Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Gebruiker:Rwbest/Kladblok: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(120 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
Wikisage:Algemene uitgangspunten


'''Mark Zachary Jacobson''' (geboren 1965) is hoogleraar ''civil and environmental engineering'' aan de Stanford University (VS) en directeur van het ''Atmosphere en Energy Program'' daar. Jacobson ontwikkelt computermodellen over de effecten van de verschillende energietechnologieën en hun uitstoot op luchtvervuiling en klimaatverandering. Volgens Jacobson is een snelle overgang naar schone hernieuwbare energie vereist om de mogelijke versnelling van de opwarming van de aarde, zoals het verdwijnen van de Noordpoolijs, te verminderen. Deze wijziging zal ook 2,5-3 miljoen sterfgevallen wereldwijd elk jaar in verband met luchtvervuiling elimineren, en de verstoring in verband met fossiele brandstoftekorten verminderen.<ref name=wws>{{Cite journal |first1=Mark Z. |last1=Jacobson |first2=M.A. |last2=Delucchi |url=http://www.stanford.edu/group/efmh/jacobson/Articles/I/sad1109Jaco5p.indd.pdf |format=PDF |title= A Path to Sustainable Energy by 2030 |journal=Scientific American |volume=301 |issue=5 |pages=58–65}}</ref>
Wikisage is een vrijwilligersproject, met als doel het vrij verspreiden van kennis. Het is tevens de naam van de encyclopedie die al doende wordt gevormd. Iedereen die over een internetaansluiting beschikt, kan alle pagina's van Wikisage lezen. Ook kan iedereen wikigebruiker worden en zelf aan Wikisage bijdragen.


Jacobson stelt dat wind, water en zonne-energie kosten-effectief kan worden opgeschaald om te voldoen aan onze energiebehoefte en om de menselijke samenleving te bevrijden van de afhankelijkheid van zowel fossiele brandstoffen als kernenergie. In 2009 hebben Jacobson en Mark A. Delucchi een plan in ''Scientific American'' gepubliceerd om de hele planeet te voorzien van duurzame energie.<ref>[http://www.scientificamerican.com/article/a-path-to-sustainable-energy-by-2030/ A Plan to Power 100 Percent of the Planet With Renewables: Wind, water and solar technologies can provide 100 percent of the world's energy, eliminating all fossil fuels. Here's how, Jacobson, M. Z., and Delucchi, M. A., Scientific American, November 2009]</ref>  Het artikel is gericht op een aantal zaken, zoals de wereldwijde nodige ruimte voor windparken, de beschikbaarheid van schaarse materialen die nodig zijn voor de productie van nieuwe systemen, het vermogen om betrouwbare energie te produceren op aanvraag, en de gemiddelde kosten per kilowattuur. Een meer gedetailleerde en actuele technische analyse is gepubliceerd als een tweedelig artikel in het tijdschrift ''Energy Policy''.<ref>{{cite web |url=http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6V2W-51TXP82-2&_user=10&_coverDate=12%2F30%2F2010&_rdoc=1&_fmt=high&_orig=search&_origin=search&_sort=d&_docanchor=&view=c&_searchStrId=1626205720&_rerunOrigin=google&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=9447d10d53901259587cc5393eab802f&searchtype=a |title=Providing all global energy with wind, water, and solar power, Part I: Technologies, energy resources, quantities and areas of infrastructure, and materials, Part II: Reliability, system and transmission costs, and policies. |author=Mark Z. Jacobson and Mark A. Delucchi |date=30 December 2010 |work=Energy Policy |publisher=Elsevier Ltd}}</ref>
Wikisage kent verder de volgende '''algemene uitgangspunten'''.


=== Analyse ===
==Doelgroep==
De inhoud van Wikisage is bedoeld voor alle doelgroepen, van beginnend lezer tot expert. Artikelen worden daarom bij voorkeur zo geschreven en opgebouwd dat elke lezer er iets aan heeft.


Omdat het tientallen jaren duurt voor nieuwe technologieën volledig toegepast worden, worden alleen technologieën beschouwd die minstens in proefprojecten aangetoond zijn,
==Opbouw==
* die kunnen worden opgeschaald als onderdeel van een wereldwijd energie-systeem zonder verdere belangrijke technologische ontwikkeling,  
De inhoud van Wikisage bestaat uit
* die praktisch geen uitstoot van broeikasgassen en luchtverontreinigende stoffen per eenheid product hebben over de gehele 'levenscyclus' van het systeem,
# [[Wikisage:Artikelen|artikelen]], waarvoor alle vrijwilligers samen verantwoordelijk zijn;
* die een lage impact op fauna, watervervuiling, en land hebben,
# [[Wikisage:Essays|essays]], onder verantwoordelijkheid van de auteur(s).
* die geen significante afvalverwerking of daarmee samenhangende terrorisme risico's hebben, en
* die gebaseerd zijn op primaire middelen die voor onbepaalde tijd worden verlengd of recyclebaar zijn.


