Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Slag bij Bouvines: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Slag_bij_Bouvines&oldid=10857093 Roland Goossens 13 jan 2008) |
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Slag_bij_Bouvines&oldid=44259688 31 mei 2015) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
<!--De troepensterkte en verliezen zijn op de Franse, Duitse en Engelse Wikipedia anders.|2016|02|03 --> | |||
{{Infobox militair conflict | {{Infobox militair conflict | ||
|conflict=Slag bij Bouvines | | conflict=Slag bij Bouvines | ||
| | | afbeelding=Bataille_de_Bouvines_gagnee_par_Philippe_Auguste.jpg | ||
| | | onderschrift =[[Horace Vernet]] : De Slag bij Bouvines | ||
|partof= Frans-Engelse oorlog ( | | partof=[[Frans-Engelse oorlog (1202-1214)]] | ||
|date=[[27 juli]] [[1214]] | | date=[[27 juli]] [[1214]] | ||
|place=[[Bouvines]] | | place=[[Bouvines]] | ||
|result=Beslissende Franse overwinning | | result=Beslissende Franse overwinning | ||
|combatant1=[[Frankrijk]] | | combatant1=[[Bestand:France Ancient.svg|16px]] [[Frankrijk]] | ||
|combatant2=[[ | | combatant2=[[Bestand:Holy Roman Empire Arms-single head.svg|16px]] [[Welfen]]<br />[[Bestand:Blason Nord-Pas-De-Calais.svg|16px]] [[Graafschap Vlaanderen|Vlaanderen]]<br />[[Bestand:England COA.svg|16px]] [[Koninkrijk Engeland|Engeland]]<br />[[Bestand:Blason Lorraine.svg|16px]] [[Graafschap Boulogne|Boulogne]] | ||
|commander1=[[ | | commander1=[[Bestand:France Ancient.svg|20px]] [[Filips II van Frankrijk|Filips II August]]<br />[[Bestand:Blason Ducs Bourgogne (ancien).svg|20px]] [[Odo III van Bourgondië]]<br />[[Bestand:Blason_Comtes_de_Dreux.svg|20px]] [[Robert II van Dreux]]<br />[[Bestand:Armoiries Ponthieu.png|20px]] [[Willem II van Ponthieu]] | ||
|commander2=[[ | | commander2=[[Bestand:Armoiries empereur Othon IV.png|20px]] [[Keizer Otto IV]]<br />[[Bestand:Armoiries Dammartin.png|20px]] [[Reinout van Dammartin]]<br />[[Bestand:Blason Nord-Pas-De-Calais.svg|20px]] [[Ferrand van Portugal]]<br />[[Bestand:Blason Lorraine.svg|20px]] [[Theobald I van Lotharingen]]<br />[[Bestand:Coat of arms of Brabant.svg|20px]] [[Hendrik I van Brabant]]<br />[[Bestand:Counts of Holland Arms.svg|20px]] [[Willem I van Holland]]<br />[[Bestand:Namur Arms.svg|20px]] [[Filips II van Namen]] | ||
|strength1= | | strength1= ca. 20 000 <br /> waarvan 1500 ridders | ||
|strength2= | | strength2= ca. 24 000 | ||
|casualties1= minder dan 1 000 | | casualties1= minder dan 1 000 | ||
|casualties2= meer dan 1 000 | | casualties2= meer dan 1 000 | ||
}} | }} | ||
De '''Slag bij Bouvines''' werd op [[27 juli]] [[1214]] geleverd ten oosten van de rivier de [[ | De '''Slag bij Bouvines''' werd op [[27 juli]] [[1214]] geleverd ten oosten van de rivier de [[Marke (rivier)|Marke]], tussen [[Bouvines]] en [[Cysoing]] in het zuidelijk deel van het [[graafschap Henegouwen]], tussen enerzijds koning [[Filips II van Frankrijk]] en anderzijds [[Ferrand van Portugal]], de graaf van [[graafschap Vlaanderen|Vlaanderen]], geallieerd met koning [[Jan I van Engeland]] (Jan zonder Land), [[keizer Otto IV]] van het [[Heilige Roomse Rijk]], [[Hendrik I van Brabant|Hendrik I, hertog van Brabant]] en hun bondgenoten. De Vlaamse alliantie werd, hoewel numeriek in de meerderheid, verpletterend verslagen. | ||
