Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Jonas Wendell: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (7 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''Jonas Wendell''' ( | {{Infobox persoon | ||
| naam = Jonas Wendell | |||
| afbeelding = Telling the Message.jpg | |||
| onderschrift = Een adventistisch predikant geeft een uitleg over 1873<br>aan de hand van kaartenmateriaal.<br>Zoals gezien door een tijdgenoot. | |||
| geboortedatum = [[25 december]] [[1815]] | |||
| geboorteplaats = | |||
| sterfdatum = [[14 augustus]] [[1873]] | |||
| sterfplaats = | |||
| nationaliteit = [[Verenigde Staten van Amerika|Amerikaans]] | |||
| bekendvan = | |||
| religie = [[Adventisme]] | |||
| politiek = | |||
| zieook = | |||
| website = | |||
}} | |||
'''Jonas Wendell''' ([[25 december]] [[1815]] – [[14 augustus]] [[1873]]) was een adventist die, in de geest van [[William Miller (predikant)|William Miller]], Jezus’ wederkomst predikte. | |||
== Levensloop == | |||
Wendell werd geboren <!----waarschijnlijk in: plaats van [kinder]doop: --->in Minden, Montgomery County, New York, op 25 december 1814 als zoon van Jacob Wendell en zijn echtgenote Magdalena (Lany) Snyder. Hij werd gedoopt in de lutherse St. Paul’s Church in Minden, op 22 januari 1815.<ref>[https://familysearch.org/pal:/MM9.1.1/FD5V-K4L New York, Births and Christenings, 1640-1962], FHL microfilm 534218, familysearch.org</ref> | |||
Wendell was getrouwd met Jane Gilmore (1822<ref>of 1823</ref>-1909), en zij hadden een zoon met de naam Daniel, (1839-1914).<ref>[http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=59043096 Daniel Gilmore Wendell] op findagrave.com</ref> | |||
Rond 1843 werd hij wegens de [[adventisme|adventboodschap]] die toen werd gepredikt gelovig en ging in Syracuse, N.Y., naar de methodistisch-episcopaalse kerk.<ref name=Crisis>{{Aut|George Stetson|G.W. Stetson}}, in: {{ts.|[[The World's Crisis]]}}, 10 september 1873, ''In Memory of Elder Jonas Wendell''</ref> Hij zou de adventboodschap hebben gehoord van Lucie Maria Hersey (later gehuwd Stoddard).<ref>{{Aut|Isaac Wellcome}}, ''History of the Second Advent Message'', 1874, p. 305.</ref> Voor die tijd was hij politiek actief geweest met de [[Whig Party (Verenigde Staten)|Whig Party]]. In augustus 1839 was hij een gedelegeerde op het Young Men’s Whig Senatorial Convention in Saratoga Springs.<ref>''Evening Journal'', 19 augustus 1839, Montgomery County, Albany, New York. Verwijzing door Bruce Schulz, Rachael DeVienne.</ref> | |||
Omstreeks 1845 aanvaardde hij de leer dat de ziel niet ''inherent'' onsterfelijk is, maar dat onsterfelijkheid en leven enkel door Christus verkregen worden, dat Christus spoedig zou wederkeren en met zijn heiligen op een hernieuwde aarde zou regeren, en dat de onberouwvolle kwaaddoeners uiteindelijk voor eeuwig vernietigd zouden worden.<ref name=Zions>{{ts.|Zion's Watch Tower}}, Pittsburgh, november 1879, nr. 5. (reprint 46/p. 2)</ref><ref name=Crisis/> | |||
Hij begon deze zienswijzen in 1847 in Syracuse, N.Y., te verspreiden, en kon o.a. C. B. Turner hiervan overtuigen. | |||
Na de [[Great Disappointment|ontgoocheling]] van de adventisten in het jaar | === Na 1844 === | ||
Na de [[Great Disappointment|ontgoocheling]] van de adventisten (’millerieten’) in het jaar 1844, bleef Jonas Wendell een adventist. De groep werd nu [[Second Adventists]] genoemd. Wendell was vurig overtuigd van wat sindsdien de ’the 1854 movement’ werd genoemd (de zienswijze dat de opstanding van de doden in 1854 zou plaatsvinden, zoals [[Jonathan Cummings]] had gepredikt). Hij geloofde er vast in dat deze uitleg correct was en dat de beloofde zegening nabij was. Toen de tijd voorbijging zonder dat de verwachte gebeurtenissen plaatsvonden, werd zijn vertrouwen in menselijke uitleg geschokt, en keerde hij zich een aantal jaar af van de beweging.<ref name=Zions/> | |||
