Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Gebruiker:Rwbest/Kladblok: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting
 
(99 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
Wikisage:Algemene uitgangspunten


In de '''Windturbine-aerodynamica''' wordt de stroming en luchtdruk bij een [[windturbine]] bestudeerd. Moderne windturbines hebben 2 of 3 smalle wieken of vleugels. Amerikaanse windmolens, met veel meer wieken, lijken meer geschikt om de kracht van de wind op te vangen maar schijn bedriegt: door de helft van de wieken er uit te knippen deden ze het juist beter, wat te verklaren is door de stroming en de windkrachten te berekenen.
Wikisage is een vrijwilligersproject, met als doel het vrij verspreiden van kennis. Het is tevens de naam van de encyclopedie die al doende wordt gevormd. Iedereen die over een internetaansluiting beschikt, kan alle pagina's van Wikisage lezen. Ook kan iedereen wikigebruiker worden en zelf aan Wikisage bijdragen.
[[Bestand:Amerikaansewindmolen1.jpg|thumb|Deze “Amerikaanse windmolen” in Friesland staat uit de wind gedraaid door middel van de windvaan.]]
[[Bestand:Windmill D1 (Thornton Bank).jpg|thumb|Moderne windturbine in de Noordzee (Thornton Bank)]]


=== Betz limiet ===
Wikisage kent verder de volgende '''algemene uitgangspunten'''.
De stromingsenergie wordt door een windmolen niet volledig omgezet in nuttig vermogen. De luchtstroom wordt bij de molen opgestuwd en stroomt er gedeeltelijk omheen. Als de molen weinig wind doorlaat kan ook weinig energie gewonnen worden. Te veel wind doorlaten is ook niet optimaal. Stel dat de windsnelheid vóór de molen <math>v</math> is en er achter <math>av</math>, met <math>0<a<1</math>. Uit behoudswetten volgt dan dat van de energiestroom een deel
:<math>C_p=(1-a^2)(1+a)/2</math>
gewonnen kan worden. <math>C_p</math> is maximaal 16/27, dat is 59%, als <math>a=1/3</math>, de [[Wet van Betz]]. Iets meer wind doorlaten is niet erg; voor <math>a=1/2</math> is <math>C_p=9/16</math>, dat is 56%. De molen hoeft er dus niet "amerikaans" uit te zien.


=== Liftkracht ===
==Doelgroep==
[[Bestand:Vleugelprofiel.jpg|thumb|Liftkracht]]
De inhoud van Wikisage is bedoeld voor alle doelgroepen, van beginnend lezer tot expert. Artikelen worden daarom bij voorkeur zo geschreven en opgebouwd dat elke lezer er iets aan heeft.
Beschouw nu van een turbinevleugel met lengte <math>R</math> een stuk ter lengte <math>{\rm d}r</math> op afstand <math>r</math> van de turbineas; <math>0<r<R</math>. De [[vleugelkoorde]] <math>k</math> is een functie van <math>r</math>. De hoeksnelheid van de vleugel is <math>\omega</math> rad/s (1 [[Radiaal (wiskunde)|radiaal]]=<math>180/\pi</math> graden, het toerental is <math>30\omega/\pi</math> omwentelingen per minuut). De luchtstroom langs het stuk heeft een snelheid <math>\omega r</math> in het draaivlak en <math>2v/3</math> loodrecht daarop. Het vleugelstuk ondervindt een [[liftkracht]] afhankelijk van de hoek die het maakt met het draaivlak. Bij een bepaalde hoek <math>\beta</math> is de lift 0; als de hoek nog <math>\alpha</math> groter is is de liftkracht
:<math>{\rm d}K=\pi\alpha\rho\omega^2 r^2 k{\rm d}r</math> newton
volgens de theorie van dun vleugelprofiel<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Airfoil#Thin_airfoil_theory</ref>. De lifthoek <math>\alpha</math> heeft een optimale waarde bij 0,2-0,3 rad, voor grotere waarden neemt de lift sterk af ([[overtrek]]).


