Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Beschieting in Utrecht: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Beschieting_in_Utrecht_(18_maart_2019)&oldid=53459783)
 
(-/- foto 's)
 
(Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{actueel}}
{{Infobox aanslag
{{Infobox aanslag
| afbeelding  = 2019 Utrecht shooting.jpg
| afbeelding  = 2019 Utrecht shooting.jpg
Regel 19: Regel 18:
| type        = Beschieting
| type        = Beschieting
| wapens      = [[Handvuurwapen#Vuistvuurwapens|Vuistvuurwapen]]
| wapens      = [[Handvuurwapen#Vuistvuurwapens|Vuistvuurwapen]]
| doden        = 3
| doden        = 4
| gewonden    = 7 (3 zwaar- en 4 lichtgewonden)
| gewonden    = 6 (2 zwaar- en 4 lichtgewonden)
| daders      =  
| daders      = <!-- Gokmen Tanis -->
| verdachten  = 1 (in onderzoek)
| verdachten  = 1 (in onderzoek)
| slachtoffers = 10
| slachtoffers = 10
}}
}}
Op 18 maart 2019 vond er een '''beschieting plaats in de [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederlandse]] stad [[Utrecht (stad)|Utrecht]]'''. Hierbij vielen drie doden en zeker zeven gewonden. De beschieting werd uitgevoerd door één persoon, die dezelfde dag werd aangehouden.  
Op 18 maart 2019 vond er een '''beschieting plaats in de [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederlandse]] stad [[Utrecht (stad)|Utrecht]]'''. Hierbij vielen vier doden en zes gewonden. De beschieting werd uitgevoerd door één persoon, die dezelfde dag werd aangehouden.


== Verloop ==
== Verloop ==
Om ongeveer 10.45 uur ([[Midden-Europese Tijd|CET]]) werden diverse personen door één schutter beschoten in en rondom een [[Utrechtse sneltram|sneltram]] op de kruising van het [[24 Oktoberplein-Zuid (sneltramhalte)|24 Oktoberplein]] te Utrecht. De man was op de halte 24 Oktoberplein ingestapt en loste hierna enkele schoten met een vuurwapen.<ref>Peter Koop, [https://www.ad.nl/utrecht/politie-gokmen-tanis-kwam-ochtend-van-aanslag-vanuit-woning-oudenoord~abcaa024/ Politie: Gökmen Tanis kwam ochtend van aanslag vanuit woning Oudenoord], ad.nl, 23 maart 2019</ref> Bij het schietincident kwamen drie mensen om het leven, daarnaast raakten drie mensen zwaargewond. In de hectiek die direct na het schieten ontstond raakten minstens nog vier mensen lichtgewond doordat zij bijvoorbeeld kwamen te vallen.<ref>[https://www.om.nl/actueel/nieuwsberichten/@105401/onderzoek/ Onderzoek naar schietincident vandaag verder], om.nl, 19 maart 2019</ref> Vijf van de zeven gewonden werden overgebracht naar het [[Universitair Medisch Centrum Utrecht]], waarvan de calamiteitenafdeling werd opengesteld. Zeker twee gewonden werden ter plekke behandeld.
Om ongeveer 10.45 uur ([[Midden-Europese Tijd|CET]]) werden diverse personen door één schutter beschoten in en rondom een [[Utrechtse sneltram|sneltram]] op de kruising van het [[24 Oktoberplein]] te Utrecht. De tram was op weg naar [[Station Utrecht Centraal]]. Bij het schietincident kwamen in eerste instantie drie mensen om het leven, daarnaast raakten drie mensen zwaargewond. In de hectiek die direct na het schieten ontstond raakten minstens nog vier mensen lichtgewond doordat zij bijvoorbeeld kwamen te vallen.<ref name="onderzoek">[https://www.om.nl/actueel/nieuwsberichten/@105401/onderzoek/ Onderzoek naar schietincident vandaag verder], om.nl, 19 maart 2019</ref> Vijf van de zeven gewonden werden overgebracht naar het [[Universitair Medisch Centrum Utrecht]], waarvan de calamiteitenafdeling werd opengesteld. Zeker twee gewonden werden ter plekke behandeld. Op 28 maart overleed een van de zwaargewonden, waarmee het dodental op vier kwam te staan.<ref>[https://www.om.nl/actueel/nieuwsberichten/@105479/vierde-slachtoffer/ Vierde slachtoffer schietpartij Utrechtse tram overleden], om.nl, 28 maart 2019</ref><ref>[https://www.destentor.nl/binnenland/vierde-slachtoffer-74-aanslag-utrecht-overleden~a11bb145/ Vierde slachtoffer (74) aanslag Utrecht overleden]; De Stentor, 28 maart 2019</ref> De man zat in een auto die voor een verkeerslicht wachtte, toen de schutter uit de tram kwam en op hem schoot.<ref>[https://www.ad.nl/binnenland/aanslag-utrecht-eist-vierde-leven~a11bb145/ Aanslag Utrecht eist vierde leven], ad.nl, 28 maart 2018</ref>


Direct na de aanslag kaapte de dader een rode [[Renault Clio]] en ontvluchtte hij de omgeving. De auto werd rond 13.40 uur aangetroffen aan de Tichelaarslaan in Utrecht. Omstreeks 14.20 uur werd er door de politie een urgent opsporingsbericht uitgebracht met betrekking tot de hoofdverdachte, een 37-jarige man van [[Turken in Nederland|Turkse afkomst]]. Zowel de identiteit, een [[Still (film)|still]] uit de bewuste tram en het feit dat de verdachte reeds gekend was bij de politie werden hierin vermeld.<ref>[https://nos.nl/artikel/2276544-politie-utrecht-houdt-klopjacht-op-37-jarige-verdachte-gokmen-tanis.html Politie Utrecht houdt klopjacht op 37-jarige verdachte Gökmen Tanis], nos.nl, 18 maart 2019</ref> Rond zes uur 's avonds werd bekendgemaakt dat de verdachte was gearresteerd in een woning aan de Oudenoord in Utrecht, waarbij ook een vuurwapen werd aangetroffen.<ref>[https://nos.nl/liveblog/2276579-derde-verdachte-aangehouden-gemeente-maakt-uit-respect-identiteit-slachtoffers-niet-bekend.html Derde verdachte aangehouden, gemeente maakt 'uit respect' identiteit slachtoffers niet bekend], nos.nl, 19 maart 2019</ref> Het gebruik van mobiel [[internetbankieren]] zou de politie naar de locatie van de verdachte geleid hebben.<ref>[https://www.ad.nl/binnenland/gokmen-tanis-werd-opgespoord-via-internetbankieren~ae4caa8d/ Gökmen Tanis werd opgespoord via internetbankieren], ad.nl, 19 maart 2019</ref>
Direct na het incident kaapte de dader een rode [[Renault Clio]]. De bestuurder daarvan stond eveneens voor een verkeerslicht te wachten en was kort te voren op dringend advies van een voorbijganger uit de auto gestapt en weggerend, de autosleutels in de verder lege auto achterlatend. Het voertuig werd rond 13.40 uur verlaten aangetroffen aan de Tichelaarslaan in Utrecht. Omstreeks 14.20 uur werd er door de politie een urgent opsporingsbericht uitgebracht met betrekking tot de hoofdverdachte, een 37-jarige man van [[Turken in Nederland|Turkse afkomst]]. Zowel de identiteit, een [[Still (film)|still]] uit de bewuste tram en het feit dat de verdachte reeds gekend was bij de politie werden hierin vermeld.<ref>[https://nos.nl/artikel/2276544-politie-utrecht-houdt-klopjacht-op-37-jarige-verdachte-gokmen-tanis.html Politie Utrecht houdt klopjacht op 37-jarige verdachte Gökmen Tanis], nos.nl, 18 maart 2019</ref> De politie deed op veertien plaatsen een inval,<ref>Peter Koop & Yelle Tieleman, [https://www.ad.nl/dossier-lekker-lezen/agenten-zagen-bij-een-slachtoffer-dat-de-telefoon-maar-bleef-afgaan-dat-is-heel-moeilijk~a3b4a58b/ 'Agenten zagen bij een slachtoffer dat de telefoon maar bleef afgaan. Dat is heel moeilijk’], ad.nl, 30 maart 2019</ref> maar het gebruik van mobiel [[internetbankieren]] bracht de politie uiteindelijk naar de locatie van de verdachte.<ref name="internetbankieren">John van den Heuvel, [https://www.telegraaf.nl/nieuws/3315029/internetbankieren-nekt-tramschutter-utrecht Internetbankieren nekt tramschutter Utrecht], telegraaf.nl, 19 maart 2019</ref> Gezien de ernst van de situatie had de politie besloten om zijn bankaccount te monitoren. De man bleek met een andere telefoon dan de zijne via internet geld te hebben overgemaakt. De politie wist daarop de telefoon uit te peilen en de eigenaar te achterhalen.<ref name="internetbankieren"/> Even na zes uur 's avonds werd de verdachte in de woning van de eigenaar van de telefoon aan de Oudenoord in Utrecht aangehouden, bij zijn aanhouding werd een vuurwapen aangetroffen.<ref name="onderzoek"/>