[[George Stetson]], | Toen Turner hem in 1864 in Edenboro kwam bezoeken en aanmoedigen, voelde hij zich opnieuw in zijn geloof gesterkt. Hetzelfde jaar nog was hij opnieuw aan het prediken. Hij studeerde de chronologische gegevens in de [[Bijbel (christendom)|Bijbel]] en was er daardoor van overtuigd dat Jezus’ wederkomst in 1868, of 1873-1874 zou plaatsvinden. Zijn werk had succes in Ohio, New York, Pennsylvania, en New England, van 1865 tot 1871. [[George Stetson]], een mede-adventist en een persoonlijke vriend, schreef dat Wendells gezondheid sindsdien achteruit begon te gaan.<ref name=Crisis/> Stetson schreef soms een artikel voor ''[[The World's Crisis]]'', het blad waarvan Jonas Wendells neef, [[Rufus Wendell]],<ref>de zoon van Jonas’ broer John I. Wendell</ref> in 1861 een korte tijd hoofdredacteur was. | ||
Samen met John C. Bywater uit Rochester, New York, begon Jonas een tijdschrift, genaamd ''The Watchman''. | Samen met John C. Bywater uit Rochester, New York, begon Jonas een tijdschrift, genaamd ''[[The Watchman]]''. | ||
In 1870 schreef hij ''The Present Truth or Meat in Due Season''<ref>{{Aut|Jonas Wendell}}, ''[http://www.pastor-russell.com/misc/ptmds.pdf The Present Truth or Meat in Due Season]'' (Opgehaald op 9 april 2012)</ref> | In 1870 schreef hij ''The Present Truth or Meat in Due Season'',<ref>{{Aut|Jonas Wendell}}, ''[http://www.pastor-russell.com/misc/ptmds.pdf The Present Truth or Meat in Due Season]'' (Opgehaald op 9 april 2012)</ref> waarin hij de redenen voor zijn hoop uiteenzette.<ref name=Crisis/> | ||
Een van zijn toehoorders was [[Charles Taze Russell]], die | Een van zijn toehoorders was [[Charles Taze Russell]], die „omstreeks 1869” in een zaaltje binnenkwam waar Wendell een toespraak hield. Door Wendells prediking raakte hij er opnieuw van overtuigd dat de Bijbel daadwerkelijk Gods woord der waarheid was. C. T. Russell vond de uiteenzetting niet helemaal duidelijk, maar voldoende om zijn geloof terug aan te wakkeren. Russell zou later zelf een prediker worden, en de ''[[International Bible Students Association]]'' oprichten. Hij zou Jonas Wendell later in herinnering hebben als een vriend.<ref>{{Aut|C. T. Russell}}, ''Harvest Siftings and Gatherings'', in: {{ts.|Zion’s Watch Tower}}, 15 juli 1906, p. 230.</ref> | ||
==Beschuldigd== | === Beschuldigd === | ||
In 1871 werd via ''Associated Press'' een verhaal verspreid dat Wendell in Pennsylvania gearresteerd was op beschuldiging van „onpassende intimiteit” met een zestienjarig meisje.<ref>{{ts.|Utica Daily Observer}}, 30 mei 1871, p. 3</ref> Een bewijs hiervoor werd niet geleverd en Wendell ontkende de aantijgingen.<ref>{{ts.|New York Tribune}}, 6 juni 1871, p. 5 kol 2: ''„Sir: I have just had my attention called to an article, which appeared in ’The Tribune’ of May 29, headed “A Clergyman in Difficulty.” I pronounce the charge therein made false, and without any foundation in truth. Respectfully yours, J. Wendell. Erie, Penn., June 2, 1871</ref> | In 1871 werd via ''Associated Press'' een verhaal verspreid dat Wendell in Pennsylvania gearresteerd was op beschuldiging van „onpassende intimiteit” met een zestienjarig meisje.<ref>{{ts.|Utica Daily Observer}}, 30 mei 1871, p. 3</ref> Een bewijs hiervoor werd niet geleverd en Wendell ontkende de aantijgingen.<ref>{{ts.|New York Tribune}}, 6 juni 1871, p. 5 kol 2: ''„Sir: I have just had my attention called to an article, which appeared in ’The Tribune’ of May 29, headed “A Clergyman in Difficulty.” I pronounce the charge therein made false, and without any foundation in truth. Respectfully yours, J. Wendell. Erie, Penn., June 2, 1871</ref> | ||
Hoewel Wendell niet veroordeeld werd, leed zijn reputatie waarschijnlijk schade wegens deze beschuldigingen. | Hoewel Wendell niet veroordeeld werd, leed zijn reputatie waarschijnlijk schade wegens deze beschuldigingen. | ||
==Overlijden== | === Overlijden === | ||
Op donderdag 7 augustus 1873 maakte Wendell een ernstige val. Het bezorgde hem veel pijn en mogelijk waren de interne verwondingen erger dan men vermoedde. Op 14 augustus reed hij met paard en kar naar een picknick van de sabbatschool. Toen hij ’s namiddags terug naar huis wou rijden, zag hij een jongen die problemen had met een nerveus paard en schoot te hulp, wat hem mogelijk een te grote krachtinspanning kostte. Toen hij zich terug in zijn kar zette en de teugels nam, overleed hij plotseling. De medische opinie over zijn doodsoorzaak was verdeeld tussen inwendige bloedingen of een hartaandoening.<ref name=Crisis/> | |||