Dus niet alleen kernenergie, maar ook brandstoffen zoals kolen met kooldioxide afvang, maïs ethanol, cellulose-ethanol, soja biodiesel, algen biodiesel, biomassa voor elektriciteit, andere biobrandstoffen, of aardgas worden ''niet'' beschouwd. Zelfs de meest klimaatvriendelijke en ecologisch aanvaardbare bronnen van ethanol, zoals onbeheerde, gemengde grassen hersteld naar hun eigen (niet-landbouw) habitat, zal sterfte door luchtvervuiling veroorzaken van dezelfde orde als benzine.<ref>Jacobson, M.Z., 2007. Effects of ethanol (E85) versus gasoline vehicles on cancer and mortality in the United States. Environmental Science and TechnologyI 41,4150–4157.</ref>
Daarnaast kent Wikisage discussie- en informatiepagina's.


De keuze valt op WWZ (wind-water-zon) technologie die elektriciteit opwekt, ook voor transport en warmte. Lichte transport middellen zijn voornamelijk batterij-elektrische voertuigen (BEV), zwaar transport gaat met waterstof brandstofcel voertuigen (HFCV) en hybride BEV-HFCV met samengeperst waterstof. Schepen gebruiken hybride batterij-waterstof brandstofcel systemen, en vliegtuigen vloeibaar waterstof. Water en lucht verwarming van gebouwen met behulp van WWS kan met warmtepompen die warmte onttrekken aan grond en buitenlucht, en met elektrische weerstand kachels. Energie voor hoge temperatuur industriële processen wordt geleverd door verbranding van elektrolytische waterstof.
==Kennis==
Wat wetenswaardig is, is niet altijd kennis. In een artikel moet van kennis een betrouwbare bron vermeld worden en een categorie zoals wiskunde, natuurkunde, biologie, enz. Ook als het kennis is '''over''' wetenswaardige niet-wetenschap zoals esoterie, alternatieve geneeswijze, religie, enz.


Het vermogen dat nu nodig is om te voldoen aan al het wereldwijd eind-gebruik is ongeveer 12,5 terawatt (TW) 
De grens tussen wetenschap en niet-wetenschap is niet scherp. De juistheid van beweringen over een onderwerp in een grensgebied is zeer onzeker en discutabel. Neutraal beschrijven van deze discussie in een artikel is vrijwel onmogelijk. Essays over het betreffende onderwerp zijn dan beter.
(verliezen in de productie en transmissie niet meegerekend).<ref>Energy Information Administration, International Energy Outlook 2008, DOE/EIA-0484(2008). U.S. Department of Energy, Washington, D.C.</ref> De geleverde elektriciteit is iets meer dan 2 TW van het totale eindgebruik. De EIA voorziet dat in het jaar 2030 de wereld bijna 17 TW nodig heeft in het eindgebruik van energie. Ze verwachten ook dat de verdeling in termen van primaire energie in 2030 vergelijkbaar zal zijn met nu - sterk afhankelijk van fossiele brandstoffen, en dus vrijwel zeker onhoudbaar.


=== Referenties ===
===Wetenschappelijke methode===
De wetenschap heeft ons een belangrijk raamwerk geschonken om kennis op te doen en bij te houden: de [[wetenschappelijke methode]]. Dat is, kort samengevat, het voortdurende proces van theorievorming, toetsing aan reproduceerbare waarneming en meting, en falsificatie. Onduidelijke, niet toetsbare bewering wordt genegeerd. Toetsbare kennis wordt beschouwd als wetenschap zolang die niet gefalsificeerd is, en anders als te verwerpen of te verbeteren. Zodoende wordt systematisch uit alles wat beweerd wordt, ook uit de wetenschap zelf, langzaam maar zeker fantasie, denkfouten, storende invloed van financiers en lobbyisten, enz weg gefilterd, en wetmatige toetsbare kennis behouden. Wetenschap is de beste bron van kennis maar nooit absoluut zeker.


<references/>
===Wat is interessant?===
Er is geen bovengrens aan hoe groot Wikisage zou kunnen worden. Alle kennis die voor lezers interessant kan zijn, kan daarom interessant zijn voor Wikisage. Wel is het zo dat Wikisage zich richt op lezers in de hele wereld. Kennis die alleen maar interessant is voor de bezoekers van een plaatselijk buurtcafé hoort daarom niet in Wikisage thuis.
 
===Controle===
Lezers zullen Wikisage alleen als bron van kennis gebruiken als wat er in Wikisage staat voldoende betrouwbaar is. Dat betekent niet, dat er nooit fouten in kunnen staan. Belangrijk is dat de lezer de betrouwbaarheid zelf moet kunnen controleren. Daarom horen - behoudens bij informatie waarvan bekend mag worden verondersteld waar deze kan worden gecontroleerd - altijd de bronnen te worden vermeld van de kennis die hier wordt doorgegeven.
 