Op de dag van de aanslag werden ook twee broers van 23 en 27 jaar van [[Marokkanen in Nederland|Marokkaanse afkomst]] aangehouden voor verhoor, die de volgende dag weer werden heengezonden. Ze waren gearresteerd omdat een speurhond een geurspoor rook dat van de door de politie teruggevonden Renault Clio naar een woning liep waar op dat moment de twee mannen verbleven. De dag na de aanslag werd nog een persoon, een 40-jarige man uit Utrecht, door de [[Dienst Speciale Interventies]] (DSI) gearresteerd op verdenking van betrokkenheid bij het incident.<ref>[https://www.om.nl/actueel/nieuwsberichten/@105414/aanhouding-nieuwe/ ''Aanhouding nieuwe verdachte schietincident Utrecht, heenzending twee verdachten''], om.nl, 19 maart 2019</ref> Bij hem thuis werd de vermoedelijke schutter aangehouden. Op 22 maart maakte het [[Openbaar Ministerie (Nederland)|Openbaar Ministerie]] bekend dat de drie genoemde personen niet langer verdacht werden van betrokkenheid bij het incident.<ref>[https://www.om.nl/actueel/nieuwsberichten/@105437/verdachte-0/ Verdachte schietincident 24-Oktoberplein Utrecht bekent en zegt alleen te hebben gehandeld], om.nl, 22 maart 2019</ref>
Op 18 maart werden ook twee mannen aangehouden voor verhoor, die de volgende dag weer werden heengezonden. Ze waren gearresteerd omdat een speurhond een geurspoor rook dat van de door de politie teruggevonden Renault Clio naar een woning liep, waar op dat moment de twee mannen verbleven. De dag na de aanslag werd nog een andere man, uit Utrecht, door de [[Dienst Speciale Interventies]] (DSI) gearresteerd op verdenking van betrokkenheid bij het incident.<ref>[https://www.om.nl/actueel/nieuwsberichten/@105414/aanhouding-nieuwe/ ''Aanhouding nieuwe verdachte schietincident Utrecht, heenzending twee verdachten''], om.nl, 19 maart 2019</ref> Bij hem thuis werd de vermoedelijke schutter eerder aangehouden. Op 22 maart maakte het [[Openbaar Ministerie (Nederland)|Openbaar Ministerie]] (OM) bekend dat de drie genoemde personen niet langer verdacht werden van betrokkenheid.<ref>[https://www.om.nl/actueel/nieuwsberichten/@105437/verdachte-0/ Verdachte schietincident 24-Oktoberplein Utrecht bekent en zegt alleen te hebben gehandeld], om.nl, 22 maart 2019</ref>


=== Veiligheidsmaatregelen ===
=== Veiligheidsmaatregelen ===
Direct na het incident kwamen allerlei hulpdiensten massaal in actie, er werd dan ook opgeschaald naar [[Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijdings Procedure|GRIP]] 2 en 3 om de coördinatie rondom de inzet te kunnen faciliteren.<ref>http://112meldingen.nl/melding/index.php?m=P+1+Ass-Politie+%28GRIP+2%29+24+Oktoberplein+Utrecht+094631&t=11:28:03&d=18-03-19&attr=M091AA3</ref><ref>http://112meldingen.nl/melding/index.php?m=P+1+Ass-Politie+%28GRIP+3%29+24+Oktoberplein+Utrecht&t=13:26:47&d=18-03-19&attr=E091AA1</ref> Het openbaar bus- en tramverkeer in de stad Utrecht werd stilgelegd, de bussen maakten hun route wel nog af.<ref>{{Citeer nieuws|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-47611811|titel=Gunman opens fire inside Dutch tram|datum=18 maart 2019|bezochtdatum=18 maart 2019|werk= bbc.com | uitgever= |taal=en|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190319064422/https://www.bbc.com/news/world-europe-47611811|archiefdatum=19 maart 2019|dodeurl=nee}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://twitter.com/UOV_info/status/1107589016466214912|titel=Ten gevolge van een schietpartij ligt het tramverkeer in Utrecht momenteel geheel stil.|auteur=@UOV_info|datum=18 maart 2019|werk= twitter.com | uitgever= [[U-OV]] |taal=|bezochtdatum=18 maart 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190319055414/https://twitter.com/UOV_info/status/1107589016466214912 | archiefdatum=19 maart 2019 | dodeurl=nee}}</ref> Het [[Rode Kruis]] stelde [[ikbenveilig.nl]] open voor bezorgde burgers.<ref>https://www.telegraaf.nl/nieuws/3308289/duizenden-mensen-melden-zich-op-ikbenveilig-nl</ref> [[Pieter-Jaap Aalbersberg]], de [[Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid]], verhoogde omstreeks 14.00 uur het [[terreurdreigingsniveau]] voor de [[veiligheidsregio]] [[Veiligheidsregio Utrecht|Utrecht]] naar schaal 5, het hoogste niveau. Het was de eerste keer dat dit gedaan werd in Nederland.<ref name="NL Times">{{citeer web |titel=Dutch PM "very concerned" by possible terrorist attack in Utrecht |url=https://nltimes.nl/2019/03/18/dutch-pm-concerned-possible-terrorist-attack-utrecht |werk= nltimes.com | uitgever= |bezochtdatum=18 maart 2019 |taal=en |datum=18 maart 2019 | archiefurl= https://archive.is/p9w32 | archiefdatum= 18 maart 2019 | dodeurl= nee}}</ref> Vervolgens kregen alle inwoners van de stad Utrecht het advies om binnen te blijven. Scholen hielden de deuren dicht, leerlingen werden binnengehouden en de [[Universiteit Utrecht]] sloot de toegang tot al haar gebouwen. Veel winkels en bedrijven sloten op eigen initiatief en al snel was het centrum nagenoeg uitgestorven. Ook werden alle [[moskee]]ën gesloten en werden sporttrainingen afgelast, evenals alle rijexamens. Rond 16.15 uur werd het advies om binnen te blijven ingetrokken en kwam het leven in Utrecht weer langzaam op gang.<ref>[https://www.ad.nl/binnenland/zwarte-dag-in-utrecht-dit-gebeurde-er-op-de-dag-van-het-schietincident~a5091f30/ Zwarte dag in Utrecht: dit gebeurde er op de dag van het schietincident], ad.nl, 18 maart 2019</ref>
Direct na het incident kwamen allerlei hulpdiensten massaal in actie, er werd dan ook opgeschaald naar [[Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijdings Procedure|GRIP]] 2 en 3 om de coördinatie rondom de inzet te kunnen faciliteren.<ref>[http://112meldingen.nl/melding/index.php?m=P+1+Ass-Politie+%28GRIP+2%29+24+Oktoberplein+Utrecht+094631&t=11:28:03&d=18-03-19&attr=M091AA3 P 1 ASSISTENTIE POLITIE (GRIP 2) 24 OKTOBERPLEIN UTRECHT], 112meldingen.nl, 18 maart 2019</ref><ref>[http://112meldingen.nl/melding/index.php?m=P+1+Ass-Politie+%28GRIP+3%29+24+Oktoberplein+Utrecht&t=13:26:47&d=18-03-19&attr=E091AA1 P 1 ASSISTENTIE POLITIE (GRIP 3) 24 OKTOBERPLEIN UTRECHT], 112meldingen.nl, 18 maart 2019</ref> Het openbaar bus- en tramverkeer in de stad Utrecht werd stilgelegd, de bussen maakten hun route wel nog af.<ref>{{Citeer nieuws|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-47611811|titel=Gunman opens fire inside Dutch tram|datum=18 maart 2019|bezochtdatum=18 maart 2019|werk= bbc.com | uitgever= |taal=en|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190319064422/https://www.bbc.com/news/world-europe-47611811|archiefdatum=19 maart 2019|dodeurl=nee}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://twitter.com/UOV_info/status/1107589016466214912|titel=Ten gevolge van een schietpartij ligt het tramverkeer in Utrecht momenteel geheel stil.|auteur=@UOV_info|datum=18 maart 2019|werk= twitter.com | uitgever= [[U-OV]] |taal=|bezochtdatum=18 maart 2019|archiefurl=https://web.archive.org/web/20190319055414/https://twitter.com/UOV_info/status/1107589016466214912 | archiefdatum=19 maart 2019 | dodeurl=nee}}</ref> Het [[Rode Kruis]] stelde [[ikbenveilig.nl]] open voor bezorgde burgers.<ref>[https://www.telegraaf.nl/nieuws/3308289/duizenden-mensen-melden-zich-op-ikbenveilig-nl Duizenden mensen melden zich op ikbenveilig.nl], telegraaf.nl, 18 maart 2019</ref> [[Pieter-Jaap Aalbersberg]], de [[Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid]], verhoogde omstreeks 14.00 uur het [[terreurdreigingsniveau]] voor de [[veiligheidsregio]] [[Veiligheidsregio Utrecht|Utrecht]] naar schaal 5, het hoogste niveau. Het was de eerste keer dat dit gedaan werd in Nederland.<ref name="NL Times">{{citeer web |titel=Dutch PM "very concerned" by possible terrorist attack in Utrecht |url=https://nltimes.nl/2019/03/18/dutch-pm-concerned-possible-terrorist-attack-utrecht |werk= nltimes.com | uitgever= |bezochtdatum=18 maart 2019 |taal=en |datum=18 maart 2019 | archiefurl= https://archive.is/p9w32 | archiefdatum= 18 maart 2019 | dodeurl= nee}}</ref> Voor de rest van Nederland gold dreigingsniveau 4.<ref name="veiligheid">[https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/schietpartij-utrecht/nieuws/2019/03/18/eerste-reactie-rutte-en-grapperhaus-op-schietpartij-in-utrecht Eerste reactie Rutte en Grapperhaus op schietpartij in Utrecht], rijksoverheid.nl, 18 maart 2019</ref> Vervolgens kregen alle inwoners van de stad Utrecht het advies om binnen te blijven. Ook werden alle [[moskee]]ën gesloten en werden sporttrainingen afgelast, evenals alle rijexamens. Scholen hielden de deuren dicht, leerlingen werden binnengehouden en de [[Universiteit Utrecht]] sloot de toegang tot al haar gebouwen. Veel winkels en bedrijven sloten op eigen initiatief en al snel was het centrum nagenoeg uitgestorven. Rond 16.15 uur werd het advies om binnen te blijven ingetrokken en kwam het leven in Utrecht weer op gang.<ref>[https://www.ad.nl/binnenland/zwarte-dag-in-utrecht-dit-gebeurde-er-op-de-dag-van-het-schietincident~a5091f30/ Zwarte dag in Utrecht: dit gebeurde er op de dag van het schietincident], ad.nl, 18 maart 2019</ref>


