Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Hernhutter (koekje): verschil tussen versies
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hernhutter_(koekje)&oldid=46012644 86.83.86.7 13 feb 2016 Ron N Holland NL) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (Een tussenliggende versie door een andere gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
Een '''hernhutter''' is een hoog [[Zandgebak|zandkoekje]], dat in Nederland bekend is omdat het tot de zogenaamde 'allerhande' van de [[Hema]] behoorde. Het is een in kleine gekartelde vormpjes, lichtbruin gebakken [[koekje]] gemaakt van boter, bloem en basterdsuiker. Het wordt ook als zandtaartje verkocht. | |||
Het dankt zijn naam aan de uit Duitsland afkomstige [[Evangelische Broedergemeente]] genaamd ''Hernhutters''. Die vestigde zich in 1746 op het terrein van [[Slot Zeist]], alwaar zij tot op de dag van vandaag wonen. De gelovigen waren afkomstig uit het [[Saksen (deelstaat)|Saksische]] dorpje ''Herrnhut'', dat ''onder ’s Heren hoede'' betekent. | |||
De gemeenschap was grotendeels zelfvoorzienend. Veel broeders oefenden een eigen ambacht uit. Zo was er ook een zogenaamde broederbakkerij, die bestierd werd door een aantal broeders. Onder hen was een aantal verdienstelijke banketbakkers. Naast dagelijks brood en brood voor de eredienst werd er ook banket gebakken, naar recepten die men uit het thuisland had meegenomen. De afzet vond ook buiten de eigen gemeenschap plaats. De koekjes werden later ''hernhutters'' genoemd.<ref>[https://ilibrariana.wordpress.com/2015/09/26/hernhutters-un-heemstede-en-haarlem] Hernhutters in Heemstede en Haarlem</ref> De bakkerij heeft lange tijd bestaan: van 1749 tot 1962, de laatste decennia onder leiding van een niet-ingewijde bakker.<ref>http://www.bakkersinbedrijf.nl/artikelen/hernhutters-zeister-geduld-en-oranjebloesemschuim/</ref> | |||
Ook is bekend dat de ''Zuckerbacker'' (banketbakker) Ludwig Traugott Wünsche (1820-1903) heeft bijgedragen aan de verspreiding van de ''hernhutters''. In 1850 begon deze broeder een eigen brood- en banketbakkerij in het tuinhuis achter het hotel van de Broedergemeente. De leiding van de broederschap zag dit in eerste instantie niet zitten vanwege de concurrentie met de broederbakkerij en de hoge kosten. Traugut werd zeer succesvol met zijn banket, waaronder de hernhutter koekjes. In 1902 werd de bakkerij overgenomen door kok en bakker George Figi. Heden ten dage bestaat de onderneming nog steeds als Hotel Theater Figi.<ref>[http://www.stichting-ruijs-archief.nl/wp-content/uploads/2014/12/hfdst-1.1-1.5-Kok-en-banketbakkers-in-het-deftige-dorp-Zeist.pdf Kok en banketbakkers in het deftige dorp Zeist]</ref> | |||
Het koekje wordt tegenwoordig gezien als een Zeister specialiteit. | |||
{{Bron|bronvermelding= | |||
* Bartelsman, J.M. ''Met bijzondere toewijding gebakken ...; de bakkerij van de Hernhutters in Zeist, 1749-1962''. Wageningen, Commissie Bakkerijhistorie, 1988. p. geschiedenis; interviews met dochter van de laatste bakker; recepten | |||
{{References}} {{Wikidata|Q23005886}}}} | |||
[[Categorie:Koek]] | |||
[[Categorie:Zeist]] | |||
[[Categorie:Herrnhut]] | |||
Huidige versie van 12 nov 2022 om 16:29
Een hernhutter is een hoog zandkoekje, dat in Nederland bekend is omdat het tot de zogenaamde 'allerhande' van de Hema behoorde. Het is een in kleine gekartelde vormpjes, lichtbruin gebakken koekje gemaakt van boter, bloem en basterdsuiker. Het wordt ook als zandtaartje verkocht.
Het dankt zijn naam aan de uit Duitsland afkomstige Evangelische Broedergemeente genaamd Hernhutters. Die vestigde zich in 1746 op het terrein van Slot Zeist, alwaar zij tot op de dag van vandaag wonen. De gelovigen waren afkomstig uit het Saksische dorpje Herrnhut, dat onder ’s Heren hoede betekent.
De gemeenschap was grotendeels zelfvoorzienend. Veel broeders oefenden een eigen ambacht uit. Zo was er ook een zogenaamde broederbakkerij, die bestierd werd door een aantal broeders. Onder hen was een aantal verdienstelijke banketbakkers. Naast dagelijks brood en brood voor de eredienst werd er ook banket gebakken, naar recepten die men uit het thuisland had meegenomen. De afzet vond ook buiten de eigen gemeenschap plaats. De koekjes werden later hernhutters genoemd.[1] De bakkerij heeft lange tijd bestaan: van 1749 tot 1962, de laatste decennia onder leiding van een niet-ingewijde bakker.[2]
Ook is bekend dat de Zuckerbacker (banketbakker) Ludwig Traugott Wünsche (1820-1903) heeft bijgedragen aan de verspreiding van de hernhutters. In 1850 begon deze broeder een eigen brood- en banketbakkerij in het tuinhuis achter het hotel van de Broedergemeente. De leiding van de broederschap zag dit in eerste instantie niet zitten vanwege de concurrentie met de broederbakkerij en de hoge kosten. Traugut werd zeer succesvol met zijn banket, waaronder de hernhutter koekjes. In 1902 werd de bakkerij overgenomen door kok en bakker George Figi. Heden ten dage bestaat de onderneming nog steeds als Hotel Theater Figi.[3]
Het koekje wordt tegenwoordig gezien als een Zeister specialiteit.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- Bartelsman, J.M. Met bijzondere toewijding gebakken ...; de bakkerij van de Hernhutters in Zeist, 1749-1962. Wageningen, Commissie Bakkerijhistorie, 1988. p. geschiedenis; interviews met dochter van de laatste bakker; recepten
- º [1] Hernhutters in Heemstede en Haarlem
- º http://www.bakkersinbedrijf.nl/artikelen/hernhutters-zeister-geduld-en-oranjebloesemschuim/
- º Kok en banketbakkers in het deftige dorp Zeist
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)