Frans J.H. van Eijk

Frans Johan Hubert van Eijk
Geboren	19 november 1918 Gouda, Nederland
Overleden	14 februari 1945 Weeze
Begraven	Crematorium en Begraafplaats IJsselhof
Land/partij	Nederland
Onderdeel	Bestand:Flag of the Royal Netherlands Air Force.svg Koninklijke Luchtmacht
Dienstjaren	1940 - 1945
Eenheid	322 Dutch Squadron RAF
Slagen/oorlogen	Tweede Wereldoorlog Duitse aanval op Nederland in 1940

Bestand:Oorlogsgraf Frans Johan Hubert van Eijk.jpg

F. van Eijk's graf in Gouda

Frans Johan Hubert van Eijk (van Eyk), (Gouda, 19 november 1918 – Weeze, 14 februari 1945,) was een Nederlandse jachtvlieger en oorlogsfotograaf/filmer van het 322-Squadron.

Biografie

Frans van Eijk was de tweede zoon van Gerardus Cornelis van Eijk en Henriëtte Petronella van Trotsenburg. Hij volgde de H.B.S. opleiding (Hogere Burger School) en slaagde in 1937. Eind 1937 ging hij werken bij een kaashandel in Dortmund, o.a. om de Duitse taal te leren. Na Dortmund werkte hij bij Kaashandel Mij “Gouda” N.V., het bedrijf van zijn voorouders. In 1938 werd van Eijk opgeroepen voor de militaire dienst.

Nederland, 10 oktober 1938 – 14 mei 1940

10 okt. 1938 - 1 okt.1939	Frans van Eijk, bracht zijn militaire diensttijd door aan de S.R.O.A. (School Reserve Officieren Artillerie) in Utrecht, daar volgde hij de opleiding luchtdoelartillerie. Na zijn opleiding werd hij gedetacheerd in eerst Amsterdam, daarna in Alkmaar en IJmuiden	Bestand:Flag of the Royal Netherlands Army.svg
1 aug. 1939 – 27 aug. 1939	Tweede regiment luchtdoelartillerie, Amsterdam
27 aug. 1939 – 21 dec.1939	Vierde depot batterij luchtdoelartillerie, Alkmaar.
21 dec. 1939 – 14 mei 1940	Vaandrig bij het 18e Batterij luchtdoelartillerie te IJmuiden.	Bestand:Nl-landmacht-vaandrig.svg

Over van Eijk's laatste twee dagen in IJmuiden voor de capitulatie, 13 en 14 mei, wordt het volgende verteld. Door de alarmploeg waarbij hij was ingedeeld werd op 13 mei, een groep van 13 Duitse jachtvliegtuigen (Messerschmitt’s) waargenomen, een daarvan wordt uitgeschakeld. Later die dag nog een Messerschmitt. ’s Avonds worden er wachten uitgezet tegen parachutisten en worden drie N.S.B. in hechtenis genomen. Op 14 mei ziet de ploeg recht boven hen, een viermotorige bommenwerper, een duikvlucht nemen richting de haven van IJmuiden. Het vliegtuig wordt uitgeschakeld en komt in zee terecht. Om 15 uur, geeft de sirene een luchtalarm, op zee is kanongebulder, later verschijnt er een Heinkel vliegtuig. Rond 17.15 uur krijgt de alarmploeg het bericht dat zij alle munitie op een aantal na, moeten deconfectioneren (niet meer schietklaar maken) en op wagens moeten laden. Om 19 uur komt het bericht: Staakt het vuren! Nijd en verdriet is het gevolg. Alle wapens moeten worden ingeleverd. Vaandrig Frans van Eijk, vaandrig Bruïne en Mescher besluiten naar Engeland te gaan en hopen van daaruit meer voor Nederland te kunnen doen. Ze kunnen mee met de Java, een kustvaarder vol met Joodse vluchtelingen. Vier officieren voegen zich bij hen, Winkel, Brouwer, Koningh en Fach (Fack). De sluizen, hoogovens etc. zijn compleet verwoest. Rond 22.30 uur, verlaat het schip de haven. Tijdens de oversteek wordt het aangevallen door een vliegtuig maar wordt niet geraakt. De reis verloopt verder rustig.