De politie was zichtbaar aanwezig op treinstations in onder meer [[Amsterdam]], [[Rotterdam]] en Utrecht. In heel Nederland werden moskeeën en [[synagoge|synagoges]] extra beveiligd.<ref>{{Citeer web|url=https://www.rijnmond.nl/nieuws/179535/LIVEBLOG-Extra-toezicht-bij-stations-en-moskeeen-in-Rotterdam-na-mogelijke-aanslag-Utrecht|titel=Extra toezicht bij stations en moskeeën in Rotterdam na mogelijke aanslag Utrecht |datum=18 maart 2019|werk=rijnmond.nl| uitgever= [[RTV Rijnmond]] | taal=|bezochtdatum=18 maart 2019 | archiefurl= https://web.archive.org/web/20190319063202/https://www.rijnmond.nl/nieuws/179535/Liveblog-teruglezen-Extra-toezicht-bij-stations-en-moskeeen-in-Rotterdam-na-mogelijke-aanslag-Utrecht | archiefdatum= 19 maart 2019 | dodeurl= nee }}</ref><ref>https://www.ad.nl/dordrecht/extra-toezicht-van-politie-bij-stations-en-moskeeen~ab1409ed/</ref><ref>https://www.ed.nl/eindhoven/extra-alertheid-bij-moskeeen-en-stations-in-brabant-na-schietpartij-utrecht~ad7082c2/</ref><ref>https://www.regio11.nl/2019/03/18/zicht-en-onzichtbare-maatregelen-bij-de-moskee-ik-zaandam-na-de-aanslag-in-utrecht/</ref><ref>https://www.stopdebankiers.com/politie-amsterdam-extra-alert-na-schietpartij-utrecht-beveiliging-moskeeen-en-joodse-gebouwen-aangescherpt/</ref> [[Luchthaven Schiphol|Schiphol]] en andere luchthavens werden ook extra beveiligd. De [[Koninklijke Marechaussee]] was verhoogd aanwezig op het [[Binnenhof (Den Haag)|Binnenhof]] in Den Haag. Op het moment van de aanslag waren duizenden politieagenten nog onderweg naar het [[Malieveld]] in Den Haag om te [[Staking|staken]] voor betere [[arbeidsvoorwaarden]], meer specifiek de pensioenleeftijd. Direct na het bekend worden van het nieuws over een mogelijke aanslag in Utrecht is deze actie afgeblazen en zijn de agenten retour naar het eigen inzetgebied en ter ondersteuning naar het incident in Utrecht gegaan.<ref>https://www.politiebond.nl/actueel/nieuws-and-blog/18-maart-2019-een-heftige-dag/</ref><ref>Joost Dijkgraaf, [https://www.tubantia.nl/enschede/twentse-agenten-staken-niet-maar-helpen-in-utrecht~ae246972/ Twentse agenten staken niet, maar helpen in Utrecht], tubantia.nl, 18 maart 2019</ref> De [[Bundespolizei (Duitsland)|Duitse politie]] verhoogde de veiligheidsmaatregelen aan de [[Rijksgrens_van_Nederland#Grens_met_Duitsland|Duits-Nederlandse grens]].<ref name="nos-2276523">{{Citeer nieuws|url=https://nos.nl/liveblog/2276523-drie-doden-en-negen-gewonden-bij-aanslag-utrecht-straten-centrum-verlaten.html|titel=Duitse politie intensiveert opsporingsmaatregelen|datum= 18 maart 2019|werk=nos.nl|uitgever=|bezochtdatum=18 maart 2019 | archiefurl= https://web.archive.org/web/20190318143016/https://nos.nl/liveblog/2276523-drie-doden-en-negen-gewonden-bij-aanslag-utrecht-straten-centrum-verlaten.html | archiefdatum= 19 maart 2019 | codeurl= nee }}</ref>
De politie was zichtbaar aanwezig op treinstations in onder meer [[Amsterdam]], [[Rotterdam]] en Utrecht zelf. In heel Nederland werden moskeeën en [[synagoge|synagoges]] extra beveiligd.<ref>{{Citeer web|url=https://www.rijnmond.nl/nieuws/179535/LIVEBLOG-Extra-toezicht-bij-stations-en-moskeeen-in-Rotterdam-na-mogelijke-aanslag-Utrecht|titel=Extra toezicht bij stations en moskeeën in Rotterdam na mogelijke aanslag Utrecht |datum=18 maart 2019|werk=rijnmond.nl| uitgever= [[RTV Rijnmond]] | taal=|bezochtdatum=18 maart 2019 | archiefurl= https://web.archive.org/web/20190319063202/https://www.rijnmond.nl/nieuws/179535/Liveblog-teruglezen-Extra-toezicht-bij-stations-en-moskeeen-in-Rotterdam-na-mogelijke-aanslag-Utrecht | archiefdatum= 19 maart 2019 | dodeurl= nee }}</ref><ref>Ilse van Driel, [https://www.ad.nl/dordrecht/extra-toezicht-van-politie-bij-stations-en-moskeeen~ab1409ed/ Extra toezicht van politie bij stations en moskeeën], ad.nl, 18 maart 2019</ref><ref>Maartje Huijben, [https://www.ed.nl/eindhoven/extra-alertheid-bij-moskeeen-en-stations-in-brabant-na-schietpartij-utrecht~ad7082c2/ Extra alertheid bij moskeeën en stations in Brabant na schietpartij Utrecht] ed.nl, 18 maart 2019</ref><ref>[https://www.regio11.nl/2019/03/18/zicht-en-onzichtbare-maatregelen-bij-de-moskee-ik-zaandam-na-de-aanslag-in-utrecht/ Moskee in Zaandam beveiligd na schietpartij in Utrecht], regio11.nl, 18 maart 2019</ref><ref>[https://www.stopdebankiers.com/politie-amsterdam-extra-alert-na-schietpartij-utrecht-beveiliging-moskeeen-en-joodse-gebouwen-aangescherpt/ Politie Amsterdam extra alert na schietpartij Utrecht: beveiliging moskeeën en Joodse gebouwen aangescherpt], stopdebankiers.com, 18 maart 2019</ref> De [[Koninklijke Marechaussee]] was verhoogd aanwezig op het [[Binnenhof (Den Haag)|Binnenhof]] in Den Haag, [[Luchthaven Schiphol|Schiphol]] en andere luchthavens werden ook extra beveiligd. Op het moment van de aanslag waren duizenden politieagenten nog onderweg naar het [[Malieveld]] in Den Haag om te [[Staking|staken]] voor betere [[arbeidsvoorwaarden]], meer specifiek de pensioenleeftijd. Direct na het bekend worden van de mogelijke aanslag in Utrecht werd de actie afgeblazen en gingen de agenten retour naar het eigen inzetgebied of ter ondersteuning naar Utrecht.<ref>[https://www.politiebond.nl/actueel/nieuws-and-blog/18-maart-2019-een-heftige-dag/ 18 maart 2019: een heftige dag], politiebond.nl, 19 maart 2019</ref><ref>Joost Dijkgraaf, [https://www.tubantia.nl/enschede/twentse-agenten-staken-niet-maar-helpen-in-utrecht~ae246972/ Twentse agenten staken niet, maar helpen in Utrecht], tubantia.nl, 18 maart 2019</ref> De [[Bundespolizei (Duitsland)|Duitse politie]] verhoogde de veiligheidsmaatregelen aan de [[Rijksgrens_van_Nederland#Grens_met_Duitsland|Duits-Nederlandse grens]].<ref name="nos-2276523">{{Citeer nieuws|url=https://nos.nl/liveblog/2276523-drie-doden-en-negen-gewonden-bij-aanslag-utrecht-straten-centrum-verlaten.html|titel=Duitse politie intensiveert opsporingsmaatregelen|datum= 18 maart 2019|werk=nos.nl|uitgever=|bezochtdatum=18 maart 2019 | archiefurl= https://web.archive.org/web/20190318143016/https://nos.nl/liveblog/2276523-drie-doden-en-negen-gewonden-bij-aanslag-utrecht-straten-centrum-verlaten.html | archiefdatum= 19 maart 2019 | codeurl= nee }}</ref>


