Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
(103 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1:
Regel 1:
'''Wereldenergievoorziening en -verbruik''' is de wereldwijde productie en bereiding van [[brandstof]], opwekking van elektriciteit, energietransport en [[energieverbruik]]. Het is een fundamenteel onderdeel van de economische activiteit. Het omvat warmte,<ref>{{cite web |title=Heating – Analyse |url=https://www.iea.org/reports/heating |access-date=2022-05-25 |website=IEA |language= nl-NL}}</ref> maar geen energie uit voedsel.Veel landen publiceren statistieken over de energievoorziening en het energieverbruik van hun eigen land, van andere interessante landen of van alle landen samen in één grafiek. Een van de grootste organisaties op dit gebied, het [[Internationaal Energieagentschap]] (IEA), verkoopt jaarlijks uitgebreide energiegegevens.<ref name="balances" /> Enerdata publiceert een gratis Jaarboek.<ref name="Enerdata"> {{cite web|url=https://yearbook.enerdata.net/ |title=World Energy Statistics | Enerdata |publisher=Yearbook.enerdata.net |date= |accessdate=2022-08-26}}</ref>
Dit artikel geeft een korte beschrijving van het aanbod en het verbruik van energie, aan de hand van in tabellen samengevatte statistieken, van de landen en regio's die het meest produceren en verbruiken.
De energieproductie is voor 80% fossiel.<ref name="Enerdata" /> De helft daarvan wordt geproduceerd door China, de Verenigde Staten en de [[Arabische staten van de Perzische Golf]]. De Golfstaten en Rusland exporteren het grootste deel van hun productie, grotendeels naar de Europese Unie en China, waar niet genoeg energie wordt geproduceerd om aan de vraag te voldoen. De energieproductie stijgt met ongeveer 2% per jaar, behalve voor zonne- en windenergie die 12 tot 30% per jaar groeit, zie tabel.
Geproduceerde energie, bijvoorbeeld ruwe olie, wordt verwerkt om deze geschikt te maken voor consumptie door eindgebruikers. De toeleveringsketen tussen productie en eindverbruik omvat veel conversieactiviteiten en veel handel en transport tussen landen, waardoor een kwart van de energie verloren gaat voordat deze wordt verbruikt.
Het energieverbruik per persoon in Noord-Amerika is erg hoog, terwijl het in ontwikkelingslanden laag is en meer hernieuwbaar.<ref name="balances" /> Er was wereldwijd een aanzienlijke daling van het energieverbruik als gevolg van de [[COVID-19-pandemie]] , met name in de ijzer- en staalindustrie, aangezien de vraag naar nieuwbouw afnam. Om een niveau te bereiken dat vergelijkbaar is met dat in 2019, zou de wereldwijde vraag naar gefabriceerde goederen door de [[IJzer- en staalindustrie in de Verenigde Staten|ijzer- en staalindustrie]] moeten toenemen.<ref>{{cite web |last=Alvik |first=Sverre |date=2020 |title=De impact van COVID op de energietransitie |url=https://www.dnv.com/energy-transition/impact-of-covid19-on-the- energy-transition.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/202111108202843/https://www.dnv.com/energy-transition/impact-of-covid19- on-the-energy-transition.html |archive-date=8 november 2021 |access-date=8 november 2021 |website=[[Det Norske Veritas]]}}</ref>
Spin (kwantummechanica)
Wereldwijd [[kooldioxide-emissies]] van [[fossiele brandstof]]s was 38 gigaton in 2019.<ref>{{cite web|title=EDGAR - The Emissions Database for Global Atmospheric Research|url=https://edgar. jrc.ec.europa.eu/report_2020|access-date=2021-06-09|website=edgar.jrc.ec.europa.eu|language=en|archive-date=31 mei 2021|archive-url=https: //web.archive.org/web/20210531025125/https://edgar.jrc.ec.europa.eu/report_2020|url-status=live}}</ref> Gezien het hedendaagse energiebeleid van landen verwacht het IEA dat het wereldwijde energieverbruik in 2040 met meer dan een kwart zal zijn gestegen en dat het doel, gesteld in de [[Akkoord van Parijs]] om [[Klimaatverandering mitigatie|beperking klimaatverandering]], lang niet zal worden bereikt.<ref>https ://feu-us.org/our-work/behind-the-climate-pledges/</ref> Er worden verschillende scenario's ontwikkeld om het doel te bereiken.
'''Spin''' is het intrinsieke impulsmoment van deeltjes in de quantummechanica. Het is, zoals massa, een onveranderlijke innerlijke deeltjeseigenschap. Elektronen hebben een spin h/4π, voor fotonen is de spin h/2π, de gereduceerde Planck-constante. Deze constante wordt meestal als eenheid gebruikt voor spin, dus elektronspin is dan 1/2 en fotonspin 1. Zie [[Standaard Model]] voor spin van andere elementaire deeltjes.
De fotonspin correspondeert met circulaire polarisatie van licht. De elektronspin is klassiek onvoorstelbaar en pas wiskundig verklaard in de relativistische Dirac theorie, zie [[Waterstofatoom]]. In een [[atoom]] kan een elektron spin +1/2 of -1/2 hebben. Een elektronbaan kan hoogstens 2 elektronen bevatten, met verschillend teken van de spin (Wolfgang Pauli 1925).
{{Bron|bronvermelding= De data in dit artikel zijn afkomstig van experts van het [[Internationaal Energieagentschap]] e.a. grote organisaties die deze periodiek verzamelen, analyseren en publiceren. {{References}} {{Wikidata|}}
[[Bestand:RWBest88.jpg|100px|thumb|88 jaar]]
}}
Huidige versie van 4 mei 2024 om 10:13
Wolfgang Pauli beschreef in 1927 de spin met 2x2 matrices
σ =(
0
1
)
1
0
(...)
(...)
0
1
1
0
Spin (kwantummechanica)
Spin is het intrinsieke impulsmoment van deeltjes in de quantummechanica. Het is, zoals massa, een onveranderlijke innerlijke deeltjeseigenschap. Elektronen hebben een spin h/4π, voor fotonen is de spin h/2π, de gereduceerde Planck-constante. Deze constante wordt meestal als eenheid gebruikt voor spin, dus elektronspin is dan 1/2 en fotonspin 1. Zie Standaard Model voor spin van andere elementaire deeltjes.
De fotonspin correspondeert met circulaire polarisatie van licht. De elektronspin is klassiek onvoorstelbaar en pas wiskundig verklaard in de relativistische Dirac theorie, zie Waterstofatoom. In een atoom kan een elektron spin +1/2 of -1/2 hebben. Een elektronbaan kan hoogstens 2 elektronen bevatten, met verschillend teken van de spin (Wolfgang Pauli 1925).
