regel 1: Regel 1:
[[Bestand:Nomina Sacra in P46.jpg|thumb|200px|Voorbeelden van '''Nomina Sacra:'''<br /><span style="text-decoration: overline">ΧΩ</span> (ΧΡΙΣΤΩ), <span style="text-decoration: overline">ΚΥ</span> (ΚΥΡΙΟΥ), <span style="text-decoration: overline">ΘΣ</span> (ΘΕΟΣ),<br />in [[Tweede brief van Paulus aan de Korintiërs|2 Korinthiërs]] 11, papyrus [[P46]].]]
[[Bestand:Nomina Sacra in P46.jpg|thumb|200px|Voorbeelden van '''Nomina Sacra:'''<br /><span style="text-decoration: overline">ΧΩ</span> (ΧΡΙΣΤΩ), <span style="text-decoration: overline">ΚΥ</span> (ΚΥΡΙΟΥ), <span style="text-decoration: overline">ΘΣ</span> (ΘΕΟΣ),<br />in [[Tweede brief van Paulus aan de Korintiërs|2 Korinthiërs]] 11, papyrus [[P46]].]]
'''''Nomina sacra''''' (enkelvoud: '''''nomen sacrum''''') betekent „heilige namen” in het [[Latijn]]. Dit is een reeks van afgekorte woorden die in vroeg-christelijke [[Grieks|Griekse]] [[papyrus|papyri]] [[Heilige Schrift]] werden gebruikt. Door een lijn boven de letters werd aangegeven dat het hier om een afkorting ging. Na vertoop van tijd werden 15 van deze afkortingen gebruikelijk. In [[Bruce Metzger]]s boek ''Manuscripts of the Greek Bible'' worden deze opgesomd: de Griekse woorden voor God, Heer, Jezus, Christus, Zoon, Geest, David, ''stauros'', moeder, vader, Israël, redder, mens, Jeruzalem, en hemel. De ''nomen sacrum'' voor ''moeder'' werd niet voor de vierde eeuw gebruikt,<ref>''Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts'' - Philip Comfort and David Barett (1999) pp. 34-35</ref> maar de andere ''Nomina Sacra'' worden in Griekse manuscripten uit de eerste tot derde eeuw gevonden.
'''''Nomina sacra''''' (enkelvoud: '''''nomen sacrum''''') betekent „heilige namen” in het [[Latijn]]. Dit is een reeks van afgekorte woorden die in vroeg-christelijke [[Grieks|Griekse]] [[papyrus|papyri]] van de [[Heilige Schrift]] werden gebruikt. Door een lijn boven de letters werd aangegeven dat het hier om een afkorting ging. Na verloop van tijd werden 15 van deze afkortingen gebruikelijk. In [[Bruce Metzger]]s boek ''Manuscripts of the Greek Bible'' worden deze opgesomd: de Griekse woorden voor God, Heer, Jezus, Christus, Zoon, Geest, David, ''stauros'', moeder, vader, Israël, redder, mens, Jeruzalem, en hemel. De ''nomen sacrum'' voor ''moeder'' werd niet voor de vierde eeuw gebruikt,<ref>{{Aut|Philip Comfort and David Barett}}, ''Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts'' (1999) pp. 34-35</ref> maar de andere ''Nomina Sacra'' worden in Griekse manuscripten uit de eerste tot derde eeuw gevonden.


Er zijn verschillende theorieën over het ontstaan van de ''nomina sacra''.<ref>{{Aut|Larry Hurtado}}, [http://larryhurtado.wordpress.com/2010/09/22/nomina-sacra-the-continuing-debate/ Nomina Sacra: The Continuing Debate]''</ref>
Er zijn verschillende theorieën over het ontstaan van de ''nomina sacra''.<ref>{{Aut|Larry Hurtado}}, [http://larryhurtado.wordpress.com/2010/09/22/nomina-sacra-the-continuing-debate/ Nomina Sacra: The Continuing Debate]''</ref>
Regel 327: Regel 327:


== Verder lezen ==
== Verder lezen ==
* [[Bruce M. Metzger]]. ''Manuscripts of the Greek Bible'' (1981).
* {{Aut|[[Bruce M. Metzger]]}}. ''Manuscripts of the Greek Bible'' (1981).
* Philip Comfort and David Barett. ''Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts'' (1999).
* {{Aut|Philip Comfort and David Barett}}. ''Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts'' (1999).
* A.H.R.E. Paap, ''Nomina Sacra in the Greek Papyri of the First Five Centuries'', Papyrologica Lugduno-Batava VIII (Leiden 1959).
* {{Aut|A.H.R.E. Paap}}, ''Nomina Sacra in the Greek Papyri of the First Five Centuries'', Papyrologica Lugduno-Batava VIII (Leiden 1959).
* Philip Comfort, ''Encountering the Manuscripts: An Introduction to New Testament Paleography and Textual Criticism'', Broadman & Holman Publishers, 2005, pp.&nbsp;199–253.
* {{Aut|Philip Comfort}}, ''Encountering the Manuscripts: An Introduction to New Testament Paleography and Textual Criticism'', Broadman & Holman Publishers, 2005, pp.&nbsp;199–253.
* [[Larry W. Hurtado]], ''The Earliest Christian Artifacts: Manuscripts and Christian Origins'', Cambridge 2006, pp.&nbsp;95–134.
* {{Aut|[[Larry W. Hurtado]]}}, ''The Earliest Christian Artifacts: Manuscripts and Christian Origins'', Cambridge 2006, pp.&nbsp;95–134.
* Larry Hurtado, [http://www.jstor.org/pss/3266633 The Origin of the ''Nomina Sacra'': A Proposal]'', in: ''Journal of Biblical Literature'', Vol. 117, No. 4 (Winter, 1998), pp. 655-673  
* {{Aut|Larry Hurtado}}, [http://www.jstor.org/pss/3266633 The Origin of the ''Nomina Sacra'': A Proposal]'', in: ''Journal of Biblical Literature'', Vol. 117, No. 4 (Winter, 1998), pp. 655-673  


{{DEFAULTSORT:Nomina Sacra}}
{{DEFAULTSORT:Nomina Sacra}}

Versie van 12 mrt 2012 11:40

Voorbeelden van Nomina Sacra:
ΧΩ (ΧΡΙΣΤΩ), ΚΥ (ΚΥΡΙΟΥ), ΘΣ (ΘΕΟΣ),
in 2 Korinthiërs 11, papyrus P46.

Nomina sacra (enkelvoud: nomen sacrum) betekent „heilige namen” in het Latijn. Dit is een reeks van afgekorte woorden die in vroeg-christelijke Griekse papyri van de Heilige Schrift werden gebruikt. Door een lijn boven de letters werd aangegeven dat het hier om een afkorting ging. Na verloop van tijd werden 15 van deze afkortingen gebruikelijk. In Bruce Metzgers boek Manuscripts of the Greek Bible worden deze opgesomd: de Griekse woorden voor God, Heer, Jezus, Christus, Zoon, Geest, David, stauros, moeder, vader, Israël, redder, mens, Jeruzalem, en hemel. De nomen sacrum voor moeder werd niet voor de vierde eeuw gebruikt,[1] maar de andere Nomina Sacra worden in Griekse manuscripten uit de eerste tot derde eeuw gevonden.

Er zijn verschillende theorieën over het ontstaan van de nomina sacra.[2]

Lijst van Griekse Nomina Sacra

Nederlandse woorden Grieks woord nominatief genitief
God Θεός ΘΣ ΘΥ
HEER (heer) Κύριος ΚΣ ΚΥ
Jezus Ἰησοῦς ΙΣ ΙΥ
Christus / Gezalfde Χριστός ΧΣ ΧΥ
Zoon Υἱός ΥΣ ΥΥ
Geest Πνεῦμα ΠΝΑ ΠΝΣ
David Δαυὶδ ΔΑΔ
[Terechtstellings]paal / Kruis Σταυρός ΣΤΣ ΣΤΥ
Moeder Μήτηρ ΜΗΡ ΜΗΣ
Vader Πατήρ ΠΗΡ ΠΡΣ
Israël Ἰσραήλ ΙΗΛ
Redder / Verlosser / Heiland Σωτήρ ΣΗΡ ΣΡΣ
Mens Ἄνθρωπος ΑΝΟΣ ΑΝΟΥ
Jeruzalem Ἱερουσαλήμ ΙΛΗΜ
Hemel(en) Οὐρανός ΟΥΝΟΣ ΟΥΝΟΥ

Manuscripten van het Nieuwe Testament die Nomina Sacra bevatten

(Tweede tot vierde eeuw[3])