== Motief ==
== Motief ==
De [[politie]] zei op de dag van het incident een [[Terrorisme|terroristisch]] motief niet uit te sluiten,<ref>{{Citeer nieuws|url=https://nos.nl/artikel/2276519-gewonden-door-schoten-in-tram-utrecht-terroristisch-motief-niet-uitgesloten.html|titel=Drie doden bij aanslag in Utrecht|datum=18 maart 2019|bezochtdatum=18 maart 2019|uitgever=| werk= nos.nl | archiefdatum= 19 maart 2019 | archiefurl= https://web.archive.org/web/20190318143016/https://nos.nl/liveblog/2276523-drie-doden-en-negen-gewonden-bij-aanslag-utrecht-straten-centrum-verlaten.html | dodeurl= nee }}</ref><ref>{{Citeer nieuws|url=https://nos.nl/artikel/2276536-nctv-vermoedelijk-terroristische-aanslag-schutter-nog-voortvluchtig.html|titel=NCTV: vermoedelijk terroristische aanslag, schutter nog voortvluchtig|datum=18 maart 2019|werk=nos.nl|uitgever=| bezochtdatum=18 maart 2019|dodelink=nee}}</ref><ref>{{citeer web | auteur= @GemeenteUtrecht | url= https://twitter.com/GemeenteUtrecht/status/1107641324013010944/video/1 | titel= Burgemeester Jan van Zanen reageert op het schietincident | uitgever= [[Gemeente Utrecht]] | datum= 18 maart 2019 | archiefdatum= 19 maart 2019 | werk= twitter.com | archiefurl= https://web.archive.org/web/20190319055326/https://twitter.com/GemeenteUtrecht/status/1107641324013010944/video/1 | dodeurl= nee | bezochtdatum = 18 maart 2019 }}</ref><ref>{{citeer nieuws | url = https://nos.nl/artikel/2276519-gewonden-door-schoten-in-tram-utrecht-terroristisch-motief-niet-uitgesloten.html | titel= Gewonden door schoten in tram Utrecht, terroristisch motief niet uitgesloten | uitgever= nos.nl | datum= 18 maart 2019 | bezochtdatum= 18 maart 2019 }}</ref> maar hield ook de mogelijkheid van een conflict in de relationele sfeer open. Zo gaf een van de getuigen aan dat hij de indruk had dat de aanval zich op één vrouw richtte en dat anderen door kogels werden geraakt omdat omstanders de vrouw probeerden te helpen. Volgens de getuige werden de omstanders vervolgens onder vuur genomen.<ref name="nos-2276523">{{Citeer nieuws|url=https://nos.nl/liveblog/2276523-drie-doden-en-negen-gewonden-bij-aanslag-utrecht-straten-centrum-verlaten.html|titel=Duitse politie intensiveert opsporingsmaatregelen|datum= 18 maart 2019|werk=nos.nl|uitgever=|bezochtdatum=18 maart 2019 | archiefurl= https://web.archive.org/web/20190318143016/https://nos.nl/liveblog/2276523-drie-doden-en-negen-gewonden-bij-aanslag-utrecht-straten-centrum-verlaten.html | archiefdatum= 19 maart 2019 | codeurl= nee }}</ref> Het [[Openbaar Ministerie (Nederland)|Openbaar Ministerie]] (OM) verklaarde de volgende dag dat er niets was gebleken van enige relatie tussen de dader en zijn slachtoffers, die volgens het OM geheel willekeurig door hem uitgekozen leken.<ref>{{Citeer web |url= https://nos.nl/artikel/2276659-om-vooralsnog-geen-enkele-relatie-tussen-gokmen-t-en-slachtoffers-gebleken.html|titel= OM: vooralsnog geen enkele relatie tussen Gökmen T. en slachtoffers gebleken|auteur= |uitgever= nos.nl|datum= 19 maart 2019|bezochtdatum=19 maart 2019}}</ref> Onder meer een in de vluchtauto gevonden briefje en de aard van het feit gaven volgens het OM aanleiding ernstig rekening te houden met een terroristisch motief, doch andere motieven werden niet uitgesloten.<ref>[https://www.om.nl/actueel/nieuwsberichten/@105401/onderzoek/ ''Onderzoek naar schietincident vandaag verder'' Mededeling Arrondissementsparket Midden-Nederland], Openbaar Ministerie, 19 maart 2019 - Arrondissementsparket Midden-Nederland</ref><ref>[https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/4647616/gokmen-aanslag-utrecht-schietpartij-terroristisch-terreur-tram Gökmen T. schreef in briefje uit naam van Allah te handelen], rtlnieuws.nl, 19 maart 2019</ref> Drie dagen na het gebeuren gaf het OM aan dat de 37-jarige man voorlopig van drie strafbare feiten werd verdacht: meervoudige moord c.q. doodslag met een terroristisch oogmerk, poging daartoe en bedreiging met een terroristisch oogmerk. Verder werd onderzocht of hij handelde vanuit enkel een terroristisch motief, of dat zijn handelen voortkwam vanuit persoonlijke problematiek in combinatie met een geradicaliseerd gedachtegoed.
De [[politie]] zei op de dag van het incident een [[Terrorisme|terroristisch]] motief niet uit te sluiten,<ref>{{Citeer nieuws|url=https://nos.nl/artikel/2276519-gewonden-door-schoten-in-tram-utrecht-terroristisch-motief-niet-uitgesloten.html|titel=Drie doden bij aanslag in Utrecht|datum=18 maart 2019|bezochtdatum=18 maart 2019|uitgever=| werk= nos.nl | archiefdatum= 19 maart 2019 | archiefurl= https://web.archive.org/web/20190318143016/https://nos.nl/liveblog/2276523-drie-doden-en-negen-gewonden-bij-aanslag-utrecht-straten-centrum-verlaten.html | dodeurl= nee }}</ref><ref>{{Citeer nieuws|url=https://nos.nl/artikel/2276536-nctv-vermoedelijk-terroristische-aanslag-schutter-nog-voortvluchtig.html|titel=NCTV: vermoedelijk terroristische aanslag, schutter nog voortvluchtig|datum=18 maart 2019|werk=nos.nl|uitgever=| bezochtdatum=18 maart 2019|dodelink=nee}}</ref><ref>{{citeer web | auteur= @GemeenteUtrecht | url= https://twitter.com/GemeenteUtrecht/status/1107641324013010944/video/1 | titel= Burgemeester Jan van Zanen reageert op het schietincident | uitgever= [[Gemeente Utrecht]] | datum= 18 maart 2019 | archiefdatum= 19 maart 2019 | werk= twitter.com | archiefurl= https://web.archive.org/web/20190319055326/https://twitter.com/GemeenteUtrecht/status/1107641324013010944/video/1 | dodeurl= nee | bezochtdatum = 18 maart 2019 }}</ref><ref>{{citeer nieuws | url = https://nos.nl/artikel/2276519-gewonden-door-schoten-in-tram-utrecht-terroristisch-motief-niet-uitgesloten.html | titel= Gewonden door schoten in tram Utrecht, terroristisch motief niet uitgesloten | uitgever= nos.nl | datum= 18 maart 2019 | bezochtdatum= 18 maart 2019 }}</ref> maar hield ook de mogelijkheid van een conflict in de relationele sfeer open. Zo gaf een van de getuigen aan dat hij de indruk had dat de aanval zich op één vrouw richtte en dat anderen door kogels werden geraakt omdat omstanders de vrouw probeerden te helpen. Volgens de getuige werden de omstanders vervolgens onder vuur genomen.<ref name="nos-2276523">{{Citeer nieuws|url=https://nos.nl/liveblog/2276523-drie-doden-en-negen-gewonden-bij-aanslag-utrecht-straten-centrum-verlaten.html|titel=Duitse politie intensiveert opsporingsmaatregelen|datum= 18 maart 2019|werk=nos.nl|uitgever=|bezochtdatum=18 maart 2019 | archiefurl= https://web.archive.org/web/20190318143016/https://nos.nl/liveblog/2276523-drie-doden-en-negen-gewonden-bij-aanslag-utrecht-straten-centrum-verlaten.html | archiefdatum= 19 maart 2019 | codeurl= nee }}</ref> Het OM verklaarde de volgende dag dat er niets was gebleken van enige relatie tussen de dader en zijn slachtoffers, die volgens het OM geheel willekeurig door hem uitgekozen leken.<ref>{{Citeer web |url= https://nos.nl/artikel/2276659-om-vooralsnog-geen-enkele-relatie-tussen-gokmen-t-en-slachtoffers-gebleken.html|titel= OM: vooralsnog geen enkele relatie tussen Gökmen T. en slachtoffers gebleken|auteur= |uitgever= nos.nl|datum= 19 maart 2019|bezochtdatum=19 maart 2019}}</ref> Onder meer een in de vluchtauto gevonden briefje en de aard van het feit gaven volgens het OM aanleiding ernstig rekening te houden met een terroristisch motief, doch andere motieven werden niet uitgesloten.<ref>[https://www.om.nl/actueel/nieuwsberichten/@105401/onderzoek/ ''Onderzoek naar schietincident vandaag verder''], Openbaar Ministerie, 19 maart 2019 - Arrondissementsparket Midden-Nederland</ref><ref>[https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/4647616/gokmen-aanslag-utrecht-schietpartij-terroristisch-terreur-tram Gökmen T. schreef in briefje uit naam van Allah te handelen], rtlnieuws.nl, 19 maart 2019</ref> Drie dagen na het gebeuren gaf het OM aan dat de 37-jarige man voorlopig van drie strafbare feiten werd verdacht: meervoudige moord c.q. doodslag met een terroristisch oogmerk, poging daartoe en bedreiging met een terroristisch oogmerk. Verder werd onderzocht of hij handelde vanuit enkel een terroristisch motief, of dat zijn handelen voortkwam vanuit persoonlijke problematiek in combinatie met een geradicaliseerd gedachtegoed.