=== Vleugelvorm ===
==Opbouw==
De kracht <math>{\rm d}K</math> heeft een component <math>{\rm d}K (2v/3\omega r)</math> in de draairichting. Deze aandrijvende kracht vermenigvuldigd met de draaisnelheid <math>\omega r</math> levert een vermogen <math>{\rm d}P=(2v/3){\rm d}K</math> watt. Dit vermogen <math>{\rm d}P</math> vermenigvuldigd met het aantal vleugels <math>N</math>, moet gelijk zijn aan het vermogensverlies van de windstroom door een ringvormig oppervlak <math>2\pi r{\rm d}r</math> dat door het draaiende stuk beschreven wordt:
De inhoud van Wikisage bestaat uit
:<math>N{\rm d}P={2\over3}Nv\pi\alpha\rho\omega^2 r^2 k{\rm d}r
# [[Wikisage:Artikelen|artikelen]], waarvoor alle vrijwilligers samen verantwoordelijk zijn;
={16\over27}.{1\over2}\rho v^3 2\pi r{\rm d}r</math>
# [[Wikisage:Essays|essays]], onder verantwoordelijkheid van de auteur(s).
dus
:<math>Nk={{8v^2}\over{9\alpha\omega^2 r}}</math>
De formules voor de koorde <math>k</math> en de torsiehoek <math>\beta</math>
:<math>\beta+\alpha=2v/3\omega r</math>
als functie van de straal <math>r</math> bepalen de vleugelvorm.
In de berekening is verondersteld dat de vleugeltipsnelheid veel groter is dan de windsnelheid, dus <math>\lambda=\omega R/v>>1</math>. Dan is <math>Nk<<2\pi r</math> voor de vleugel behalve dichtbij de as. Daar worden de de koorde en de torsiehoek kleiner gemaakt dan de formule aangeeft. Met een paar smalle vleugels en een hoge tipsnelheid, bv. <math>\lambda=8</math>, kan dus de kracht van de wind optimaal benut worden.


==== Overtrek ====
Daarnaast kent Wikisage discussie- en informatiepagina's.
Als de windsnelheid verandert moet het toerental meegaan zodat <math>v/\omega</math> gelijk blijft. Dan verandert er niets in bovenstaande theorie. In de praktijk kan dat niet steeds. Variabel toerental combineert niet makkelijk met de vaste 50 Hz frequentie van de opgewekte elektriciteit. In elk geval moet het toerental bij een bepaalde windsnelheid <math>v_g</math> begrensd worden zodat de turbine niet op hol slaat.


De klassieke Deense windturbine, rond 1980, had een constant toerental omdat die via een versnellingsbak met vaste toerentalverhouding een [[synchrone draaistroommotor]] aandreef, direct netgekoppeld. Dat was aerodynamisch niet optimaal. Moderne windturbines hebben wel een variabel toerental voor <math>v<v_g</math>. Bij de Deense turbine werd het vermogen bij hoge windsnelheid <math>v>v_g</math> begrensd door [[overtrek]]. Dit is een eenvoudig en betrouwbaar middel tegen overbelasting dat nog steeds toegepast wordt in minder geavanceerde windturbines. Zie ook [[Windturbinevermogen]].
==Kennis==
Wat wetenswaardig is, is niet altijd kennis. In een artikel moet van kennis een betrouwbare bron vermeld worden en een categorie zoals wiskunde, natuurkunde, biologie, enz. Ook als het kennis is '''over''' wetenswaardige niet-wetenschap zoals esoterie, alternatieve geneeswijze, religie, enz.


{{Appendix}}
De grens tussen wetenschap en niet-wetenschap is niet scherp. De juistheid van beweringen over een onderwerp in een grensgebied is zeer onzeker en discutabel. Neutraal beschrijven van deze discussie in een artikel is vrijwel onmogelijk. Essays over het betreffende onderwerp zijn dan beter.


[[Categorie:Windenergie]]
===Wetenschappelijke methode===
De wetenschap heeft ons een belangrijk raamwerk geschonken om kennis op te doen en bij te houden: de [[wetenschappelijke methode]]. Dat is, kort samengevat, het voortdurende proces van theorievorming, toetsing aan reproduceerbare waarneming en meting, en falsificatie. Onduidelijke, niet toetsbare bewering wordt genegeerd. Toetsbare kennis wordt beschouwd als wetenschap zolang die niet gefalsificeerd is, en anders als te verwerpen of te verbeteren. Zodoende wordt systematisch uit alles wat beweerd wordt, ook uit de wetenschap zelf, langzaam maar zeker fantasie, denkfouten, storende invloed van financiers en lobbyisten, enz weg gefilterd, en wetmatige toetsbare kennis behouden. Wetenschap is de beste bron van kennis maar nooit absoluut zeker.
 
===Wat is interessant?===
Er is geen bovengrens aan hoe groot Wikisage zou kunnen worden. Alle kennis die voor lezers interessant kan zijn, kan daarom interessant zijn voor Wikisage. Wel is het zo dat Wikisage zich richt op lezers in de hele wereld. Kennis die alleen maar interessant is voor de bezoekers van een plaatselijk buurtcafé hoort daarom niet in Wikisage thuis.
 
===Controle===
Lezers zullen Wikisage alleen als bron van kennis gebruiken als wat er in Wikisage staat voldoende betrouwbaar is. Dat betekent niet, dat er nooit fouten in kunnen staan. Belangrijk is dat de lezer de betrouwbaarheid zelf moet kunnen controleren. Daarom horen - behoudens bij informatie waarvan bekend mag worden verondersteld waar deze kan worden gecontroleerd - altijd de bronnen te worden vermeld van de kennis die hier wordt doorgegeven.
 