Grieks manuscript Tijdsperiode Gebruikte Nomina Sacra
P1 (P. Oxy. 2)
~250
ΙΥ ΙΣ ΧΥ ΥΥ ΚΥ ΠΝΣ
P4 (Suppl. Gr. 1120)
150–225
ΘΣ ΘΥ ΚΥ ΚΣ ΠΝΙ ΠΝΟΣ ΠΝΑ ΧΣ ΙΥ ΙΣ
P5 (P. Oxy. 208 + 1781)
~250
ΙΗΝ ΙΗΣ ΠΡ ΠΡΑ ΠΡΣ ΘΥ
P9 (P. Oxy. 402)
~250
ΘΣ ΧΡΣ
P12 (P. Amherst. 3b)
~285
ΘΣ
P13 (P. Oxy. 657 + PSI 1292)
225–250
ΘΣ ΘΝ ΘΥ ΘΩ ΙΣ ΙΝ ΙΥ ΚΣ ΚΥ
P15 (P. Oxy. 1008)
200–300
ΚΩ ΚΥ ΧΥ ΑΝΩΝ ΑΝΩ ΠΝΑ ΘΝ ΚΜΟΥ
P16 (P. Oxy. 1009)
250–300
ΘΥ ΙΥ ΧΩ
P17 (P. Oxy. 1078)
~300
Θ
P18 (P. Oxy. 1079)
250–300
ΙΗ ΧΡ ΘΩ
P20 (P. Oxy. 1171)
200–250
ΠΝΣ ΚΝ ΘΥ
P22 (P. Oxy. 1228)
200–250
ΠΣ ΠΝΑ ΠΡΣ ΠΡΑ ΙΗΣ ΑΝΟΣ
P24 (P. Oxy. 1230)
~300
ΠΝΑ ΘΥ
P27 (P. Oxy. 1395)
200–250
ΘΥ ΚΩ
P28 (P. Oxy. 1596)
255–300
ΙΣ ΙΝ
P29 (P. Oxy. 1597)
200–250
ΘΣ ΘΝ
P30 (P. Oxy. 1598)
200–250
ΚΥ ΚΝ ΘΩ ΙΗΥ
P32 (P. Rylands 5)
150–200
ΘΥ
P35 (PSI 1)
~300
ΚΣ ΚΥ
P37 (P. Mich. Inv. 1570)
~260
ΚΕ ΙΗΣ ΠΝΑ ΙΗΣΥ
P38 (P. Mich. Inv. 1571)
~225
ΧΡΝ ΠΝΑ ΚΥ ΙΗΝ ΙΗΥ ΠΝΤΑ
P39 (P. Oxy. 1780)
200–300
ΠΗΡ ΠΡΑ ΙΗΣ
P40 (P. Heidelberg G. 645)
200–300
ΘΣ ΘΥ ΘΝ ΙΥ ΧΩ ΧΥ
P45 (P. Chester Beatty I)
~250
ΚΕ ΚΣ ΚΝ ΚΥ ΣΡΝΑΙ ΙΗ ΙΥ ΙΗΣ ΠΡ ΠΡΣ ΠΡΑ ΠΡΙ ΘΥ
ΘΝ ΘΩ ΘΣ ΠΝΙ ΠΝΣ ΠΝΑ ΥΝ ΥΕ ΥΣ ΥΩ ΣΡΝ ΧΡ
P46 (P. Chester Beatty II
+ P. Mich. Inv. 6238)
175–225
ΚΕ ΚΝ ΚΥ ΚΩ ΚΣ ΧΡΩ ΧΡΥ ΧΡΝ ΧΝ ΧΣ ΧΩ ΧΥ ΧΡΣ ΙΗΥ ΙΗΝ ΙΗΣ ΘΩ ΘΥ ΘΝ ΘΣ

ΠΝΑ ΠΝΙ ΠΝΣ ΥΙΥ ΥΙΝ ΥΙΣ ΥΝ ΣΤΡΕΣ ΣΤΡΝ ΣΤΡΩ ΣΤΡΟΣ ΣΤΡΟΥ ΕΣΤΡΟΝ ΕΣΤΡΑΙ

ΕΣΤΑΝ ΣΤΟΥ ΑΙΜΑ ΑΝΟΥ ΑΝΟΝ ΑΝΟΣ ΑΝΩΝ ΑΝΟΙΣ ΠΡΙ ΠΗΡ ΠΡΑ ΠΡΣ ΙΥ

P47 (P. Chester Beatty III)
200–300
ΘΥ ΘΣ ΘΝ ΘΩ ΑΘΝ ΚΣ ΚΕ ΚΥ ΕΣΤΡΩ ΠΝΑ ΧΥ ΠΡΣ
P48 (PSI 1165)
200–300
ΥΣ
P49 (P. Yale 415 + 531)
200–300
ΚΩ ΘΥ ΘΣ ΙΥ ΠΝ ΧΣ ΧΥ ΧΩ
P50 (P. Yal 1543)
~300
ΙΛΗΜ ΠΝΑ ΑΝΟΣ ΘΣ ΘΥ
P53 (P. Mich. inv. 6652)
~250
ΠΡΣ ΙΗΣ ΠΕΡ ΚΝ
P64 (Gr. 17)
~150
ΙΣ
P65 (PSI XIV 1373)
~250
ΧΥ ΘΣ
P66 (P. Bodmer II +
Inv. Nr. 4274/4298
150–200
ΚΣ ΚΥ ΚΕ ΘΣ ΘΝ ΘΥ ΘΩ ΙΣ ΙΝ ΙΥ ΧΣ ΧΝ ΧΝ ΥΣ ΥΝ ΥΩ ΠΝΑ ΠΝΙ ΠΝΣ ΠΗΡ ΠΡΑ ΠΡΣ