Nederlandse Brigade in Engeland, 15 mei 1940 – 19 november 1941

Bestand:Ensign of the Royal Air Force.svg

Royal Air Force vlag

15 mei 13.30 uur	De Java komt veilig aan in de Duins en vaart verder naar Wight
16 mei, 11.00 uur	Aankomst in Poole. Ze worden goed opgevangen en ondergebracht in een kamp. Na legitimatie, ontvangen zij een immigratiekaart
17 mei, 8.30 uur	Officieren en soldaten worden per boot naar treinstation Poole gebracht, aankomst in Londen om 13.30 uur, per bus naar de Legatie en verder naar Headquarters Royal Dutch Naval and Military Mission aan de North Row. Ingekwartierd bij de Duke of York Head Quarter aan Kings Road.
18 mei, 10.00 uur	Londen, North Row, ingedeeld bij de Luchtmacht, (overste Zeegers).
19 mei, 9.00 uur	Naar de Mission. Die dag geen werkzaamheden
Juni 1940	Benoemd tot Reserve Tweede luitenant bij de Nederlandse Brigade wat later de Nederlandse Brigade “Prinses Irene” zou worden genoemd.	Bestand:Nl-luchtmacht-tweede luitenant.svg
Aug. 1940	De rekrutering van de R.A.F. (Royal Air Force) begon. Van Eijk gaf zich op en werd goedgekeurd. Daarna wachtte hij op een bericht. Gedurende deze wachttijd deed van Eijk dienst als pelotonscommandant in de Nederlandse compagnie en bewaakte het vliegveld in South Wales (Llandow).
8 nov. 1940	Zijn brigade gaat naar Congleton, later volgde Wolverhampton

November 1940. Van Eijk besloot opnieuw een aanvraag te doen bij de R.A.F. Pas op de derde aanvraag werd positief gereageerd. Hij kreeg de “King’s Commision” en werd Pilot Officer in de R.A.F.

Pilot Officer, 24 november 1941 – 2 mei 1941

Bestand:Yellow Tiger Moth Góraszka.JPG

Tiger Moth

Bestand:Canadian Red Ensign (1921-1957).svg

Canadian Red Ensign (1921-1957)

24 nov. 1941	Gedetacheerd bij de Royal Air Force Volunteer Reserve, Station Canada. Squadron E.F.T.S. (Elementary Flying Training School)	Bestand:Canadian Red Ensign (1921-1957).svg
24 nov. 1941 – 21 dec. 1941	A.C.R.C. (Air Crew Receiving Centre), Royal Air Force London
21 dec. 1941 – 22 april 1942	2 I.T.W. (Initial Training Wing), Cambridge
22 april 1942 – 19 mei 1942	7 RAF Desford E.F.T.S.
24 april 1942	Eerste vlucht op een Tiger Moth lestoestel, opleiding te Desford in Alberta, Canada	Bestand:Canadian Red Ensign (1921-1957).svg
7 mei 1942	Eerste solo vlucht op de Tiger Moth
8 juni 1942	Benoemd tot Reserve Eerste luitenant, volgens K.B. van 23 april	Bestand:Nl-luchtmacht-eerste luitenant.svg
20 juni 1942 – 12 juli 1942	31 D.P. Moncton	Bestand:Canadian Red Ensign (1921-1957).svg
19 juli 1942 – 25 sept. 1942	31 Elementary Flying Training School, Vliegveld De Winton	Bestand:Canadian Red Ensign (1921-1957).svg
26 sept. 1942 – 26 okt. 1942	32 S.F.T.S. (Service Flying Training School) Moose Jaw	Bestand:Canadian Red Ensign (1921-1957).svg
26 okt. 1942 – 22 jan. 1943	34 S.F.T.S. Medicine Hat (De Winton lag in Canada, Atlanta; Medicine Hat id. ; Moose Jaw Id in Sask.)	Bestand:Canadian Red Ensign (1921-1957).svg
22 jan. 1943	Militair Brevet behaald op de Tiger Moth, Stearman P 27 en Harvard II.
3 febr. 1943	Met de “Emperor of Japan” van Halifax (Nova Scotia) naar Engeland teruggekeerd. Aankomst in de Clyde op 11 febr. Het schip ontsnapte ternauwernood aan een duikbootaanval.	Bestand:Canadian Red Ensign (1921-1957).svg
4 maart 1943	Gestationeerd te Harrogate
14 maart 1943 – 23 maart 1943	7 P.R.C. Harrogate (Personnel Reception Centre, an major administration centre)
23 maart 1943 – 26 april 1943	5 (P) A.F.U. Ternhill (Advanced Flying Unit)
28 maart 1943	Militair Brevet behaald op Master I, II en III
27 april 1943 – 22 juli 1943	61 O.T.U. Rednal (Operation Training Unit)