==Wie bepaalt?==
Alle vrijwilligers die aan Wikisage meewerken - de [[Wikisage:Wat is een gebruiker?|'gebruikers']] van de wiki - zijn gelijkwaardig, maar ze zijn niet gelijk. Verschillende mensen bezitten kennis over verschillende onderwerpen. Bij Wikisage kunnen gebruikers die thuis zijn op een bepaald terrein samenkomen in een [[Wikisage:Dorp|dorp]]. Is er ergens twijfel of verschil van mening over, dan hakt zo nodig het dorp de knoop door. Wie een expert is op een bepaald gebied, kan worden benoemd tot [[Wikisage:Wijze|wijze]] (sage). Een wijze heeft de mogelijkheid om een poosje alleen aan een artikel te werken, als dat nodig is om alle bijdragen van andere gebruikers netjes te verwerken en de tekst op orde te brengen.
 
Categorie:Wikisage:Project

Huidige versie van 13 jul 2022 om 16:50

Wikisage:Algemene uitgangspunten

Wikisage is een vrijwilligersproject, met als doel het vrij verspreiden van kennis. Het is tevens de naam van de encyclopedie die al doende wordt gevormd. Iedereen die over een internetaansluiting beschikt, kan alle pagina's van Wikisage lezen. Ook kan iedereen wikigebruiker worden en zelf aan Wikisage bijdragen.

Wikisage kent verder de volgende algemene uitgangspunten.

Doelgroep

De inhoud van Wikisage is bedoeld voor alle doelgroepen, van beginnend lezer tot expert. Artikelen worden daarom bij voorkeur zo geschreven en opgebouwd dat elke lezer er iets aan heeft.

Opbouw

De inhoud van Wikisage bestaat uit

  1. artikelen, waarvoor alle vrijwilligers samen verantwoordelijk zijn;
  2. essays, onder verantwoordelijkheid van de auteur(s).

Daarnaast kent Wikisage discussie- en informatiepagina's.

Kennis

Wat wetenswaardig is, is niet altijd kennis. In een artikel moet van kennis een betrouwbare bron vermeld worden en een categorie zoals wiskunde, natuurkunde, biologie, enz. Ook als het kennis is over wetenswaardige niet-wetenschap zoals esoterie, alternatieve geneeswijze, religie, enz.

De grens tussen wetenschap en niet-wetenschap is niet scherp. De juistheid van beweringen over een onderwerp in een grensgebied is zeer onzeker en discutabel. Neutraal beschrijven van deze discussie in een artikel is vrijwel onmogelijk. Essays over het betreffende onderwerp zijn dan beter.

Wetenschappelijke methode

De wetenschap heeft ons een belangrijk raamwerk geschonken om kennis op te doen en bij te houden: de wetenschappelijke methode. Dat is, kort samengevat, het voortdurende proces van theorievorming, toetsing aan reproduceerbare waarneming en meting, en falsificatie. Onduidelijke, niet toetsbare bewering wordt genegeerd. Toetsbare kennis wordt beschouwd als wetenschap zolang die niet gefalsificeerd is, en anders als te verwerpen of te verbeteren. Zodoende wordt systematisch uit alles wat beweerd wordt, ook uit de wetenschap zelf, langzaam maar zeker fantasie, denkfouten, storende invloed van financiers en lobbyisten, enz weg gefilterd, en wetmatige toetsbare kennis behouden. Wetenschap is de beste bron van kennis maar nooit absoluut zeker.

Wat is interessant?

Er is geen bovengrens aan hoe groot Wikisage zou kunnen worden. Alle kennis die voor lezers interessant kan zijn, kan daarom interessant zijn voor Wikisage. Wel is het zo dat Wikisage zich richt op lezers in de hele wereld. Kennis die alleen maar interessant is voor de bezoekers van een plaatselijk buurtcafé hoort daarom niet in Wikisage thuis.

Controle

Lezers zullen Wikisage alleen als bron van kennis gebruiken als wat er in Wikisage staat voldoende betrouwbaar is. Dat betekent niet, dat er nooit fouten in kunnen staan. Belangrijk is dat de lezer de betrouwbaarheid zelf moet kunnen controleren. Daarom horen - behoudens bij informatie waarvan bekend mag worden verondersteld waar deze kan worden gecontroleerd - altijd de bronnen te worden vermeld van de kennis die hier wordt doorgegeven.

Wie bepaalt?

Alle vrijwilligers die aan Wikisage meewerken - de 'gebruikers' van de wiki - zijn gelijkwaardig, maar ze zijn niet gelijk. Verschillende mensen bezitten kennis over verschillende onderwerpen. Bij Wikisage kunnen gebruikers die thuis zijn op een bepaald terrein samenkomen in een dorp. Is er ergens twijfel of verschil van mening over, dan hakt zo nodig het dorp de knoop door. Wie een expert is op een bepaald gebied, kan worden benoemd tot wijze (sage). Een wijze heeft de mogelijkheid om een poosje alleen aan een artikel te werken, als dat nodig is om alle bijdragen van andere gebruikers netjes te verwerken en de tekst op orde te brengen.

Categorie:Wikisage:Project

Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Gebruiker:Rwbest/Kladblok&oldid=339397"