ΠΡΙ ΠΕΡ ΠΡΕΣ ΑΝΟΣ ΑΝΟΝ ΑΝΟΥ ΑΝΩΝ ΑΝΩ ΑΝΟΙΣ ΑΝΟΥΣ ΣΡΩ ΣΡΟΝ ΣΡΟΥ ΣΡΘΗ ΣΡΑΤΕ ΣΡΩΣΩ ΕΣΡΑΝ ΕΣΡΘΗ

P69 (P. Oxy. 2383)
~200
ΙΗΝ
P70 (P. Oxy. 2384 +
PSI Inv. CNR 419, 420)
250–300
ΥΝ ΙΣ ΠΗΡ
P72 (P. Bodmer VII and VIII)
200–300
ΙΥ ΙΗΥ ΙΗΝ ΧΡΥ ΧΡΝ ΧΡΣ ΧΡΩ ΘΥ ΘΣ ΘΝ ΘΩ ΠΡΣ ΠΑΡ ΠΤΡΑ ΠΡΙ ΠΝΣ

ΠΝΑ ΠΝΑΙ ΠΝΙ ΠΝΤΙ ΚΥ ΚΣ ΚΝ ΚΩ ΑΝΟΙ

P75 (P. Bodmer XIV and XV)
175–225
P78 (P. Oxy 2684)
250–300
ΚΝ ΙΗΝ ΙΗΝ ΧΡΝ
P90 (P. Oxy 3523)
150–200
ΙΗΣ
P91 (P. Mil. Vogl. Inv. 1224 + P. Macquarie Inv. 360)
~250
ΘΥ ΘΣ ΠΡΣ ΧΡΝ ΙΗΝ
P92 (P. Narmuthis 69.39a + 69.229a)
~300
ΧΡΩ ΚΥ ΘΥ
P100 (P. Oxy 4449)
~300
ΚΥ ΚΣ
P101 (P. Oxy 4401)
200–300
ΥΣ ΠΝΑ ΠΝΙ
P106 (P. Oxy 4445)
200–250
ΠΝΑ ΠΝΙ ΧΡΣ ΙΗΝ ΙΗΣ
P108 (P. Oxy 4447)
175–225
ΙΗΣ ΙΗΝ
P110 (P. Oxy. 4494)
~300
ΚΣ
P111 (P. Oxy 4495)
200–250
ΙΗΥ
P113 (P. Oxy. 4497)
200–250
ΠΝΙ
P114 (P. Oxy. 4498)
200–250
ΘΣ
P115 (P. Oxy. 4499)
225–275
ΙΗΛ ΑΥΤΟΥ ΠΡΣ ΘΩ ΘΥ ΑΝΩΝ ΠΝΑ ΟΥΝΟΥ ΟΥΝΟΝ ΚΥ ΘΝ ΑΝΟΥ ΟΥΝΩ
P121 (P. Oxy. 4805)
~250
ΙΣ ΜΗΙ
0162 (P. Oxy 847)
~300
ΙΗΣ ΙΣ ΠΡΣ
0171 (PSI 2.124)
~300
ΚΣ ΙΗΣ
0189 (P. Berlin 11765)
~200
ΑΝΟΣ ΠΝΑ ΚΥ ΚΩ ΙΛΗΜ ΘΩ ΙΣΗΛ
0220 (MS 113)
~300
ΚΝ ΙΥ ΙΝ ΧΥ ΘΥ

Verwijzingen

  1. º Philip Comfort and David Barett, Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts (1999) pp. 34-35
  2. º Larry Hurtado, Nomina Sacra: The Continuing Debate
  3. º De Nomina Sacra en de data van de handschriften volgens Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts, Philip Comfort and David Barett (1999)

Verder lezen

  • Bruce M. Metzger. Manuscripts of the Greek Bible (1981).
  • Philip Comfort and David Barett. Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts (1999).
  • A.H.R.E. Paap, Nomina Sacra in the Greek Papyri of the First Five Centuries, Papyrologica Lugduno-Batava VIII (Leiden 1959).
  • Philip Comfort, Encountering the Manuscripts: An Introduction to New Testament Paleography and Textual Criticism, Broadman & Holman Publishers, 2005, pp. 199–253.
  • Larry W. Hurtado, The Earliest Christian Artifacts: Manuscripts and Christian Origins, Cambridge 2006, pp. 95–134.
  • Larry Hurtado, The Origin of the Nomina Sacra: A Proposal, in: Journal of Biblical Literature, Vol. 117, No. 4 (Winter, 1998), pp. 655-673