De hoofdverdachte was reeds meerdere malen veroordeeld voor meerdere delicten. In 2014 was hij wegens illegaal wapenbezit en een poging tot diefstal veroordeeld tot een gevangenisstraf van 150 dagen, waarvan 49 voorwaardelijk. Van een tevens te laste gelegde poging tot doodslag werd hij vrijgesproken. Hij was tevens de verdachte in een lopende zedenzaak, waarbij hij in voorlopige vrijheid was gesteld sinds 1 maart 2019. In deze laatste zaak was reeds bepaald dat er onderzoek verricht moest worden naar zijn persoonlijkheid, iets waar hij tot dan toe niet aan had meegewerkt.<ref>[https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Rechtbanken/Rechtbank-Midden-Nederland/Nieuws/Paginas/Voorarrest-Gokmen-T-in-lopende-zedenzaak.aspx Voorarrest Gökmen T. in lopende zedenzaak], rechtspraak.nl, 19 maart 2019</ref> Op 4 maart 2019 werd hij voor de diefstal van een fiets op 15 oktober 2018 veroordeeld tot een gevangenisstraf van twee weken, waarvan een week voorwaardelijk. Een dag later kreeg hij voor een inbraak op 13 september 2018 een celstraf van vier maanden opgelegd. Na de gebeurtenissen op 18 maart bepaalde de [[rechter-commissaris]] dat het [[Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie]] (NIFP) de opdracht kreeg voor een onderzoek naar de persoonlijkheid van de verdachte.
De hoofdverdachte was reeds meerdere malen veroordeeld voor meerdere delicten. In 2014 was hij wegens illegaal wapenbezit en een poging tot diefstal veroordeeld tot een gevangenisstraf van 150 dagen, waarvan 49 voorwaardelijk. Van een tevens te laste gelegde poging tot doodslag werd hij vrijgesproken. Hij was tevens de verdachte in een lopende zedenzaak, waarbij hij in voorlopige vrijheid was gesteld sinds 1 maart 2019. In deze laatste zaak was reeds bepaald dat er onderzoek verricht moest worden naar zijn persoonlijkheid, iets waar hij tot dan toe niet aan had meegewerkt.<ref>[https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Rechtbanken/Rechtbank-Midden-Nederland/Nieuws/Paginas/Voorarrest-Gokmen-T-in-lopende-zedenzaak.aspx Voorarrest Gökmen T. in lopende zedenzaak], rechtspraak.nl, 19 maart 2019</ref> Op 4 maart 2019 werd hij voor de diefstal van een fiets op 15 oktober 2018 veroordeeld tot een gevangenisstraf van twee weken, waarvan een week voorwaardelijk. Een dag later kreeg hij voor een inbraak op 13 september 2018 een celstraf van vier maanden opgelegd. Na de gebeurtenissen op 18 maart bepaalde de [[rechter-commissaris]] dat het [[Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie]] (NIFP) de opdracht kreeg voor een onderzoek naar de persoonlijkheid van de verdachte.
Regel 48: Regel 47:
== Reacties ==
== Reacties ==
De verkiezingscampagnes van bijna alle landelijke politieke partijen voor de [[Provinciale Statenverkiezingen 2019|Provinciale Statenverkiezingen van 20 maart]] werden op 18 maart voor de rest van de dag stopgezet. Alleen het [[Forum voor Democratie]] (FvD) zette zijn campagne voort. Het [[EenVandaag]]-[[Erasmus Universiteit Rotterdam|Erasmus]][[debat]] in Rotterdam dat op de dag van de beschieting gehouden zou worden en rechtstreeks op de landelijke televisie zou worden uitgezonden, werd vanwege het schietincident afgelast. Zes landelijke partijen hadden hun medewerking aan dit debat toegezegd.<ref name="nos-2276615">{{Citeer nieuws | url= https://nos.nl/artikel/2276615-baudet-fvd-voert-wel-campagne-en-maakt-cda-en-vvd-verwijten.html | titel= Baudet (FvD) voert wél campagne en maakt CDA en VVD verwijten | datum= 19 maart 2019 | bezochtdatum= 19 maart 2019 | archiefdatum= 19 maart | archiefurl= https://web.archive.org/web/20190319054803/https://nos.nl/artikel/2276615-baudet-fvd-voert-wel-campagne-en-maakt-cda-en-vvd-verwijten.html | werk= nos.nl | uitgever= | dodeurl= nee }}</ref>
De verkiezingscampagnes van bijna alle landelijke politieke partijen voor de [[Provinciale Statenverkiezingen 2019|Provinciale Statenverkiezingen van 20 maart]] werden op 18 maart voor de rest van de dag stopgezet. Alleen het [[Forum voor Democratie]] (FvD) zette zijn campagne voort. Het [[EenVandaag]]-[[Erasmus Universiteit Rotterdam|Erasmus]][[debat]] in Rotterdam dat op de dag van de beschieting gehouden zou worden en rechtstreeks op de landelijke televisie zou worden uitgezonden, werd vanwege het schietincident afgelast. Zes landelijke partijen hadden hun medewerking aan dit debat toegezegd.<ref name="nos-2276615">{{Citeer nieuws | url= https://nos.nl/artikel/2276615-baudet-fvd-voert-wel-campagne-en-maakt-cda-en-vvd-verwijten.html | titel= Baudet (FvD) voert wél campagne en maakt CDA en VVD verwijten | datum= 19 maart 2019 | bezochtdatum= 19 maart 2019 | archiefdatum= 19 maart | archiefurl= https://web.archive.org/web/20190319054803/https://nos.nl/artikel/2276615-baudet-fvd-voert-wel-campagne-en-maakt-cda-en-vvd-verwijten.html | werk= nos.nl | uitgever= | dodeurl= nee }}</ref>
[[Minister-president van Nederland|Minister-president]] [[Mark Rutte]] en minister van [[Ministerie van Justitie en Veiligheid|Justitie en Veiligheid]] [[Ferdinand Grapperhaus]] gaven op de dag van de beschieting twee keer in het openbaar een verklaring af aan de verzamelde pers. In zijn eerste reactie zei Rutte: "Een daad van terreur is een aanval op onze beschaving. Op onze tolerante en open samenleving. Mocht dit inderdaad een terreurdaad blijken, dan past daarop maar een antwoord en dat antwoord luidt dat onze rechtsstaat, onze democratie sterker zijn dan fanatisme en geweld. We zullen niet wijken voor onverdraagzaamheid, nooit."<ref name="veiligheid"/>


Vanuit het buitenland was [[Angela Merkel]] de eerste regeringsleider die solidariteit toonde met 'de mensen in Utrecht'. Ook [[Emmanuel Macron]], [[Mike Pompeo]] en [[Recep Erdogan]] reageerden publiekelijk op het incident. Deze laatste (het medeleven was 'ongeacht de identiteit van de dader (...) en zijn motivatie') kondigde namens Turkije een onderzoek aan naar de motieven van de hoofdverdachte, vanwege zijn Turkse afkomst.<ref>{{Citeer web |url=https://www.trouw.nl/home/om-kwart-voor-elf-staat-de-tram-stil-daarna-heel-utrecht~a1d5dacf/|titel=Om kwart voor elf staat de tram stil, daarna heel Utrecht|auteur=Ilona Bos, Amber Dujardin, Hans Marijnissen en Gidi Pols en Petra Vissers|uitgever=[[Trouw (krant)|Trouw]]|datum=18 maart 2019|bezochtdatum=19 maart 2019}}</ref>
Vanuit het buitenland was [[Angela Merkel]] de eerste regeringsleider die solidariteit toonde met 'de mensen in Utrecht'. Ook [[Emmanuel Macron]], [[Mike Pompeo]] en [[Recep Erdogan]] reageerden publiekelijk op het incident. Deze laatste (het medeleven was 'ongeacht de identiteit van de dader (...) en zijn motivatie') kondigde namens Turkije een onderzoek aan naar de motieven van de hoofdverdachte, vanwege zijn Turkse afkomst.<ref>{{Citeer web |url=https://www.trouw.nl/home/om-kwart-voor-elf-staat-de-tram-stil-daarna-heel-utrecht~a1d5dacf/|titel=Om kwart voor elf staat de tram stil, daarna heel Utrecht|auteur=Ilona Bos, Amber Dujardin, Hans Marijnissen en Gidi Pols en Petra Vissers|uitgever=[[Trouw (krant)|Trouw]]|datum=18 maart 2019|bezochtdatum=19 maart 2019}}</ref>


De dag na de aanslag werd op last van [[Minister-president van Nederland|premier]] [[Mark Rutte]] op Nederlandse overheidsgebouwen de nationale vlag halfstok gehangen.<ref>{{Citeer web |url=https://nos.nl/artikel/2276593-rutte-vlaggen-op-overheidsgebouwen-vandaag-halfstok.html|titel=Rutte: vlaggen op overheidsgebouwen vandaag halfstok|auteur= |uitgever=NOS|datum=18/19 maart 2019|bezochtdatum=19 maart 2019}}</ref> De [[Standaarden van het Nederlandse Koninklijk Huis#Koninklijke_standaard|koninklijke standaard]], die dagelijks op de paleizen van het Koninklijk Huis wordt gehesen als de Koning in het land is, werd die dag voorzien van een zwarte wimpel als teken van rouw.
De dag na de aanslag werd op last van Rutte op Nederlandse overheidsgebouwen de nationale vlag halfstok gehangen.<ref>{{Citeer web |url=https://nos.nl/artikel/2276593-rutte-vlaggen-op-overheidsgebouwen-vandaag-halfstok.html|titel=Rutte: vlaggen op overheidsgebouwen vandaag halfstok|auteur= |uitgever=NOS|datum=18/19 maart 2019|bezochtdatum=19 maart 2019}}</ref> De [[Standaarden van het Nederlandse Koninklijk Huis#Koninklijke_standaard|koninklijke standaard]], die dagelijks op de paleizen van het Koninklijk Huis wordt gehesen als de Koning in het land is, werd die dag voorzien van een zwarte wimpel als teken van rouw.