Het nieuws van zijn overlijden werd door [[George Stetson]] medegedeeld aan het blad ''[[The World's Crisis]]''.<ref>{{ts.|[[The World's Crisis]]}}, 20 augustus 1873.<br/>Een langer bericht met levensloop verscheen in de uitgave van 10 september 1873.</ref> en verscheen in ''[[The Watchman's Cry]]''.<ref>{{Aut|S. W. Bishop}}, ''Death of Elder Jonas Wendell'', in: {{ts.|[[The Watchman's Cry]]}}, 1 oktober 1873, West Meriden, Connecticut.</ref> | |||
De begrafenistoespraak werd gehouden op zaterdag 16 augustus door George Stetson. | |||
==Online werken== | ==Online werken== | ||
| Regel 27: | Regel 55: | ||
{{References}} | {{References}} | ||
}} | }} | ||
{{DEFAULTSORT:Wendell, Jonas}} | |||
[[Categorie: | [[Categorie: Adventist]] | ||
[[Categorie: Geboren in 1815]] | [[Categorie: Geboren in 1815]] | ||
[[Categorie: Overleden in 1873]] | [[Categorie: Overleden in 1873]] | ||
Huidige versie van 2 mrt 2024 om 18:22
| Jonas Wendell | ||
| ||
| Een adventistisch predikant geeft een uitleg over 1873 aan de hand van kaartenmateriaal. Zoals gezien door een tijdgenoot. | ||
| Geboren | 25 december 1815 | |
| Overleden | 14 augustus 1873 | |
| Nationaliteit | Amerikaans | |
| Overige informatie | ||
| Religie | Adventisme | |
Jonas Wendell (25 december 1815 – 14 augustus 1873) was een adventist die, in de geest van William Miller, Jezus’ wederkomst predikte.
Levensloop
Wendell werd geboren in Minden, Montgomery County, New York, op 25 december 1814 als zoon van Jacob Wendell en zijn echtgenote Magdalena (Lany) Snyder. Hij werd gedoopt in de lutherse St. Paul’s Church in Minden, op 22 januari 1815.[1]
Wendell was getrouwd met Jane Gilmore (1822[2]-1909), en zij hadden een zoon met de naam Daniel, (1839-1914).[3]
Rond 1843 werd hij wegens de adventboodschap die toen werd gepredikt gelovig en ging in Syracuse, N.Y., naar de methodistisch-episcopaalse kerk.[4] Hij zou de adventboodschap hebben gehoord van Lucie Maria Hersey (later gehuwd Stoddard).[5] Voor die tijd was hij politiek actief geweest met de Whig Party. In augustus 1839 was hij een gedelegeerde op het Young Men’s Whig Senatorial Convention in Saratoga Springs.[6]
Omstreeks 1845 aanvaardde hij de leer dat de ziel niet inherent onsterfelijk is, maar dat onsterfelijkheid en leven enkel door Christus verkregen worden, dat Christus spoedig zou wederkeren en met zijn heiligen op een hernieuwde aarde zou regeren, en dat de onberouwvolle kwaaddoeners uiteindelijk voor eeuwig vernietigd zouden worden.[7][4]
Hij begon deze zienswijzen in 1847 in Syracuse, N.Y., te verspreiden, en kon o.a. C. B. Turner hiervan overtuigen.
Na 1844
Na de ontgoocheling van de adventisten (’millerieten’) in het jaar 1844, bleef Jonas Wendell een adventist. De groep werd nu Second Adventists genoemd. Wendell was vurig overtuigd van wat sindsdien de ’the 1854 movement’ werd genoemd (de zienswijze dat de opstanding van de doden in 1854 zou plaatsvinden, zoals Jonathan Cummings had gepredikt). Hij geloofde er vast in dat deze uitleg correct was en dat de beloofde zegening nabij was. Toen de tijd voorbijging zonder dat de verwachte gebeurtenissen plaatsvonden, werd zijn vertrouwen in menselijke uitleg geschokt, en keerde hij zich een aantal jaar af van de beweging.[7]
Toen Turner hem in 1864 in Edenboro kwam bezoeken en aanmoedigen, voelde hij zich opnieuw in zijn geloof gesterkt. Hetzelfde jaar nog was hij opnieuw aan het prediken. Hij studeerde de chronologische gegevens in de Bijbel en was er daardoor van overtuigd dat Jezus’ wederkomst in 1868, of 1873-1874 zou plaatsvinden. Zijn werk had succes in Ohio, New York, Pennsylvania, en New England, van 1865 tot 1871. George Stetson, een mede-adventist en een persoonlijke vriend, schreef dat Wendells gezondheid sindsdien achteruit begon te gaan.[4] Stetson schreef soms een artikel voor The World's Crisis, het blad waarvan Jonas Wendells neef, Rufus Wendell,[8] in 1861 een korte tijd hoofdredacteur was.