== | == Voorbeschouwing == | ||
Ferrand van Portugal, echtgenoot van [[Johanna van Constantinopel]], de [[Lijst van graven van Vlaanderen|gravin van Vlaanderen]], wilde [[Ariën aan de Leie|Ariën]] en [[Sint-Omaars]], die hij pas aan de Franse koning had verloren ([[Verdrag van Pont-à-Vendin]] [[25 februari]] [[1212]]), terugwinnen. Hij brak daarom met zijn Franse leenheer en ging een coalitie aan met de Duitse keizer Otto IV. Hij verplichtte ook hertog [[Hendrik I van Brabant]] mee in de coalitie te stappen. [[Jan zonder Land]], die zich eveneens aansloot, zou landen in het zuiden van Frankrijk in een poging om [[Aquitanië]] en [[Anjou (hertogdom)|Anjou]] te veroveren en dan naar [[Parijs]] op te marcheren. Otto zou vanuit het noorden oprukken. Filips II (koning van Frankrijk) versloeg de Engelsen echter op [[2 juli]] [[1214]] in de [[Slag bij la Roche-aux-Moines]] waardoor hij grotere bewegingsvrijheid kreeg. | |||
== | == De slag == | ||
De Franse koning verzamelde 2400 ridders en lichte ruiters en 5000 man infanterie. Otto kon beschikken over evenveel ruiters, ridders en 7500 man infanterie. Filips August, die als eerste op het slagveld aankwam, had alle tijd om zijn leger op te stellen in een 3 km lang front van noord naar zuid, dwars over de Romeinse Weg tussen [[Doornik]] en [[Bouvines]]. De rechtervleugel van de Fransen, opgesteld tegenover de troepen van Ferrand, viel aan terwijl het centrum en de linkervleugel de reactie van de vijand afwachtten. Na drie uur strijd werd Ferrands leger uiteengeslagen. Daarna viel Otto aan in het centrum, en Vlamingen in zijn strijdmacht slaagden erin de Franse koning uit het zadel te lichten, maar ze wisten hem niet gevangen te nemen. | |||
De keizer vluchtte toen de Fransen zijn aanval tot staan brachten. De rechtervleugel van de coalitietroepen, onder leiding van [[Reinout van Dammartin]], graaf van Boulogne, hield stand maar geraakte geïsoleerd door de ineenstorting van het centrum. Ferrand, en met hem Reinout van Dammartin, [[William Longespee]] (de graaf van [[Salisbury (Wiltshire)|Salisbury]] en halfbroer van Jan zonder Land), alsook [[Arnulf IV van Oudenaarde]], de aanvoerder van de Vlamingen, werden gevangengenomen. | |||
*[[Reinout van Dammartin | == Nabeschouwing == | ||
* In [[1220]] werd Otto IV opgevolgd door [[keizer Frederik II]]. | |||
*Frankrijk | * William Longespee, graaf van Salisbury, werd al snel omgewisseld voor een Frans edelman in Engelse gevangenschap. | ||
* Ferrand werd, naar oud Romeins gebruik, vastgeketend aan handen en voeten in een open draagstoel door Parijs gevoerd. Het gepeupel van Parijs kom hem ongestoord bespuwen en uitjouwen. De Franse koning reed te paard voorop. Ferrand bleef tot januari 1227, twaalf jaar later en zes jaar voor zijn dood, in Frankrijk opgesloten. Hij kwam, als een gebroken man, vrij door het sluiten van de [[Vrede van Melun]]. | |||
* Reinout van Dammartin pleegde zelfmoord in een Franse kerker. | |||