Op 19 maart werden in de [[Tweede Kamer der Staten-Generaal|Tweede Kamer]] de slachtoffers herdacht. Dat gebeurde samen met die van een aanslag in het Nieuw-Zeelandse [[Christchurch (Nieuw-Zeeland)|Christchurch]], waarbij op 15 maart vijftig mensen om het leven waren gekomen. [[Geert Wilders]], de fractievoorzitter in de Tweede Kamer voor de oppositiepartij [[Partij voor de Vrijheid|PVV]], verlangde dat de Tweede Kamer nog dezelfde dag een debat over het schietincident zou houden. Wilders hield minister [[Ferdinand Grapperhaus]] van [[Ministerie van Justitie en Veiligheid|Justitie en Veiligheid]] verantwoordelijk voor het op 1 maart opheffen van de voorlopige hechtenis van de hoofdverdachte en kondigde alvast aan tijdens het debat een [[motie van wantrouwen]] tegen hem te willen indienen. Hoewel de andere partijen aangaven ook voorstander te zijn van een debat, kreeg Wilders onvoldoende steun om het debat op dezelfde dag te laten plaatsvinden, ofwel vooraf aan de Provinciale Statenverkiezingen van 20 maart. Alleen de oppositiepartij [[Forum voor Democratie|FvD]] steunde Wilders' voorstel voor een debat op dezelfde dag.<ref>[https://www.telegraaf.nl/nieuws/3316539/kamer-nog-niet-in-debat-over-schietpartij-utrecht Kamer nog niet in debat over schietpartij Utrecht], telegraaf.nl, 19 maart 2019</ref>   
Op 19 maart werden in de [[Tweede Kamer der Staten-Generaal|Tweede Kamer]] de slachtoffers herdacht. Dat gebeurde samen met die van een aanslag in het Nieuw-Zeelandse [[Christchurch (Nieuw-Zeeland)|Christchurch]], waarbij op 15 maart vijftig mensen om het leven waren gekomen. [[Geert Wilders]], de fractievoorzitter in de Tweede Kamer voor de oppositiepartij [[Partij voor de Vrijheid|PVV]], verlangde dat de Tweede Kamer nog dezelfde dag een debat over het schietincident zou houden. Wilders hield Grapperhaus verantwoordelijk voor het op 1 maart opheffen van de voorlopige hechtenis van de hoofdverdachte en kondigde alvast aan tijdens het debat een [[motie van wantrouwen]] tegen hem te willen indienen. Hoewel de andere partijen aangaven ook voorstander te zijn van een debat, kreeg Wilders onvoldoende steun om het debat op dezelfde dag te laten plaatsvinden, ofwel vooraf aan de Provinciale Statenverkiezingen van 20 maart. Alleen de oppositiepartij [[Forum voor Democratie|FvD]] steunde Wilders' voorstel voor een debat op dezelfde dag.<ref>[https://www.telegraaf.nl/nieuws/3316539/kamer-nog-niet-in-debat-over-schietpartij-utrecht Kamer nog niet in debat over schietpartij Utrecht], telegraaf.nl, 19 maart 2019</ref>   


Een buurvrouw van het dodelijke slachtoffer uit Vianen startte een [[crowdfunding]] om de kosten te dragen voor de uitvaart van de jonge vrouw. Na enkele uren was het doel (1000 euro) al ruimschoots bereikt en de actie werd zo'n groot succes dat in samenwerking met [[Slachtofferhulp Nederland]] een [[stichting]] werd opgezet om alle slachtoffers en hun nabestaanden te ondersteunen.<ref>[https://www.rtvutrecht.nl/nieuws/1895800/ Inzamelingsactie Roos (19) groot succes, nu voor alle slachtoffers aanslag], rtvutrecht.nl, 20 maart 2019</ref><ref name="actie">{{Cite web |url=https://getfunded.nl/campagne/4321-kleine-bijdrage-in-kosten-afscheid-lieve-roos |title=Kleine bijdrage in kosten afscheid lieve Roos|access-date=20 March 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190320110630/https://getfunded.nl/campagne/4321-kleine-bijdrage-in-kosten-afscheid-lieve-roos |archive-date=20 March 2019 |dead-url=no |df=dmy-all }}</ref> Op 20 maart was er meer dan 100.000 euro opgehaald.<ref>[https://www.ad.nl/utrecht/inzamelingsacties-voor-begrafenis-roos-19-brengen-al-ruim-100-000-euro-op~a8bbffe6/ Inzamelingsacties voor begrafenis Roos (19) brengen al ruim 100.000 euro op], AD.nl, 20 maart 2019</ref><ref name="actie"/>
Rutte en Grapperhaus brachten op 19 maart een bezoek aan het hoofdkantoor van de politie in Utrecht. Ook legden ze bloemen bij de herdenkingsplek op het 24 Oktoberplein.<ref>[https://nos.nl/artikel/2276702-rutte-en-grapperhaus-leggen-bloemen-bij-aanslagplek-in-utrecht.html Rutte en Grapperhaus leggen bloemen bij aanslagplek in Utrecht], nos.nl, 19 maart 2019</ref>  


Naar schatting van de gemeente Utrecht liepen zo'n 16.000 mensen op 22 maart in Utrecht mee in een [[stille tocht]], georganiseerd door enkele nabestaanden. Langs de route stonden ook veel mensen te kijken, 1 miljoen mensen hebben het begin van deze tocht gevolgd via een live-uitzending op de televisie.<ref>https://nieuws.nl/entertainment/20190323/1-miljoen-zien-start-stille-tocht-utrecht/</ref> De aanwezigen wandelden van het [[Jaarbeursplein]] naar het 24 Oktoberplein, ter afsluiting hebben de deelnemers rode en witte bloemen nabij de tramhalte op de locatie van het incident gelegd. Tot de deelnemers behoorden onder andere premier Rutte, Tweede Kamervoorzitter [[Khadija Arib]] en burgemeester [[Femke Halsema]] van Amsterdam. Burgemeester [[Jan van Zanen]] van Utrecht liep voorop.<ref>https://www.nu.nl/schietpartij-utrecht/5805678/stille-tocht-utrecht-ongeloof-en-afschuw-overheersen-gesloten.html</ref>
Een buurvrouw van het dodelijke slachtoffer uit Vianen startte een [[crowdfunding]] om de kosten te dragen voor de uitvaart van de jonge vrouw. Na enkele uren was het doel (3500 euro) al ruimschoots bereikt en de actie werd zo'n groot succes dat in samenwerking met [[Slachtofferhulp Nederland]] een [[stichting]] werd opgezet om alle slachtoffers en hun nabestaanden te ondersteunen.<ref>[https://www.rtvutrecht.nl/nieuws/1895800/ Inzamelingsactie Roos (19) groot succes, nu voor alle slachtoffers aanslag], rtvutrecht.nl, 20 maart 2019</ref><ref name="actie">{{Cite web |url=https://getfunded.nl/campagne/4321-kleine-bijdrage-in-kosten-afscheid-lieve-roos |title=Kleine bijdrage in kosten afscheid lieve Roos|access-date=20 March 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190320110630/https://getfunded.nl/campagne/4321-kleine-bijdrage-in-kosten-afscheid-lieve-roos |archive-date=20 March 2019 |dead-url=no |df=dmy-all }}</ref> Op 20 maart was er meer dan 100.000 euro opgehaald.<ref>[https://www.ad.nl/utrecht/inzamelingsacties-voor-begrafenis-roos-19-brengen-al-ruim-100-000-euro-op~a8bbffe6/ Inzamelingsacties voor begrafenis Roos (19) brengen al ruim 100.000 euro op], AD.nl, 20 maart 2019</ref><ref name="actie"/>


<center>
Naar schatting van de gemeente Utrecht liepen zo'n 16.000 mensen op 22 maart in Utrecht mee in een [[stille tocht]], georganiseerd door enkele nabestaanden. Ruim 1 miljoen mensen zagen via het NOS-Journaal rechtstreekse tv-beelden van het begin van deze tocht.<ref>[https://nieuws.nl/entertainment/20190323/1-miljoen-zien-start-stille-tocht-utrecht/ 1 miljoen zien start stille tocht Utrecht], nieuws.nl, 23 maart 2019</ref> De aanwezigen wandelden van het [[Jaarbeursplein]] naar het 24 Oktoberplein. Ter afsluiting legden de deelnemers rode en witte bloemen nabij de tramhalte op de locatie van het incident. De bloemen symboliseerden de rood-witte vlag van de stad Utrecht. Tot de deelnemers behoorden Rutte, Grapperhaus, Tweede Kamervoorzitter [[Khadija Arib]] en de burgemeesters van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Burgemeester [[Jan van Zanen]] van Utrecht liep voorop.
<gallery>
Police cars at the cordon near the 24 Oktoberplein, Utrecht, March 19, 2019.jpg|Politiewagens bij de afzetting van het 24 Oktoberplein, Utrecht, vanwege de tramaanslag op 18 maart 2019. Admiraal Helfrichlaan.
Afzetting van het 24 Oktoberplein, Utrecht op 18 maart 2019 na de tramaanslag die dag.jpg|Afzetting van het 24 Oktoberplein, Utrecht op 18 maart 2019 na de tramaanslag die dag
Flowers to commemorate the victims of the tram attack on March 18, 2019 at the 24 Oktoberplein, Utrecht.jpg|Bloemen op het 24 Oktoberplein ter herdenking van de tramaanslag
Local residents bring flowers to commemorate the victims of the tram attack on March 18, 2019 at the 24 Oktoberplein, Utrecht.jpg|Bloemen voor de slachtoffers van de tramaanslag 18 maart 2019 op het 24 Oktoberplein, Utrecht
Local residents have brought flowers to commemorate the victims of the tram attack on March 18, 2019 at the 24 Oktoberplein, Utrecht.jpg|Bloemen voor de slachtoffers van de tramaanslag, met Utrechtse vlag
School children of UniC, Utrecht are allowed to go home after the alert for the tram attack March 18, 2019.jpg|Leerlingen van de UniC-school mogen naar huis, nadat de stad veilig is verklaard na de tramaanslag op het 24 Oktoberplein, 18 maart 2019 namiddag
</gallery>
</center>


{{Appendix||2=
{{Appendix||2=
Regel 74: Regel 66:
{{References||2}}
{{References||2}}
}}
}}
 
{{authority control|TYPE=t|Wikidata=Q62090804 }}
[[Categorie:Geschiedenis van Utrecht]]
[[Categorie:Geschiedenis van Utrecht]]
[[Categorie:Schietpartij in Nederland|Utrecht]]
[[Categorie:Schietpartij in Nederland|Utrecht]]
[[Categorie:Misdrijf in 2019]]
[[Categorie:Misdrijf in 2019]]

Huidige versie van 1 apr 2019 om 15:26

rel=nofollow

Op 18 maart 2019 vond er een beschieting plaats in de Nederlandse stad Utrecht. Hierbij vielen vier doden en zes gewonden. De beschieting werd uitgevoerd door één persoon, die dezelfde dag werd aangehouden.

