Sally Noach

Huisorde van Oranje Ridderkruis

Salomon Jacob Noach, ofwel Sally, (Zutphen, 28 december 1909 – Amsterdam, 30 maart 1980) was een Nederlands ondernemer en een Engelandvaarder en verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Jeugd en vooroorlogse werkzaamheden

Noach werd in Zutphen geboren als zoon van Jacob Abraham Noach en Sophie Belia van Spier. Hij was de derde van zes kinderen, vijf zoons en één jonggestorven dochter. Zijn beide ouders zouden later in 1942 in Auschwitz omgebracht worden. In de jaren twintig werkte hij enige tijd als kelner in de Zevenaarse stationsrestauratie. Hij bediende vele reizigers uit de internationale treinen. Volgens mensen die hem goed kenden was het een inspirerende man met een positieve instelling. Van hem werd gezegd "dat hij stenen aan het lachen kon maken."

Hulp aan vluchtelingen

Noach trok na de inval van de Duitsers naar Frankrijk. Hij besloot naar Lyon te gaan en zich op het consulaat te melden om zijn onbezoldigde diensten aan te bieden. Hij hielp de eerste consul daar, Lambotte, die geen Nederlands sprak, met de afhandeling van brieven en steun aan gevluchte Nederlanders in de regio. Omdat hij daar in zijn eigen levensonderhoud voorzag door het handelen in tapijten leerde hij veel verschillende mensen kennen. Door kolonel Paul Marx, de auditeur bij de militaire rechtbank in Lyon, werd hij tot tolk aangesteld. Dit gaf hem de mogelijkheid om met een officiële status veel mensen te helpen. Hij kreeg er vrij uit gevangenissen en werkkampen en zorgde er voor dat degenen die naar Engeland wilden geld kregen om via Spanje en Portugal naar Londen te reizen.

Nadat consul Lambotte was overleden en opgevolgd door Maurice Jacquet werd het Nederlandse consulaat in Lyon van zijn officiële status beroofd en heette van toen af aan het Office Néerlandais. Jacquet en Sally Noach vormden een goed team en met behulp van anderen wisten zij vele Nederlanders die naar Lyon waren gevlucht te helpen. Zo hielp Noach tijdens de eerste oorlogsjaren in 1941 en 1942 vanuit Het Nederlands Bureau in Lyon in het neutrale (Vichy-Frankrijk) dat nog niet door Duitsland was bezet, vele Nederlandse Engelandvaarders om hun weg naar Engeland te vervolgen. Ook wist hij met groot eigen risico honderden mensen uit de gevangenissen van het Vichyregime te halen. Hij zorgde voor hun levensonderhoud, regelde valse identiteitspapieren en hielp ze verder op weg naar veilige gebieden. Toen het voor hem te onveilig werd vluchtte hij naar Londen op 9 november 1942, twee dagen voordat de Duitsers Vichy zouden binnentrekken. Nadat Noach in Londen was aangekomen, kreeg hij een baan op het ministerie van binnenlandse zaken tot aan het eind van de oorlog.

Na de oorlog

Noach ging na de oorlog verder met het handelen in Perzische tapijten. Hij had zaken in Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Arnhem. In het Nieuw Israelietisch Weekblad adverteerde hij regelmatig tot in de jaren zeventig met: "Sally Noach - Eerste en Grootste Supermarket voor Perzische Tapijten in de Benelux".

Verzetsherinneringskruis

Erkenning

In 1969 verleende koningin Juliana hem het ridderkruis van de Huisorde van Oranje. Op zijn verjaardag werd Noach uitgenodigd op Paleis Soestdijk. Daar ontving hij zijn decoratie. Postuum ontving hij op 11 december 1981 het Verzetsherdenkingskruis.

Verdere personalia

Noach was kort getrouwd met Georgette van den Broek van wie hij scheidde. In Londen had hij een relatie met Mariette Cats waaruit een dochter, Juliana Noach, vernoemd naar Prinses Juliana, geboren werd in 1945. In Nederland trouwde hij met Annie Visser die op 13 mei 2005 in Amsterdam overleed en met haar kreeg hij twee zonen en een dochter. Noach ligt begraven op de Liberaal Joodse Begraafplaats Gan Hasjalom aan de Vijfhuizerweg in Hoofddorp.

Literatuur

• M.G. Haringman, Sally Noach. Het moest gedaan worden, 1971, uitgeverij Semper Agendo, Apeldoorn, 136 p. (met foto's)

Externe bron

• Engelstalige biografie over Sally Noach
• Portret gemaakt door Frits Schiller