* Frankrijk werd voor het eerst machtiger dan Vlaanderen dat meer en meer betrokken geraakte bij de Frans-Engelse tegenstellingen en afhankelijker werd van de Franse kroon. Vlaanderen kwam na de nederlaag onder bestuur van de jonge gravin Johanna van Constantinopel. Zij moest een verdrag tekenen dat bepaalde dat de muren en vestingen van de voornaamste Vlaamse steden zouden worden gesloopt. De gravin regeerde voorlopig onder toezicht van het hoofd van de Franse partij, [[Jan van Nesles]]. Op 11 april 1226 werd de ongunstige [[Vrede van Melun]] getekend tussen Frankrijk en Vlaanderen. De Vlaamse adel en steden moesten leenhulde brengen aan de Franse koning, in ruil waarvoor de graaf-gemaal [[Ferrand van Portugal]] na twaalf jaar krijgsgevangenschap vrijkwam. | |||
* Koning Jan I van Engeland ([[Jan zonder Land]]), die zijn bezittingen in [[Normandië]], [[Maine (provincie)|Maine]], [[Anjou (provincie)|Anjou]] de la Touraine en [[Bretagne (schiereiland)|Bretagne]] kwijt was sedert 1206, beëindigde de vijandelijkheden tegen Frankrijk en keerde terug naar Engeland. Om zijn kroon te redden werd hij verplicht om in 1215 de [[Magna Carta]] ten voordele van de barons te ondertekenen. | |||
* Het lot van [[Arnulf IV van Oudenaarde]] is onbekend. | |||
* | == Literatuur == | ||
* {{aut|[[Georges Duby|Duby, Georges]]}}, ''De zondag van Bouvines: 27 juli 1214''. Amsterdam, Agon, 1988. | |||
*[ | == Externe link == | ||
* [http://xenophongroup.com/montjoie/bouvines.htm#battle Engelstalige site] | |||
== | == Bron == | ||
* | * ''Middeleeuwen, het krijgsbedrijf in de Middeleeuwen'' van H.W. Koch | ||
{{Wikidata|Q830626}} | |||
{{Commonscat|Battle of Bouvines}} | |||
{{Coor title dms|50|35|0|N|3|13|30|E|type:event_region:FR}} | |||
{{DEFAULTSORT:Slag Bouvines}} | |||
[[Categorie:Veldslag in Frankrijk|Bouvines]] | [[Categorie:Veldslag in Frankrijk|Bouvines]] | ||
[[Categorie:Veldslag in de 13e eeuw|Bouvines]] | [[Categorie:Veldslag in de 13e eeuw|Bouvines]] | ||
[[Categorie:Geschiedenis van Vlaanderen | [[Categorie:Geschiedenis van Vlaanderen]] | ||
[[Categorie:Geschiedenis van Henegouwen]] | |||
[[ | [[Categorie:Veldslag van steden en gewesten in de Nederlanden|Bouv]] | ||
[[en | [[Categorie:Franse veldslag|Bouvines]] | ||
[[Categorie:Engelse veldslag|Bouvines]] | |||
[[ | [[Categorie:Bouvines]] | ||
[[ | |||
[[ | |||
Huidige versie van 17 feb 2016 om 09:52
De Slag bij Bouvines werd op 27 juli 1214 geleverd ten oosten van de rivier de Marke, tussen Bouvines en Cysoing in het zuidelijk deel van het graafschap Henegouwen, tussen enerzijds koning Filips II van Frankrijk en anderzijds Ferrand van Portugal, de graaf van Vlaanderen, geallieerd met koning Jan I van Engeland (Jan zonder Land), keizer Otto IV van het Heilige Roomse Rijk, Hendrik I, hertog van Brabant en hun bondgenoten. De Vlaamse alliantie werd, hoewel numeriek in de meerderheid, verpletterend verslagen.
Voorbeschouwing
Ferrand van Portugal, echtgenoot van Johanna van Constantinopel, de gravin van Vlaanderen, wilde Ariën en Sint-Omaars, die hij pas aan de Franse koning had verloren (Verdrag van Pont-à-Vendin 25 februari 1212), terugwinnen. Hij brak daarom met zijn Franse leenheer en ging een coalitie aan met de Duitse keizer Otto IV. Hij verplichtte ook hertog Hendrik I van Brabant mee in de coalitie te stappen. Jan zonder Land, die zich eveneens aansloot, zou landen in het zuiden van Frankrijk in een poging om Aquitanië en Anjou te veroveren en dan naar Parijs op te marcheren. Otto zou vanuit het noorden oprukken. Filips II (koning van Frankrijk) versloeg de Engelsen echter op 2 juli 1214 in de Slag bij la Roche-aux-Moines waardoor hij grotere bewegingsvrijheid kreeg.
De slag
De Franse koning verzamelde 2400 ridders en lichte ruiters en 5000 man infanterie. Otto kon beschikken over evenveel ruiters, ridders en 7500 man infanterie. Filips August, die als eerste op het slagveld aankwam, had alle tijd om zijn leger op te stellen in een 3 km lang front van noord naar zuid, dwars over de Romeinse Weg tussen Doornik en Bouvines. De rechtervleugel van de Fransen, opgesteld tegenover de troepen van Ferrand, viel aan terwijl het centrum en de linkervleugel de reactie van de vijand afwachtten. Na drie uur strijd werd Ferrands leger uiteengeslagen. Daarna viel Otto aan in het centrum, en Vlamingen in zijn strijdmacht slaagden erin de Franse koning uit het zadel te lichten, maar ze wisten hem niet gevangen te nemen.
De keizer vluchtte toen de Fransen zijn aanval tot staan brachten. De rechtervleugel van de coalitietroepen, onder leiding van Reinout van Dammartin, graaf van Boulogne, hield stand maar geraakte geïsoleerd door de ineenstorting van het centrum. Ferrand, en met hem Reinout van Dammartin, William Longespee (de graaf van Salisbury en halfbroer van Jan zonder Land), alsook Arnulf IV van Oudenaarde, de aanvoerder van de Vlamingen, werden gevangengenomen.
Nabeschouwing
- In 1220 werd Otto IV opgevolgd door keizer Frederik II.
- William Longespee, graaf van Salisbury, werd al snel omgewisseld voor een Frans edelman in Engelse gevangenschap.
- Ferrand werd, naar oud Romeins gebruik, vastgeketend aan handen en voeten in een open draagstoel door Parijs gevoerd. Het gepeupel van Parijs kom hem ongestoord bespuwen en uitjouwen. De Franse koning reed te paard voorop. Ferrand bleef tot januari 1227, twaalf jaar later en zes jaar voor zijn dood, in Frankrijk opgesloten. Hij kwam, als een gebroken man, vrij door het sluiten van de Vrede van Melun.
- Reinout van Dammartin pleegde zelfmoord in een Franse kerker.
- Frankrijk werd voor het eerst machtiger dan Vlaanderen dat meer en meer betrokken geraakte bij de Frans-Engelse tegenstellingen en afhankelijker werd van de Franse kroon. Vlaanderen kwam na de nederlaag onder bestuur van de jonge gravin Johanna van Constantinopel. Zij moest een verdrag tekenen dat bepaalde dat de muren en vestingen van de voornaamste Vlaamse steden zouden worden gesloopt. De gravin regeerde voorlopig onder toezicht van het hoofd van de Franse partij, Jan van Nesles. Op 11 april 1226 werd de ongunstige Vrede van Melun getekend tussen Frankrijk en Vlaanderen. De Vlaamse adel en steden moesten leenhulde brengen aan de Franse koning, in ruil waarvoor de graaf-gemaal Ferrand van Portugal na twaalf jaar krijgsgevangenschap vrijkwam.
- Koning Jan I van Engeland (Jan zonder Land), die zijn bezittingen in Normandië, Maine, Anjou de la Touraine en Bretagne kwijt was sedert 1206, beëindigde de vijandelijkheden tegen Frankrijk en keerde terug naar Engeland. Om zijn kroon te redden werd hij verplicht om in 1215 de Magna Carta ten voordele van de barons te ondertekenen.
- Het lot van Arnulf IV van Oudenaarde is onbekend.
Literatuur
- Duby, Georges, De zondag van Bouvines: 27 juli 1214. Amsterdam, Agon, 1988.
Externe link
Bron
- Middeleeuwen, het krijgsbedrijf in de Middeleeuwen van H.W. Koch
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Battle of Bouvines op Wikimedia Commons.
.svg){kind=link}
