Zeven regels van Hillel

De zeven middoth of regels van Hillel zijn joodse hermeneutische regels voor het begrijpen en interpreteren van de Heilige Schrift. Hillel zou de eerste geweest zijn die ze onderwees, maar ze zouden ook voordien reeds zijn toegepast: ze werden in de Tanach, de Hebreeuwse Bijbel, reeds gebruikt.

De zeven regels zijn:

Qal vechomer

קל וחומר

(licht en zwaar) (Latijn:) Argumentum a minore ad majus

Uit het minder belangrijke wordt een besluit getrokken voor het belangrijkere of andersom.

Dikwijls, maar niet altijd, is een kal vechomer argument herkenbaar aan een uitdrukking zoals „hoeveel te meer. . .” De Rabbijnse schrijvers onderscheiden twee vormen van kal vechomer:

• kal vechomer meforasj – waarin het kal vechomer-argument expliciet aangegeven is.
• kal vechomer satum – waarin het kal vechomer-argument geïmpliceerd is.

Voorbeelden:

Een rechtvaardige krijgt op aarde zijn loon,

zondaars en goddelozen niet minder.

(Spreuken 11:31)

En:

Als het je al zwaar valt snelle lopers bij te houden,

kun je het dan tegen paarden opnemen?

(Jeremia 12:5a)

Andere voorbeelden: Deuteronomium 31:27; 1 Samuël 23:3; Jeremia 12:5b; Ezechiël 15:5; Esther 9:12

Voor het rabbijnse gebruik van geïmpliceerde kal vechomer: Numeri 12:14 en b. BK 25a; Deuteronomium 21:23 & m. San. 6:5 Leviticus 21:16-21, Numeri 8:24-25 & b.Hul. 24a Er is een belangrijke beperking aan de kal vechomer-redenatie. Dit heet het dayo-principe. Dayo betekent ’genoeg’. Dit principe houdt in dat men de conclusie niet verder mag doortrekken dan wat van toepassing is op de majorpremisse. De conclusie moet in overeenstemming zijn met de premisse en wordt niet strikter of soepeler toegepast. (m.BK 2:5) Rabbi Tarfon verwierp het dayo-principe in bepaalde gevallen (b.BK 25a)

Gezera sjava

גזרה שווה

Equivalente uitdrukkingen, analogieën. De overeenkomst tussen twee teksten wordt afgeleid van een gelijkaardige formulering, zin, woord of woordwortel.

Voorbeeld: Door 1 Samuël 1:10 te vergelijken met Rechters 13:5, waar gezegd word „nooit zal zijn haar worden afgeschoren”  (NBV), (letterlijk: „er zal geen scheermes op zijn hoofd komen”  (SV)) wordt geconcludeerd dat Samuël, net als Simson, een nazireeër was.

Binjan ab mikatoeb echad

בנין אב מכתוב אחד

Een familie opbouwen op basis van een enkele tekst.

Een specifieke tekst dient als fundament of startpunt om hiermee gelijkaardige passages of gevallen te verklaren. (De verklarende tekst dient als ab (vader); de erdoor verklaarde teksten worden beschouwd als bet ab: ’huis van de vader’; dus de familie.)

Binjab ab misjene ketoebim

ובנין אב משני כתובים

Een familie opbouwen op basis van twee teksten. Men komt tot een conclusie op basis van twee of meerdere teksten of elementen erin. De conclusie wordt dan op andere teksten toegepast.

Voorbeeld: Exodus 21:26-27 spreekt over ogen en tanden. Door de vierde regel van Hillel herkent men dat dit ook van toepassing is op andere lichaamsdelen.

Kelal oeferat, oeferat oekelal

כלל ופרט ופרט וכלל

Het algemene en het specifieke. Uit het algemene wordt een toepassing getrokken voor het specifieke of omgekeerd.

Een algemeen beginsel kan worden beperkt door een specifieke toepassing ervan in een ander vers, of een specifieke regel kan worden uitgebreid tot een algemeen principe.

Voorbeeld: Genesis 1:27 doet een algemene uitspraak, die in Genesis 2:7,21 op een specifiek geval wordt toegepast.

In de 13 middot van rabbi Ismaël werd dit verder opgesplitst in de regels 4 tot 11.

Kejotze bo be-maqom acher

וכיוצא בו במקום אחר

Besluit uit een gelijkaardige passage. Een moeilijke passage wordt verklaard door ze te vergelijken met gelijkaardige passages. Of twee passages lijken tegenstrijdig tot een derde het probleem oplost.

Voorbeelden: Leviticus 1:1 „vanuit de ontmoetingstent” en Exodus 25:22 „boven de verzoeningsplaat, tussen de twee cherubs op de ark met de verbondstekst” lijken op het eerste zicht niet in overeenstemming, tot we aan de hand van Numeri 7:89 vaststellen dat Mozes de tent der samenkomst (’ontmoetingstent’ of ’tabernakel’) binnenging om JHWH te horen spreken van tussen de cherubim.

1 Kronieken 27:1 verklaart het verschil in het aantal tussen 2Samuël 24:9 en 1 Kronieken 21:5.

Davar ha-lamed me-injano

דבר הלמד מעניינו

Verklaring vanuit de context. De hele context, niet slechts een geïsoleerde uitdrukking, moet worden beschouwd om tot een nauwkeurige uitleg te komen.

Hoewel deze regel algemeen wordt erkend, kan deze tot merkwaardige gevolgtrekkingen leiden, wanneer men formeel naast elkaar staande verzen ook inhoudelijk met elkaar in verband brengt.

Weblinks

  (en) Rules of Hillel, The Seven, in: Jewish Encyclopedia, New York: Funk & Wagnalls, 1901-1906. (vertaal via: )