Verloop

Om ongeveer 10.45 uur (CET) werden diverse personen door één schutter beschoten in en rondom een sneltram op de kruising van het 24 Oktoberplein te Utrecht. De tram was op weg naar Station Utrecht Centraal. Bij het schietincident kwamen in eerste instantie drie mensen om het leven, daarnaast raakten drie mensen zwaargewond. In de hectiek die direct na het schieten ontstond raakten minstens nog vier mensen lichtgewond doordat zij bijvoorbeeld kwamen te vallen.[1] Vijf van de zeven gewonden werden overgebracht naar het Universitair Medisch Centrum Utrecht, waarvan de calamiteitenafdeling werd opengesteld. Zeker twee gewonden werden ter plekke behandeld. Op 28 maart overleed een van de zwaargewonden, waarmee het dodental op vier kwam te staan.[2][3] De man zat in een auto die voor een verkeerslicht wachtte, toen de schutter uit de tram kwam en op hem schoot.[4]

Direct na het incident kaapte de dader een rode Renault Clio. De bestuurder daarvan stond eveneens voor een verkeerslicht te wachten en was kort te voren op dringend advies van een voorbijganger uit de auto gestapt en weggerend, de autosleutels in de verder lege auto achterlatend. Het voertuig werd rond 13.40 uur verlaten aangetroffen aan de Tichelaarslaan in Utrecht. Omstreeks 14.20 uur werd er door de politie een urgent opsporingsbericht uitgebracht met betrekking tot de hoofdverdachte, een 37-jarige man van Turkse afkomst. Zowel de identiteit, een still uit de bewuste tram en het feit dat de verdachte reeds gekend was bij de politie werden hierin vermeld.[5] De politie deed op veertien plaatsen een inval,[6] maar het gebruik van mobiel internetbankieren bracht de politie uiteindelijk naar de locatie van de verdachte.[7] Gezien de ernst van de situatie had de politie besloten om zijn bankaccount te monitoren. De man bleek met een andere telefoon dan de zijne via internet geld te hebben overgemaakt. De politie wist daarop de telefoon uit te peilen en de eigenaar te achterhalen.[7] Even na zes uur 's avonds werd de verdachte in de woning van de eigenaar van de telefoon aan de Oudenoord in Utrecht aangehouden, bij zijn aanhouding werd een vuurwapen aangetroffen.[1]

Op 18 maart werden ook twee mannen aangehouden voor verhoor, die de volgende dag weer werden heengezonden. Ze waren gearresteerd omdat een speurhond een geurspoor rook dat van de door de politie teruggevonden Renault Clio naar een woning liep, waar op dat moment de twee mannen verbleven. De dag na de aanslag werd nog een andere man, uit Utrecht, door de Dienst Speciale Interventies (DSI) gearresteerd op verdenking van betrokkenheid bij het incident.[8] Bij hem thuis werd de vermoedelijke schutter eerder aangehouden. Op 22 maart maakte het Openbaar Ministerie (OM) bekend dat de drie genoemde personen niet langer verdacht werden van betrokkenheid.[9]

Veiligheidsmaatregelen

Direct na het incident kwamen allerlei hulpdiensten massaal in actie, er werd dan ook opgeschaald naar GRIP 2 en 3 om de coördinatie rondom de inzet te kunnen faciliteren.[10][11] Het openbaar bus- en tramverkeer in de stad Utrecht werd stilgelegd, de bussen maakten hun route wel nog af.[12][13] Het Rode Kruis stelde ikbenveilig.nl open voor bezorgde burgers.[14] Pieter-Jaap Aalbersberg, de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, verhoogde omstreeks 14.00 uur het terreurdreigingsniveau voor de veiligheidsregio Utrecht naar schaal 5, het hoogste niveau. Het was de eerste keer dat dit gedaan werd in Nederland.[15] Voor de rest van Nederland gold dreigingsniveau 4.[16] Vervolgens kregen alle inwoners van de stad Utrecht het advies om binnen te blijven. Ook werden alle moskeeën gesloten en werden sporttrainingen afgelast, evenals alle rijexamens. Scholen hielden de deuren dicht, leerlingen werden binnengehouden en de Universiteit Utrecht sloot de toegang tot al haar gebouwen. Veel winkels en bedrijven sloten op eigen initiatief en al snel was het centrum nagenoeg uitgestorven. Rond 16.15 uur werd het advies om binnen te blijven ingetrokken en kwam het leven in Utrecht weer op gang.[17]

De politie was zichtbaar aanwezig op treinstations in onder meer Amsterdam, Rotterdam en Utrecht zelf. In heel Nederland werden moskeeën en synagoges extra beveiligd.[18][19][20][21][22] De Koninklijke Marechaussee was verhoogd aanwezig op het Binnenhof in Den Haag, Schiphol en andere luchthavens werden ook extra beveiligd. Op het moment van de aanslag waren duizenden politieagenten nog onderweg naar het Malieveld in Den Haag om te staken voor betere arbeidsvoorwaarden, meer specifiek de pensioenleeftijd. Direct na het bekend worden van de mogelijke aanslag in Utrecht werd de actie afgeblazen en gingen de agenten retour naar het eigen inzetgebied of ter ondersteuning naar Utrecht.[23][24] De Duitse politie verhoogde de veiligheidsmaatregelen aan de Duits-Nederlandse grens.[25]

Motief

De politie zei op de dag van het incident een terroristisch motief niet uit te sluiten,[26][27][28][29] maar hield ook de mogelijkheid van een conflict in de relationele sfeer open. Zo gaf een van de getuigen aan dat hij de indruk had dat de aanval zich op één vrouw richtte en dat anderen door kogels werden geraakt omdat omstanders de vrouw probeerden te helpen. Volgens de getuige werden de omstanders vervolgens onder vuur genomen.[25] Het OM verklaarde de volgende dag dat er niets was gebleken van enige relatie tussen de dader en zijn slachtoffers, die volgens het OM geheel willekeurig door hem uitgekozen leken.[30] Onder meer een in de vluchtauto gevonden briefje en de aard van het feit gaven volgens het OM aanleiding ernstig rekening te houden met een terroristisch motief, doch andere motieven werden niet uitgesloten.[31][32] Drie dagen na het gebeuren gaf het OM aan dat de 37-jarige man voorlopig van drie strafbare feiten werd verdacht: meervoudige moord c.q. doodslag met een terroristisch oogmerk, poging daartoe en bedreiging met een terroristisch oogmerk. Verder werd onderzocht of hij handelde vanuit enkel een terroristisch motief, of dat zijn handelen voortkwam vanuit persoonlijke problematiek in combinatie met een geradicaliseerd gedachtegoed.

De hoofdverdachte was reeds meerdere malen veroordeeld voor meerdere delicten. In 2014 was hij wegens illegaal wapenbezit en een poging tot diefstal veroordeeld tot een gevangenisstraf van 150 dagen, waarvan 49 voorwaardelijk. Van een tevens te laste gelegde poging tot doodslag werd hij vrijgesproken. Hij was tevens de verdachte in een lopende zedenzaak, waarbij hij in voorlopige vrijheid was gesteld sinds 1 maart 2019. In deze laatste zaak was reeds bepaald dat er onderzoek verricht moest worden naar zijn persoonlijkheid, iets waar hij tot dan toe niet aan had meegewerkt.[33] Op 4 maart 2019 werd hij voor de diefstal van een fiets op 15 oktober 2018 veroordeeld tot een gevangenisstraf van twee weken, waarvan een week voorwaardelijk. Een dag later kreeg hij voor een inbraak op 13 september 2018 een celstraf van vier maanden opgelegd. Na de gebeurtenissen op 18 maart bepaalde de rechter-commissaris dat het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP) de opdracht kreeg voor een onderzoek naar de persoonlijkheid van de verdachte.

Op 22 maart werd de andere aangehouden verdachte heengezonden en maakte het OM bekend dat de vermoedelijke schutter bij de rechter-commissaris "een bekentenis" zou hebben afgelegd. Ook gaf hij aan alleen te hebben gehandeld.[34][35]

Reacties

De verkiezingscampagnes van bijna alle landelijke politieke partijen voor de Provinciale Statenverkiezingen van 20 maart werden op 18 maart voor de rest van de dag stopgezet. Alleen het Forum voor Democratie (FvD) zette zijn campagne voort. Het EenVandaag-Erasmusdebat in Rotterdam dat op de dag van de beschieting gehouden zou worden en rechtstreeks op de landelijke televisie zou worden uitgezonden, werd vanwege het schietincident afgelast. Zes landelijke partijen hadden hun medewerking aan dit debat toegezegd.[36]

Minister-president Mark Rutte en minister van Justitie en Veiligheid Ferdinand Grapperhaus gaven op de dag van de beschieting twee keer in het openbaar een verklaring af aan de verzamelde pers. In zijn eerste reactie zei Rutte: "Een daad van terreur is een aanval op onze beschaving. Op onze tolerante en open samenleving. Mocht dit inderdaad een terreurdaad blijken, dan past daarop maar een antwoord en dat antwoord luidt dat onze rechtsstaat, onze democratie sterker zijn dan fanatisme en geweld. We zullen niet wijken voor onverdraagzaamheid, nooit."[16]

Vanuit het buitenland was Angela Merkel de eerste regeringsleider die solidariteit toonde met 'de mensen in Utrecht'. Ook Emmanuel Macron, Mike Pompeo en Recep Erdogan reageerden publiekelijk op het incident. Deze laatste (het medeleven was 'ongeacht de identiteit van de dader (...) en zijn motivatie') kondigde namens Turkije een onderzoek aan naar de motieven van de hoofdverdachte, vanwege zijn Turkse afkomst.[37]

De dag na de aanslag werd op last van Rutte op Nederlandse overheidsgebouwen de nationale vlag halfstok gehangen.[38] De koninklijke standaard, die dagelijks op de paleizen van het Koninklijk Huis wordt gehesen als de Koning in het land is, werd die dag voorzien van een zwarte wimpel als teken van rouw.

