Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
De Kroniek (tijdschrift): verschil tussen versies
(Bron;http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=De_Kroniek_(tijdschrift)&oldid=20943447) |
(opeenvolgende redacties chronologisch) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''De Kroniek''' was een [[Nederland]]s [[literair tijdschrift]], opgericht in [[1895]] door [[Pieter Lodewijk Tak]] en opgeheven na diens dood in [[1907]]. | '''''De Kroniek''''' was een [[Nederland]]s [[sociaal]]-[[cultuur|cultureel]] en [[literair tijdschrift]], opgericht in [[1895]] door [[Pieter Lodewijk Tak]] en opgeheven na diens dood in [[1907]]. | ||
== Geschiedenis == | == Geschiedenis == | ||
Tak was [[redacteur]] geweest van ''[[De Nieuwe Gids]]'', maar was in 1893, samen met [[Frederik van Eeden (schrijver)|Frederik van Eeden]], opgestapt na conflicten met vooral [[Willem Kloos]] over de fundamentele keuze voor [[individualisme]] of [[samenleving|gemeenschap]]. Tak was | Tak was [[redacteur]] geweest van ''[[De Nieuwe Gids]]'', maar was in 1893, samen met [[Frederik van Eeden (schrijver)|Frederik van Eeden]], opgestapt na conflicten met vooral [[Willem Kloos]] over de fundamentele keuze voor [[individualisme]] of [[samenleving|gemeenschap]]. Tak was in deze vraag een voorstander van de culturele gemeenschap. | ||
Vervolgens werkte Tak voor het dagblad ''[[De Amsterdammer]]''. Eind 1894 werd de uitgave hiervan onderbroken door meningsverschillen van vele medewerkers met hoofdredacteur [[Johannes de Koo]]. Tak besloot met vanaf januaru 1895 met de uitgave van een eigen weekblad te beginnen: ''De Kroniek'', en heel wat voormalige redactieleden van ''De Amsterdammer'' gingen nu aan de slag voor ''De Kroniek''. „In het blad werd opbouwend en kritisch geschreven over [[kunst]], [[literatuur]], [[muziek]] en [[cultuur]] en vooral over [[politiek]] in binnen- en buitenland”.<ref name=bwsa>[http://www.iisg.nl/bwsa/bios/tak.html Pieter Lodewijk Tak] in het [[Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland]] (BWSA) op de website van het [[Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis]] (IISG)</ref> | |||
Over sociale en politieke onderwerpen schreven o.a. [[Frank van der Goes]], [[Floor Wibaut|F. M. Wibaut]], [[Anton Pannekoek]] en [[Hendrik Spiekman]]. Ook kunstenaars als [[Frans Coenen (schrijver)|Frans Coenen]], [[Alphons Diepenbrock]] en [[Marius Bauer]] kwamen aan het woord. Het blad richtte zich op het ideaal van gemeenschapskunst en liet zich inspireren door het [[Vroege socialisme|utopisch socialisme]] van [[William Morris]]. De artikelen in ''De Kroniek'' oefenden invloed uit op denkers als [[Henriette Roland Holst]] en [[Johan Huizinga]]. | |||
Vooral de eerste vijf jaargangen waren zeer succesvol, en worden de „heroïeke periode” genoemd. Er waren twee stromingen binnen de redactie: sommigen zagen het [[Rooms-katholieke Kerk|katholicisme]] als leidend beginsel, anderen vonden een richtsnoer in het [[socialisme]]. Na enige jaren werd het blad steeds meer een spreekbuis voor de [[sociaaldemocratie]], temeer daar sommige medewerkers leidende posities innamen in de [[Sociaal Democratische Arbeiders Partij|SDAP]], de partij waarvan ook hoofdredacteur P. L. Tak in 1899 lid werd. | |||
== De Kroniek van Alberts == | Financieel was ''De Kroniek'' niet rendabel. Tak moest er regelmatig geld in investeren.<ref name=bwsa /> Bij zijn dood in 1907 verloor het blad zijn bezielend middelpunt. Er verscheen nog een herdenkingsnummer, waarna ''De Kroniek'' ophield te bestaan. | ||
In 1914 richtte [[Johan Alberts]] een nieuw literair maandblad op, ook | |||
== ''De Kroniek'' van Alberts == | |||
In 1914 richtte [[Johan Alberts]] een nieuw literair maandblad op, dat ook de titel ''De Kroniek'' kreeg. Tot de redactie behoorden [[Henri Borel]], [[Cyriel Buysse]], [[Frans Netscher]] en [[Jan Veth]]. Ook dit tijdschrift was financieel geen succes. Het verdween in 1916 en liet de oprichter berooid achter, want hij had zijn hele erfenis in het blad gestoken. | |||
{{Bron|bronvermelding= | {{Bron|bronvermelding= | ||
* Walter Thys, ''De Kroniek van P. L. Tak. Brandpunt van Nederlandse cultuur in de jaren negentig van de vorige eeuw''. Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde, reeks 6, 73. Gent, 1955. 2e druk: Wereldbibliotheek, Amsterdam/Antwerpen, 1956. 361 p. | |||
* Walter Thys | <references/>}} | ||
}} | |||
{{Wikidata|Q2430488}} | |||
{{Authority control|TYPE=o|Wikidata=Q2430488}} | |||
{{DISPLAYTITLE:''De Kroniek'' <small><font color="gray">(tijdschrift)</font></smalL>}} | |||
[[Categorie:Nederlandstalig literair tijdschrift|Kroniek]] | [[Categorie:Nederlandstalig literair tijdschrift|Kroniek]] | ||
Versie van 10 feb 2015 22:28
De Kroniek was een Nederlands sociaal-cultureel en literair tijdschrift, opgericht in 1895 door Pieter Lodewijk Tak en opgeheven na diens dood in 1907.
Geschiedenis
Tak was redacteur geweest van De Nieuwe Gids, maar was in 1893, samen met Frederik van Eeden, opgestapt na conflicten met vooral Willem Kloos over de fundamentele keuze voor individualisme of gemeenschap. Tak was in deze vraag een voorstander van de culturele gemeenschap.
Vervolgens werkte Tak voor het dagblad De Amsterdammer. Eind 1894 werd de uitgave hiervan onderbroken door meningsverschillen van vele medewerkers met hoofdredacteur Johannes de Koo. Tak besloot met vanaf januaru 1895 met de uitgave van een eigen weekblad te beginnen: De Kroniek, en heel wat voormalige redactieleden van De Amsterdammer gingen nu aan de slag voor De Kroniek. „In het blad werd opbouwend en kritisch geschreven over kunst, literatuur, muziek en cultuur en vooral over politiek in binnen- en buitenland”.[1]
Over sociale en politieke onderwerpen schreven o.a. Frank van der Goes, F. M. Wibaut, Anton Pannekoek en Hendrik Spiekman. Ook kunstenaars als Frans Coenen, Alphons Diepenbrock en Marius Bauer kwamen aan het woord. Het blad richtte zich op het ideaal van gemeenschapskunst en liet zich inspireren door het utopisch socialisme van William Morris. De artikelen in De Kroniek oefenden invloed uit op denkers als Henriette Roland Holst en Johan Huizinga.
Vooral de eerste vijf jaargangen waren zeer succesvol, en worden de „heroïeke periode” genoemd. Er waren twee stromingen binnen de redactie: sommigen zagen het katholicisme als leidend beginsel, anderen vonden een richtsnoer in het socialisme. Na enige jaren werd het blad steeds meer een spreekbuis voor de sociaaldemocratie, temeer daar sommige medewerkers leidende posities innamen in de SDAP, de partij waarvan ook hoofdredacteur P. L. Tak in 1899 lid werd.
Financieel was De Kroniek niet rendabel. Tak moest er regelmatig geld in investeren.[1] Bij zijn dood in 1907 verloor het blad zijn bezielend middelpunt. Er verscheen nog een herdenkingsnummer, waarna De Kroniek ophield te bestaan.
De Kroniek van Alberts
In 1914 richtte Johan Alberts een nieuw literair maandblad op, dat ook de titel De Kroniek kreeg. Tot de redactie behoorden Henri Borel, Cyriel Buysse, Frans Netscher en Jan Veth. Ook dit tijdschrift was financieel geen succes. Het verdween in 1916 en liet de oprichter berooid achter, want hij had zijn hele erfenis in het blad gestoken.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- Walter Thys, De Kroniek van P. L. Tak. Brandpunt van Nederlandse cultuur in de jaren negentig van de vorige eeuw. Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde, reeks 6, 73. Gent, 1955. 2e druk: Wereldbibliotheek, Amsterdam/Antwerpen, 1956. 361 p.
- ↑ 1,0 1,1 Pieter Lodewijk Tak in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland (BWSA) op de website van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG)
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)