==Wie bepaalt?==
Alle vrijwilligers die aan Wikisage meewerken - de [[Wikisage:Wat is een gebruiker?|'gebruikers']] van de wiki - zijn gelijkwaardig, maar ze zijn niet gelijk. Verschillende mensen bezitten kennis over verschillende onderwerpen. Bij Wikisage kunnen gebruikers die thuis zijn op een bepaald terrein samenkomen in een [[Wikisage:Dorp|dorp]]. Is er ergens twijfel of verschil van mening over, dan hakt zo nodig het dorp de knoop door. Wie een expert is op een bepaald gebied, kan worden benoemd tot [[Wikisage:Wijze|wijze]] (sage). Een wijze heeft de mogelijkheid om een poosje alleen aan een artikel te werken, als dat nodig is om alle bijdragen van andere gebruikers netjes te verwerken en de tekst op orde te brengen.
 
Categorie:Wikisage:Project

Huidige versie van 13 jul 2022 om 16:50

Wikisage:Algemene uitgangspunten

Wikisage is een vrijwilligersproject, met als doel het vrij verspreiden van kennis. Het is tevens de naam van de encyclopedie die al doende wordt gevormd. Iedereen die over een internetaansluiting beschikt, kan alle pagina's van Wikisage lezen. Ook kan iedereen wikigebruiker worden en zelf aan Wikisage bijdragen.

Wikisage kent verder de volgende algemene uitgangspunten.

Doelgroep

De inhoud van Wikisage is bedoeld voor alle doelgroepen, van beginnend lezer tot expert. Artikelen worden daarom bij voorkeur zo geschreven en opgebouwd dat elke lezer er iets aan heeft.

Opbouw

De inhoud van Wikisage bestaat uit

  1. artikelen, waarvoor alle vrijwilligers samen verantwoordelijk zijn;
  2. essays, onder verantwoordelijkheid van de auteur(s).

Daarnaast kent Wikisage discussie- en informatiepagina's.

Kennis

Wat wetenswaardig is, is niet altijd kennis. In een artikel moet van kennis een betrouwbare bron vermeld worden en een categorie zoals wiskunde, natuurkunde, biologie, enz. Ook als het kennis is over wetenswaardige niet-wetenschap zoals esoterie, alternatieve geneeswijze, religie, enz.

De grens tussen wetenschap en niet-wetenschap is niet scherp. De juistheid van beweringen over een onderwerp in een grensgebied is zeer onzeker en discutabel. Neutraal beschrijven van deze discussie in een artikel is vrijwel onmogelijk. Essays over het betreffende onderwerp zijn dan beter.

Wetenschappelijke methode

De wetenschap heeft ons een belangrijk raamwerk geschonken om kennis op te doen en bij te houden: de wetenschappelijke methode. Dat is, kort samengevat, het voortdurende proces van theorievorming, toetsing aan reproduceerbare waarneming en meting, en falsificatie. Onduidelijke, niet toetsbare bewering wordt genegeerd. Toetsbare kennis wordt beschouwd als wetenschap zolang die niet gefalsificeerd is, en anders als te verwerpen of te verbeteren. Zodoende wordt systematisch uit alles wat beweerd wordt, ook uit de wetenschap zelf, langzaam maar zeker fantasie, denkfouten, storende invloed van financiers en lobbyisten, enz weg gefilterd, en wetmatige toetsbare kennis behouden. Wetenschap is de beste bron van kennis maar nooit absoluut zeker.

Wat is interessant?

Er is geen bovengrens aan hoe groot Wikisage zou kunnen worden. Alle kennis die voor lezers interessant kan zijn, kan daarom interessant zijn voor Wikisage. Wel is het zo dat Wikisage zich richt op lezers in de hele wereld. Kennis die alleen maar interessant is voor de bezoekers van een plaatselijk buurtcafé hoort daarom niet in Wikisage thuis.

Controle

Lezers zullen Wikisage alleen als bron van kennis gebruiken als wat er in Wikisage staat voldoende betrouwbaar is. Dat betekent niet, dat er nooit fouten in kunnen staan. Belangrijk is dat de lezer de betrouwbaarheid zelf moet kunnen controleren. Daarom horen - behoudens bij informatie waarvan bekend mag worden verondersteld waar deze kan worden gecontroleerd - altijd de bronnen te worden vermeld van de kennis die hier wordt doorgegeven.

Wie bepaalt?

Alle vrijwilligers die aan Wikisage meewerken - de 'gebruikers' van de wiki - zijn gelijkwaardig, maar ze zijn niet gelijk. Verschillende mensen bezitten kennis over verschillende onderwerpen. Bij Wikisage kunnen gebruikers die thuis zijn op een bepaald terrein samenkomen in een dorp. Is er ergens twijfel of verschil van mening over, dan hakt zo nodig het dorp de knoop door. Wie een expert is op een bepaald gebied, kan worden benoemd tot wijze (sage). Een wijze heeft de mogelijkheid om een poosje alleen aan een artikel te werken, als dat nodig is om alle bijdragen van andere gebruikers netjes te verwerken en de tekst op orde te brengen.

Categorie:Wikisage:Project

Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Gebruiker:Rwbest/Kladblok&oldid=339397"