Samen met John C. Bywater uit Rochester, New York, begon Jonas een tijdschrift, genaamd The Watchman.
In 1870 schreef hij The Present Truth or Meat in Due Season,[9] waarin hij de redenen voor zijn hoop uiteenzette.[4]
Een van zijn toehoorders was Charles Taze Russell, die „omstreeks 1869” in een zaaltje binnenkwam waar Wendell een toespraak hield. Door Wendells prediking raakte hij er opnieuw van overtuigd dat de Bijbel daadwerkelijk Gods woord der waarheid was. C. T. Russell vond de uiteenzetting niet helemaal duidelijk, maar voldoende om zijn geloof terug aan te wakkeren. Russell zou later zelf een prediker worden, en de International Bible Students Association oprichten. Hij zou Jonas Wendell later in herinnering hebben als een vriend.[10]
Beschuldigd
In 1871 werd via Associated Press een verhaal verspreid dat Wendell in Pennsylvania gearresteerd was op beschuldiging van „onpassende intimiteit” met een zestienjarig meisje.[11] Een bewijs hiervoor werd niet geleverd en Wendell ontkende de aantijgingen.[12] Hoewel Wendell niet veroordeeld werd, leed zijn reputatie waarschijnlijk schade wegens deze beschuldigingen.
Overlijden
Op donderdag 7 augustus 1873 maakte Wendell een ernstige val. Het bezorgde hem veel pijn en mogelijk waren de interne verwondingen erger dan men vermoedde. Op 14 augustus reed hij met paard en kar naar een picknick van de sabbatschool. Toen hij ’s namiddags terug naar huis wou rijden, zag hij een jongen die problemen had met een nerveus paard en schoot te hulp, wat hem mogelijk een te grote krachtinspanning kostte. Toen hij zich terug in zijn kar zette en de teugels nam, overleed hij plotseling. De medische opinie over zijn doodsoorzaak was verdeeld tussen inwendige bloedingen of een hartaandoening.[4]
Het nieuws van zijn overlijden werd door George Stetson medegedeeld aan het blad The World's Crisis.[13] en verscheen in The Watchman's Cry.[14]
De begrafenistoespraak werd gehouden op zaterdag 16 augustus door George Stetson.
Online werken
- 1873, Present Truth Or Meat in Due Season of hier
- Treatises of Jonas Wendell Korte teksten door en meldingen over Jonas Wendell
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º New York, Births and Christenings, 1640-1962, FHL microfilm 534218, familysearch.org
- º of 1823
- º Daniel Gilmore Wendell op findagrave.com
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 G.W. Stetson, in: The World's Crisis, 10 september 1873, In Memory of Elder Jonas Wendell
- º Isaac Wellcome, History of the Second Advent Message, 1874, p. 305.
- º Evening Journal, 19 augustus 1839, Montgomery County, Albany, New York. Verwijzing door Bruce Schulz, Rachael DeVienne.
- ↑ 7,0 7,1 Zion's Watch Tower, Pittsburgh, november 1879, nr. 5. (reprint 46/p. 2)
- º de zoon van Jonas’ broer John I. Wendell
- º Jonas Wendell, The Present Truth or Meat in Due Season (Opgehaald op 9 april 2012)
- º C. T. Russell, Harvest Siftings and Gatherings, in: Zion’s Watch Tower, 15 juli 1906, p. 230.
- º Utica Daily Observer, 30 mei 1871, p. 3
- º New York Tribune, 6 juni 1871, p. 5 kol 2: „Sir: I have just had my attention called to an article, which appeared in ’The Tribune’ of May 29, headed “A Clergyman in Difficulty.” I pronounce the charge therein made false, and without any foundation in truth. Respectfully yours, J. Wendell. Erie, Penn., June 2, 1871
- º The World's Crisis, 20 augustus 1873.
Een langer bericht met levensloop verscheen in de uitgave van 10 september 1873. - º S. W. Bishop, Death of Elder Jonas Wendell, in: The Watchman's Cry, 1 oktober 1873, West Meriden, Connecticut.