Oprichting van het 322e Squadron te Woodvale. Door o.a. de inzet van Prins Bernhard werd binnen de Royal Airforce, in de zomer van 1943 een Nederlands squadron opgericht. Het bestond nagenoeg uitsluitend uit Nederlands personeel. Hun mascotte was de Papegaai Polly Grey en hun wapenspreuk luidde: Niet praten, maar doen! (Don’t prattle, act!)

Spitfire fighter, 2 mei 1941 – 14 februari 1945

Bestand:Spitfire Oorlogsmuseum Overloon.jpg

Spitfire met Nederlands roundel, bij het Oorlogsmuseum Overloon

2 mei 1943	Van Eijk’s eerste vlucht in een Spitfire. In het begin waren de vliegtijden gemiddeld een uur per dag, later werden dat 2 tot 3 uur, in meerdere vluchten en onder zware omstandigheden. Veel van zijn mede vliegeniers kwamen om. Na 1943 vooral door afweergeschut	Bestand:Netherlands roundel WW2.svg
22 juli 1943 – 29 dec. 1943	Squadron Woodvale	Bestand:Netherlands roundel WW2.svg
1 jan. 1944 – 9 maart 1944	Squadron Hawkinge	Bestand:Netherlands roundel WW2.svg
11 maart 1944 – 32 april 1944	Squadron (147 Airfield) Acklington	Bestand:Netherlands roundel WW2.svg
23 april 1944 – 21 juni 1944	Squadron (141 Airfield) West Malling	Bestand:Netherlands roundel WW2.svg
21 juli 1944 – 10 okt. 1944	Squadron (141 Airfield) Dean Land	Bestand:Netherlands roundel WW2.svg
18 okt. 1944 – 31 okt. 1944	Course Fairwood Common. Omscholing Squadron voor een taak bij de Tweede Tactische Luchtmacht. Cursus in het bombarderen en schieten op gronddoelen. Op de trainingsbasis Fairwood Common was een spoor aangelegd met onbemande treinen, daar konden van Eijk en de andere piloten het beschieten van treinen zogeheten train-busting oefenen.	Bestand:Netherlands roundel WW2.svg
1 nov. 1944 – 3 jan. 1945	Bigging Hill	Bestand:Netherlands roundel WW2.svg
3 jan. 1945 – 14 febr. 1945	(132 Wing) Vliegbasis Woensdrecht. Het zuiden van Nederland was al vrij, vanuit Woensdrecht stegen Engelse squadrons jagers, waaronder het 322 (Dutch) Squadron RAF, met de Spitfire Mk XVE op. Ze kregen de taak om de VI raketten, (Vergeldingswapen 1) van de Duitsers neer te schieten.	Bestand:Netherlands roundel WW2.svg
14 febr. 1945	Frans van Eijk gesneuveld te Weeze. Oorlogsslachtoffer Frans van Eijk, werd op zijn laatste vlucht uit de lucht geschoten door Duits afweergeschut en overleed op zijn 26e. Op 18 maart 1949 werd Frans van Eijk begraven op Oude Begraafplaats Gouda en op 20 mei 1959 overgebracht naar Begraafplaats IJsselhof in Gouda. Van de in totaal 58 aangenomen Nederlanders die tot de vliegopleiding werden toegelaten, zijn er 18 piloten omgekomen in de strijd.

Oorlogsfilmer en fotograaf

Van Eijk was in Nederland tijdens zijn diensttijd begonnen met filmen, in Engeland kreeg hij toestemming om het dagelijkse leven te filmen en te fotograferen. De eerste vergunning van 1 april 1941, werd verleend aan ‘den 2e Luitenant F.J.H. van Eijk’, ondertekend door Generaal-Majoor, Inspecteur der Nederlandsche Troepen in Engeland, G.B. Noothoven van Goor. De tweede vergunning werd aan F/O F.J.H. van Eijck verleent op 18 september 1944 en was ondertekend door The Director of Netherlands Air Forces, The Vice-Admiral, J.W. Termijtelen. Een groot aantal films, foto’s en negatieven zijn bewaard gebleven, een deel daarvan heeft de familie van Eijk in bruikleen gegeven aan de Stichting Vrienden van Militair Luchtvaartmuseum (nu het Nationaal Militair Museum)

VERGUNNING		PERMIT
Knutsford, den 29sten Maart 1941. De Inspecteur der Nederlandsche troepen In Engeland, verleent bij deze vergunning aan ‘den 2e Luitenant F.J.H. van Eijk’, om te fotografereeren en filmopnamen te maken op militair gebied binnen het kader van het Nederlandsche Legioen, onder voorwaarden vervat in het schrijven van den Inspecteur voornoemd aan den Commandant Koninklijke Nederlandsche brigade No. 1142 van 29 Maart 1941. Generaal-Majoor, Inspecteur der Nederlandsche Troepen in Engeland. G.B. Noothoven van Goor. Dagstempel: Inspecteur der Nederlandse troepen 1 april 1941. PERMIT 2nd Lieutenant F.J.H. van Eijk is appointed official photographer of the Royal Dutch army and is authorised to take photographs of Dutch Troops in the course of his duties. Major-General G.B. Noothoven van Goor. Dagstempel: Liaison Headquartres No 23,(Dutch Forces) 1 april 1941		18 sept. 1944. To whom it may concern. This is to certify that F/O F.J.H. van Eyck (op het document zo geschreven) has been appointed Special War Photographer (Films) to The Netherlands Air Forces. It is requested that all possible assistance may be given to him in the execution of his official duties. The Director of Netherlands Air Forces, The Vice-Admiral, J.W. Termijtelen.

Nationaal Militair Museum

In augustus 1993, bestond het 322-Squdron van de Koninklijke Luchtmacht 50 jaar. De opening van de tentoonstelling, werd verricht door de politicus Eelco Brinkman, een neef van Frans van Eijk. Ter gelegenheid daarvan was de expositie "Nederlandse Spitfires onder Engelse vlag' van 24 augustus t/m 13 oktober 1993 te zien in het Nationaal Militair Museum (Militair Luchtvaart Museum, Soesterberg). De stichting Vrienden van het museum, kreeg 23 films, gemaakt door Frans van Eijk, in bruikleen van de familie van Eijk. De 8 mm films, zijn geconverteerd naar video bestanden. Van dit filmmateriaal was een documentaire van 45 minuten samengesteld met als titel: Nederlandse Spitfires onder Engelse vlag. De film laat zien, hoe de Spitfires het luchtruim kiezen om Mitchell-bommenwerpers te gaan escorteren en hoe het 322 Squadron achtereenvolgens bezoekt krijgt van Prins Bernhard, Koningin Wilhelmina en Prinses Juliana. Ook de mascotte de Papegaai Polly Grey komt in beeld. Op de openingsdag werd ook een gelegenheidsuitgave gepresenteerd: 322-Squadron, Sporen van zijn verleden, lijnen in zijn geschiedenis van Wim Lutgert en Bart Sorgedrager. In dit boekje zijn o.a. de geschiedenis van de in 1944 omgekomen vlieger Bert Wolters beschreven en zijn er foto’s in opgenomen van alle oorlogsvliegvelden waarop het 322 "Dutch' Squadron was gestationeerd.

Films (selectie)

Collectie Nationaal Militair Museum

• Koninklijke Nederlandse Brigade Prinses Irene, deel 1, flitsen uit Congleton
• Koninklijke Nederlandse Brigade Prinses Irene, deel 2, H. M. de Koningin in Wrothesleypaek
• Koninklijke Nederlandse Brigade Prinses Irene, deel 3, H.Q. Company
• Koninklijke Nederlandse Brigade Prinses Irene, deel 6, diverse opnamen onder andere de parade 22 maart 1941
• 322 Squadron in Engeland deel 1, 2, 3, 4
• 322 Squadron in Engeland, deel 5, Vertrek van Biggin Hill naar Woensdrecht
• 322 Squadron in Engeland deel 6, Verblijf op Woensdrecht deel 1, 2
• 322, The Dutch Squadron at Woodvale.
• Nederlandse Spitfires onder Engelse vlag
• Fly with the RAF, deel 1, Initial Training Wing
• Fly with the RAF, deel 2, EFTS Desford
• Fly with the RAF, deel 3, Canada
• Fly with the RAF deel 4, EFTS The Winton
• Fly with the RAF deel 7, Verlof in de Canadian Rockies, deel 1, 2

Legioenslied, Legion song

Nederlands		Engels
Wij zonen van een Staat,		We children of a Nation
die nimmer heeft gebogen		Which never has surrender’d
nooit zullen wij gedoogen,		We never will allow
dat vrijheid onder gaat		That freedom be suppressed
Nooit zullen wij berusten,		‘t Will never be accepted
aan onze schoone kusten,		In our beloved country
in vreemde heerschappij.		The foreign yoke and rule
Ons Holland wordt weer vrij.		Our Holland must be free
Wij maken ons gereed,		We all must be prepared
wij zullen opmarcheren,		With firm resolve to battle
verdrijven vreemde heeren		to drive the tyrants out
die brachten zooveel leed.		who brought us so much grief
Dan kunnen wij weer bouwen,		than we can start rebuilding
in Vrede en vertrouwen.		in faith secure and peaceful
Want eenmaal keert het tij,		for once the tide must turn
dan wordt ons Holland vrij.		and Holland will be free

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen Boek met de titel: Frans Johan Hubert van Eijk, 14 november 1918-14 februari 1945, Het te korte en bewogen leven van een jachtvlieger bij de Royal Air Force, door dr. J.L. van Eijk, Gouda 1993. Dit boekje is samengesteld uit de persoonlijke brieven, zakagenda's, dagboeken en Pilots Flying Logbooks van Frans van Eijk Documentaire "Niet praten maar doen" van producent Cameo Medio uitgezonden door de Evangelische Omroep op 4 mei 1995.[1] NRC Handelsblad 24 augustus 1993. De sporen van "Dutch' Squadron 322[2] Het Nederlands Dagblad, 1 april 1993 "Luchtvaartmuseum legt hand op 23 kleurenfilms uit WO II"[3] De Telegraaf, 27 augustus 1993 "Logeren op het Catshuis". Eelco Brinkman opent de tentoonstelling in het Militair Luchtvaartmuseum. [4] Externe links Nationaal Militair Museum, collectie films van Frans van Eijk Beeld en geluid. Film: Bezoek van Prinses Juliana aan het 322e Nederlandse Spitfire Squadron in Engeland, 26 sep 1944 Beeldbankwo2, Beeldnr. 175793. Frans van Eijk voor zijn Spitfire, collectie:Nationaal Bevrijdingsmuseum Groesbeek Ministerie van Defensie 2013/06/12.Papegaai Polly Grey 1 terug bij 322 Squadron allspitfirepilots, Spitfire RK895. Frans van Eijk Commonwealth War Graves Commision, Frans van Eijk Spitfires in Nederland en hun achtergrond, foto van het No. 322 (Dutch) Squadron Vliegbasis Leeuwarden, 322 Squadron Go2war, Nederlandse Squadrons in het buitenland Referenties