Op 19 maart werden in de Tweede Kamer de slachtoffers herdacht. Dat gebeurde samen met die van een aanslag in het Nieuw-Zeelandse Christchurch, waarbij op 15 maart vijftig mensen om het leven waren gekomen. Geert Wilders, de fractievoorzitter in de Tweede Kamer voor de oppositiepartij PVV, verlangde dat de Tweede Kamer nog dezelfde dag een debat over het schietincident zou houden. Wilders hield Grapperhaus verantwoordelijk voor het op 1 maart opheffen van de voorlopige hechtenis van de hoofdverdachte en kondigde alvast aan tijdens het debat een motie van wantrouwen tegen hem te willen indienen. Hoewel de andere partijen aangaven ook voorstander te zijn van een debat, kreeg Wilders onvoldoende steun om het debat op dezelfde dag te laten plaatsvinden, ofwel vooraf aan de Provinciale Statenverkiezingen van 20 maart. Alleen de oppositiepartij FvD steunde Wilders' voorstel voor een debat op dezelfde dag.[39]

Rutte en Grapperhaus brachten op 19 maart een bezoek aan het hoofdkantoor van de politie in Utrecht. Ook legden ze bloemen bij de herdenkingsplek op het 24 Oktoberplein.[40]

Een buurvrouw van het dodelijke slachtoffer uit Vianen startte een crowdfunding om de kosten te dragen voor de uitvaart van de jonge vrouw. Na enkele uren was het doel (3500 euro) al ruimschoots bereikt en de actie werd zo'n groot succes dat in samenwerking met Slachtofferhulp Nederland een stichting werd opgezet om alle slachtoffers en hun nabestaanden te ondersteunen.[41][42] Op 20 maart was er meer dan 100.000 euro opgehaald.[43][42]

Naar schatting van de gemeente Utrecht liepen zo'n 16.000 mensen op 22 maart in Utrecht mee in een stille tocht, georganiseerd door enkele nabestaanden. Ruim 1 miljoen mensen zagen via het NOS-Journaal rechtstreekse tv-beelden van het begin van deze tocht.[44] De aanwezigen wandelden van het Jaarbeursplein naar het 24 Oktoberplein. Ter afsluiting legden de deelnemers rode en witte bloemen nabij de tramhalte op de locatie van het incident. De bloemen symboliseerden de rood-witte vlag van de stad Utrecht. Tot de deelnemers behoorden Rutte, Grapperhaus, Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib en de burgemeesters van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Burgemeester Jan van Zanen van Utrecht liep voorop.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen en referenties

  1. 1,0 1,1 Onderzoek naar schietincident vandaag verder, om.nl, 19 maart 2019
  2. º Vierde slachtoffer schietpartij Utrechtse tram overleden, om.nl, 28 maart 2019
  3. º Vierde slachtoffer (74) aanslag Utrecht overleden; De Stentor, 28 maart 2019
  4. º Aanslag Utrecht eist vierde leven, ad.nl, 28 maart 2018
  5. º Politie Utrecht houdt klopjacht op 37-jarige verdachte Gökmen Tanis, nos.nl, 18 maart 2019
  6. º Peter Koop & Yelle Tieleman, 'Agenten zagen bij een slachtoffer dat de telefoon maar bleef afgaan. Dat is heel moeilijk’, ad.nl, 30 maart 2019
  7. 7,0 7,1 John van den Heuvel, Internetbankieren nekt tramschutter Utrecht, telegraaf.nl, 19 maart 2019
  8. º Aanhouding nieuwe verdachte schietincident Utrecht, heenzending twee verdachten, om.nl, 19 maart 2019
  9. º Verdachte schietincident 24-Oktoberplein Utrecht bekent en zegt alleen te hebben gehandeld, om.nl, 22 maart 2019
  10. º P 1 ASSISTENTIE POLITIE (GRIP 2) 24 OKTOBERPLEIN UTRECHT, 112meldingen.nl, 18 maart 2019
  11. º P 1 ASSISTENTIE POLITIE (GRIP 3) 24 OKTOBERPLEIN UTRECHT, 112meldingen.nl, 18 maart 2019
  12. º (en) "Gunman opens fire inside Dutch tram", bbc.com, 18 maart 2019. Geraadpleegd op 18 maart 2019.
  13. º @UOV_info. Ten gevolge van een schietpartij ligt het tramverkeer in Utrecht momenteel geheel stil.. twitter.com. U-OV (18 maart 2019) Gearchiveerd van het origineel op 19 maart 2019 Geraadpleegd op 18 maart 2019
  14. º Duizenden mensen melden zich op ikbenveilig.nl, telegraaf.nl, 18 maart 2019
  15. º (en) Dutch PM "very concerned" by possible terrorist attack in Utrecht. nltimes.com (18 maart 2019) Gearchiveerd van het origineel op 18 maart 2019 Geraadpleegd op 18 maart 2019
  16. 16,0 16,1 Eerste reactie Rutte en Grapperhaus op schietpartij in Utrecht, rijksoverheid.nl, 18 maart 2019
  17. º Zwarte dag in Utrecht: dit gebeurde er op de dag van het schietincident, ad.nl, 18 maart 2019
  18. º Extra toezicht bij stations en moskeeën in Rotterdam na mogelijke aanslag Utrecht. rijnmond.nl. RTV Rijnmond (18 maart 2019) Gearchiveerd van het origineel op 19 maart 2019 Geraadpleegd op 18 maart 2019
  19. º Ilse van Driel, Extra toezicht van politie bij stations en moskeeën, ad.nl, 18 maart 2019
  20. º Maartje Huijben, Extra alertheid bij moskeeën en stations in Brabant na schietpartij Utrecht ed.nl, 18 maart 2019
  21. º Moskee in Zaandam beveiligd na schietpartij in Utrecht, regio11.nl, 18 maart 2019
  22. º Politie Amsterdam extra alert na schietpartij Utrecht: beveiliging moskeeën en Joodse gebouwen aangescherpt, stopdebankiers.com, 18 maart 2019
  23. º 18 maart 2019: een heftige dag, politiebond.nl, 19 maart 2019
  24. º Joost Dijkgraaf, Twentse agenten staken niet, maar helpen in Utrecht, tubantia.nl, 18 maart 2019
  25. 25,0 25,1 "Duitse politie intensiveert opsporingsmaatregelen", nos.nl, 18 maart 2019. Geraadpleegd op 18 maart 2019.
  26. º "Drie doden bij aanslag in Utrecht", nos.nl, 18 maart 2019. Geraadpleegd op 18 maart 2019.
  27. º "NCTV: vermoedelijk terroristische aanslag, schutter nog voortvluchtig", nos.nl, 18 maart 2019. Geraadpleegd op 18 maart 2019.
  28. º @GemeenteUtrecht. Burgemeester Jan van Zanen reageert op het schietincident. twitter.com. Gemeente Utrecht (18 maart 2019) Gearchiveerd van het origineel op 19 maart 2019 Geraadpleegd op 18 maart 2019
  29. º "Gewonden door schoten in tram Utrecht, terroristisch motief niet uitgesloten", nos.nl, 18 maart 2019. Geraadpleegd op 18 maart 2019.
  30. º OM: vooralsnog geen enkele relatie tussen Gökmen T. en slachtoffers gebleken. nos.nl (19 maart 2019) Geraadpleegd op 19 maart 2019
  31. º Onderzoek naar schietincident vandaag verder, Openbaar Ministerie, 19 maart 2019 - Arrondissementsparket Midden-Nederland
  32. º Gökmen T. schreef in briefje uit naam van Allah te handelen, rtlnieuws.nl, 19 maart 2019
  33. º Voorarrest Gökmen T. in lopende zedenzaak, rechtspraak.nl, 19 maart 2019
  34. º Verdachte schietincident 24-Oktoberplein Utrecht bekent en zegt alleen te hebben gehandeld, om.nl, 22 maart 2019
  35. º Gökmen T. bekent aanslag Utrecht, motief blijft onduidelijk, nos.nl, 22 maart 2019
  36. º "Baudet (FvD) voert wél campagne en maakt CDA en VVD verwijten", nos.nl, 19 maart 2019. Geraadpleegd op 19 maart 2019.
  37. º Ilona Bos, Amber Dujardin, Hans Marijnissen en Gidi Pols en Petra Vissers. Om kwart voor elf staat de tram stil, daarna heel Utrecht. Trouw (18 maart 2019) Geraadpleegd op 19 maart 2019
  38. º Rutte: vlaggen op overheidsgebouwen vandaag halfstok. NOS (18/19 maart 2019) Geraadpleegd op 19 maart 2019
  39. º Kamer nog niet in debat over schietpartij Utrecht, telegraaf.nl, 19 maart 2019
  40. º Rutte en Grapperhaus leggen bloemen bij aanslagplek in Utrecht, nos.nl, 19 maart 2019
  41. º Inzamelingsactie Roos (19) groot succes, nu voor alle slachtoffers aanslag, rtvutrecht.nl, 20 maart 2019
  42. 42,0 42,1 Kleine bijdrage in kosten afscheid lieve Roos.
  43. º Inzamelingsacties voor begrafenis Roos (19) brengen al ruim 100.000 euro op, AD.nl, 20 maart 2019
  44. º 1 miljoen zien start stille tocht Utrecht, nieuws.nl, 23 maart 2019
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow