Radicalisering

Radicalisering is het proces waarbij een persoon in toenemende mate bereid is om alles in de strijd te gooien voor een samenleving die niet strookt met het eigen wereldbeeld. Als deze persoon zich steeds meer identificeert met extreem gedachtegoed en overtuigd raakt van het eigen gelijk, dan kan vervreemding optreden met andersdenkenden met genuanceerder denkbeelden. Dit kan er toe leiden dat het denken in handelen om wordt gezet, al is de groep die uiteindelijk geweld (terrorisme) gebruikt klein is.

Het woord is afgeleid van radix dat wortel betekent. Het verband tussen radicalisme en "wortels" ligt in de beeldspraak van een systeem/structuur/partij als een boom. Wil je de boom verwijderen, dan dien je ook de wortels mee te nemen. Wil je een nieuwe structuur "planten", die stevig staat, dan moet je hem in een gedegen filosofisch systeem verankeren/doen wortelen. Radicalisering wordt meestal verbonden met ideologieën.

Radicaliseringsproces

Oorzaken

Radicalisering gebeurt door verschillende factoren. Aan de ene kant speelt de omgeving een rol, maar aan de andere kant ook de persoon zelf. Is hij makkelijk beïnvloedbaar, is hij gelovig...

• De eerste oorzaak die men kan geven aan radicalisering is dat er een sociologisch falende integratie is. (verder uitwerken)
• Een tweede oorzaak kan men wijten aan de persoon die geen groep vindt in de samenleving. Hij behoort niet tot een bepaalde groep en voelt zich alleen.
• Een derde oorzaak is een brainwash. Personen die geïsoleerd zijn van de maatschappij, werk/school en familie worden beïnvloed door andere personen die zich alleen voelen en ook niet tot een bepaalde groep horen.
• Een vierde oorzaak is cultureel politiek.

Fasering

Een eerste indeling van de fases:

• De eerste fase is de afscheuring van de maatschappij. De personen die radicaliseren vinden de ideeën, waarden en normen niet meer toepasbaar op en vinden dat ze er niet thuishoren.
  • Polarisatie in de samenleving
  • Gepercipieerde onrechtvaardigheid
  • Onvoldoende ruimte voor geloofsbeleving
  • Negatieve en stereotiepe berichtgeving
  • Blootstelling aan geweld
  • Internet en sociale media
  • Leefsituatie
• De tweede fase is de afscheuring van de school/werk. Mensen die radicaliseren zijn niet overtuigd door de waarden en normen van de maatschappij en verlaten hun school of werk om zich volledig af te zonderen bij familie of vrienden die hetzelfde denken als hen.
  • Sociaal netwerk
  • Opvoeding
• Als derde en laatste fase is er een afscheuring van de familie. Meestal is het zo dat moeders en vaders hun eigen familielid niet meer herkennen. Ze zijn zodanig verandert, hun manier van doen is volledig anders. De mensen die radicaliseren volgen vanaf dan enkel wat zij geloven dat goed is.
  • Negatief zelfbeeld
  • Gebrek aan toekomstperspectief
  • Isolatie, gebrek aan verbondenheid
  • Frustraties en zich onbegrepen voelen
  • Beperkte religieuze kennis
  • Psychische kwetsbaarheid
  • Ingrijpende gebeurtenis
  • Persoonlijkheidskenmerken

http://www.expoo.be/sites/default/files/atoms/files/dossier_radicalisering_-_expoo.pdf

Een tweede mogelijkheid van fasering:

In een eerste fase gaat het om een persoon of een groep die geconfronteerd wordt met negatieve ontwikkelingen die een potentiële voedingsbodem kunnen zijn voor radicalisering. Er zijn dus contextuele of persoonlijke factoren aanwezig die een risicofactor kunnen betekenen voor het ontwikkelen van radicaal gedachtegoed. In een tweede fase gaat het om een persoon of groep die zoekende is (naar de eigen identiteit, naar zingeving, naar toekomstperspectief,…) en die in meer of mindere mate vatbaar is voor radicale ideeën. In een derde fase gaat het om een persoon of een groep die geraakt wordt door radicaal gedachtegoed, al min of meer radicaliseert en dit gedachtegoed zelf mee begint te verspreiden. In een vierde fase gaat het om een persoon of een groep die verder radicaliseert en die bereid is om ondemocratische middelen en geweld in te zetten om de vooropgestelde idealen te bereiken.

Verhagen, Reitsma & Spee, 2010 en School & Veiligheid, z.j.)

Radicaliseringswijze

Radicaal zijn is een eigenschap van iemand die bepaalde dingen grondig wil veranderen. Radicalisme is een term die fanatisme aanduidt. Radicalen willen een andere wereld of samenleving. Ze streven naar een andere politieke, economische of religieuze orde. Deze radicalisering gebeurt via verschillende media.

Via internet

Mensen komen in contact met elkaar via internet (veelal Sociale media). Mensen met dezelfde radicale gedachte zetten elkaar aan om te radicaliseren. Internet en sociale media spelen daarbij dikwijls een belangrijke rol: de jongere gaat online op zoek naar informatie en komt in contact met radicale websites en met gelijkgestemde zielen op online fora. Via sociale media en filmpjes die oproepen tot de Jihad binnen de context van IS, worden jongeren aangespoord of opgeroepen om mee te strijden voor een ‘hoger doel’. Jongeren die als het ware zichzelf radicaliseren kunnen daarbij soms ook andere jongeren aanzetten en stimuleren om ook te radicaliseren.

Een tweede mogelijkheid is dat het gaat het om ‘actieve rekrutering’ waarbij de jongere beïnvloed, geïndoctrineerd en geronseld wordt door een andere persoon. Dit kan een bekende zijn (vb. een vertrouwenspersoon) of een onbekende (vb. de jongere wordt aangesproken op straat of in de moskee). In nog andere gevallen krijgt een jongere het radicale gedachtegoed mee via de opvoeding. De jongere groeit op in een gezin of omgeving waar radicale ideeën sterk leven.

http://www.expoo.be/sites/default/files/atoms/files/dossier_radicalisering_-_expoo.pdf

Via school

Jongeren in scholen zijn kwetsbaar, ze worden beïnvloed of beïnvloeden elkaar.

Islamitische Staat

Islamitische staat (IS) is een van de bekendste groeperingen die zorgt dat mensen radicaliseren. Zij maken gebruik van sociale media om nieuwe leden aan te trekken. IS gebruikt religie als dekmantel om terroristische aanslagen te plegen zoals die van in Parijs 2015 (link). Het is een van de rijkste terreurbewegingen ter wereld die het meeste geld uit olie haalt.

IS is welbespraakt en schrijft en spreekt meer dan 100 talen. Hun doel is om een kalifaat te stichten van Andalusië tot in Rome. Hierbij maken ze strategisch gebruik van sociale media.

Doordat IS gebruikt maakt van de religie van de moslims als dekmantel, zijn veelal de moslims zelf het slachtoffer van de daden van IS. Veel mensen veralgemenen en denken dat elke moslim een IS-strijder is.

Aanslagen Parijs =

De aanslagen in Parijs van november 2015 omvatten een zestal terroristische aanslagen in de avond en nacht van 13 november 2015. Vijf aanslagen vonden plaats in het 10e en 11e arrondissement van de Franse hoofdstad, een zesde aanslag werd gepleegd in de voorstad Saint-Denis. In Frankrijk werd de noodtoestand en drie dagen van nationale rouw afgekondigd.

Deze aanslagen werden gepleegd door geradicaliseerde moslims die in naam van IS deze terroristische aanslagen pleegde. Deze aanslagen kunnen gezien worden als een symbolische daad. Ten eerste omdat het gebeurde op vrijdag de dertiende, hierbij de verwijzing naar de dag gekend waarop veel ongeluk zich voordoet. Ten tweede omdat het op een vrijdagavond gebeurde. Vrijdagavond staat gekend als een decadente avond waarbij veel gedronken en gefeest wordt. Dit in schril contrast met de aanslagen die tegenover dit decadente staat.

Een symbolische reactie op deze gebeurtenissen zijn : De Marseillaise die wordt gezongen in het stadion omdat de match wordt stilgelegd door de aanslagen. Ook de verschillende bekende monumenten kleuren als de Franse driekleur als steunbetuiging naar Frankrijk toe.

Syriëstrijders

België werd geconfronteerd met het fenomeen van de geradicaliseerde Syriëstrijders en terugkeerders uit oorlogsgebied. Via de media vernemen we de opmars en de gruweldaden van de terreurbeweging IS, in mei 2014 vond er een schietpartij plaats in het Joods museum in Brussel, kort erna was er het proces tegen Sharia4Belgium, en in het begin van 2015 waren er de aanslagen op de redactie van het satirische weekblad Charlie Hebdo en de gijzeling in een joodse supermarkt in Parijs. Deze gebeurtenissen gaan gepaard met heel wat debatten en discussies over de oorzaken van (én remedies tegen) radicalisering , met aandacht voor het religieuze aspect (de islam en interpretatie van de Koran), het belang van de geopolitieke context, frustraties bij moslimjongeren wegens discriminatie en een gebrek aan perspectief.

Een bijkomende bekommernis is dat deze dramatische gebeurtenissen (terroristische acties) leiden tot achterdocht en wantrouwen tussen bevolkingsgroepen en zo polarisatie in de hand kunnen werken. Hoewel er geen eenduidig verband bestaat tussen polarisatie en radicalisering, kan een gepolariseerde samenleving een voedingsbodem zijn voor onverdraagzame radicale ideologieën. In een samenleving met een steeds toenemende diversiteit qua religieuze, etnische, talige en culturele achtergrond, die bovendien geconfronteerd wordt met een acute vluchtelingenstroom, is dit een belangrijk aandachtspunt.

Historisch

• Radicaal-liberalisme wordt aan het einde van de negentiende eeuw de benaming van progressieve liberalen die zich verzetten tegen het naar hun mening verouderde liberale establishment. Dit gebeurt ook in Nederland (Radicale Bond) en Denemarken (Radikale Venstre).
• Christen Radicaal of Radicaal Evangelisch werd rond de jaren 60 in Nederland de benaming van progressieve Christenen dat de Bijbelse boodschap, met name die van het Nieuwe Testament koppelde aan linkse politiek. Dit gebeurde binnen de Anti-Revolutionaire Partij, maar uitte zich politiek met name in de Politieke Partij Radikalen en de Evangelische Volkspartij.

Positioneel

Radicalisme wordt later gebruikt voor het aanduiden van stromingen aan een uiterste zijde van het politieke spectrum.

De Nederlandse AIVD gebruikt de volgende definitie: "Het nastreven en/of ondersteunen van diep ingrijpende veranderingen in de samenleving, die een gevaar kunnen opleveren voor de democratische rechtsorde (doel), eventueel met het hanteren van ondemocratische methodes (middel), die afbreuk kunnen doen aan het functioneren van de democratische rechtsorde (effect)." Een meer algemene definitie wordt gebruikt in 'Radicalisering signaleren en aanpakken. Vroegtijdige aanpak van radicaliserende jongeren.' (Amsterdam: Radar, 2006): "Radicalisme is de bereidheid om de uiterste consequentie uit een denkwijze te aanvaarden en in daden om te zetten."

Radicale midden

Thom de Graaff gebruikte als eerste de term Radicale midden. Het werd in Nederland gebruikt door tijdens een D'66 congres in 2000. Het Strategisch Beraad van het CDA gebruikte de term in 2011 om de partij te positioneren in het politieke spectrum. Op 4 juni 2012 werd alweer afstand gedaan van deze term door CDA-leider Sybrand van Haersma Buma.

Bronnen

• Links-radicalisme
• Rechts-radicalisme
• Extremisme
• Progressief liberalisme
• Radicalisme

Zoek radicalisme op Wiktionary.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)