Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Ex-gereformeerden: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ex-gereformeerden&oldid=11950221 Doedoe 8 apr 2008 - Sherlock Holmes 19 nov 2005)
 
 
(2 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
'''Ex-gereformeerden''' zijn mensen die [[doop (sacrament)|dooplid]] of [[openbare belijdenis van het geloof|belijdend lid]] zijn geweest van [[gereformeerd]]e [[kerkgenootschap|denominaties]], behorend tot de [[bevindelijk gereformeerden]]. Voorbeelden van deze denominaties zijn de [[Gereformeerde Gemeenten in Nederland]], [[Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland]], [[Christelijk Gereformeerde Kerk]], [[Gereformeerde Gemeenten]], [[Gereformeerde Kerken vrijgemaakt]] en de vroegere [[Gereformeerde Bond]] uit de [[Nederlands Hervormde Kerk]].  
'''Ex-gereformeerden''' zijn mensen die [[doop (sacrament)|dooplid]] of [[openbare belijdenis van het geloof|belijdend lid]] zijn geweest van [[Gereformeerd protestantisme|gereformeerde]] [[kerkgenootschap|denominaties]].


==Politiek==
Aanvankelijk werden vooral ex-leden van de [[Gereformeerde Kerken in Nederland]], met afstand het grootste gereformeerde kerkgenootschap, als ex-gereformeerd betiteld. Sinds de jaren zestig hebben echter ook andere, kleinere gereformeerde denominaties te maken gekregen met kerkverlating, waardoor de definitie van 'ex-gereformeerd' is verbreed en tegenwoordig ook ex-leden van de [[Gereformeerde Kerken vrijgemaakt]], de [[Nederlands Gereformeerde Kerken]] of de verschillende kerken die gerekend worden tot de [[bevindelijk gereformeerden]] omvat. Tot deze laatste groep behoren de [[Gereformeerde Gemeenten]], de [[Gereformeerde Gemeenten in Nederland]], de [[Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland]], de [[Christelijke Gereformeerde Kerken]] en de vroegere [[Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland|Gereformeerde Bond in de Nederlandse Hervormde Kerk]].
Gereformeerde politici hebben een groot stempel gedrukt op de Nederlandse politiek. Niet alleen in het [[Christen-Democratisch Appèl|CDA]], zoals premier [[Jan Peter Balkenende]], minister [[Piet Hein Donner]] (beiden [[Gereformeerde Kerken in Nederland|gereformeerd]]) en ex-minister [[Aart Jan de Geus]] ([[Christelijke Gereformeerde Kerken|christelijk-gereformeerd]]), maar ook in andere partijen, waarin zij niet meer als zodanig te herkennen zijn.
<!--
De meesten hebben zich sinds de [[jaren zestig]] van hun traditionele achtergrond losgemaakt. Hoewel zij de inhoud van het gereformeerde geloof achter zich gelaten hebben worden aan hen vaak karaktereigenschappen toegeschreven die hen als afkomstig uit een gereformeerd milieu typeren, namelijk ijver, vasthoudendheid in discussies en het snel zaken als principieel beschouwen.{{Bron?||2008|04|08}}
-->
==Achtergrond==
Veel ex-gereformeerden 'dwepen' nog met hun achtergrond. Zo is een gereformeerde jeugd één van de belangrijkste thema's in het oeuvre van [[Maarten 't Hart]] en [[J.M.A. Biesheuvel|Maarten Biesheuvel]]. Kenmerkend voor veel ex-gereformeerden is dat zij hun gereformeerde verleden niet helemaal los kunnen laten: zo is de genoemde Maarten 't Hart een groot liefhebber van [[psalmen]] en [[orgel]]spel. De meesten hebben in het algemeen een negatieve opvatting over de gereformeerde levenswijze. Zo typeerde [[Jan Wolkers]] deze graag als 'kleinburgerlijk'.


Zo waren [[Joop den Uyl]], [[Henk Vredeling]], [[Han Lammers]] en [[Jan Pronk (politicus)|Jan Pronk]] ([[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]) en [[Bas de Gaay Fortman]] ([[Politieke Partij Radicalen|PPR]]) (ex-)gereformeerd. Ook in de [[Communistische Partij van Nederland|Communistische Partij]] was een aantal ex-gereformeerden te vinden, zoals het Kamerlid [[Marius Ernsting]]. Prominente (ex-)[[Lijst Pim Fortuyn|LPF]]'ers met een gereformeerde achtergrond zijn [[Joost Eerdmans]], [[Wien van den Brink]] en [[Hilbrand Nawijn]].
==Politiek en media==
Ex-gereformeerde politici hebben een groot stempel gedrukt op de Nederlandse politiek. Zo waren [[Joop den Uyl]], [[Henk Vredeling]], [[Han Lammers]] en [[Jan Pronk (politicus)|Jan Pronk]] ([[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]) en [[Bas de Gaay Fortman]] ([[Politieke Partij Radikalen|PPR]]) (ex-)gereformeerd. Ook in de [[Communistische Partij van Nederland|Communistische Partij]] was een aantal ex-gereformeerden te vinden, zoals het Kamerlid [[Marius Ernsting]]. Prominente (ex-)[[Lijst Pim Fortuyn|LPF]]'ers met een gereformeerde achtergrond zijn [[Joost Eerdmans]], [[Wien van den Brink]] en [[Hilbrand Nawijn]].
Anno 2008 zijn opvallend veel prominente PvdA-politici ex-gereformeerden, waaronder minister en vice-premier [[Wouter Bos]], de minister [[Eberhard van der Laan]], en oud-minister [[Ella Vogelaar]].


In het recente verleden oogstten vertegenwoordigers van het [[Gereformeerd Politiek Verbond|GPV]] en de [[ChristenUnie]] waardering voor gereformeerde rechtlijnigheid. Zowel [[Gert Schutte]] als [[André Rouvoet]] is wel geprezen als "het geweten van de Tweede Kamer".
Ex-gereformeerden hebben eveneens belangrijke posities in de landelijke media bekleed. Voorbeelden van invloedrijke mediapersoonlijkheden die met hun gereformeerde achtergrond hebben gebroken zijn [[Cisca Dresselhuys]] en [[Peter R. de Vries]].
 
Tot [[1977]], toen het CDA werd opgericht, hadden de gereformeerden een eigen politieke partij, de [[Anti-Revolutionaire Partij]]. De kleinere [[Staatkundig Gereformeerde Partij|SGP]] is de partij van de [[bevindelijk gereformeerden]].


==Literatuur==
==Literatuur==
In de Nederlandse literatuur is het aantal ex-gereformeerden goed vertegenwoordigd. Dit zijn onder meer [[Jan Wolkers]], [[Maarten Biesheuvel]] en [[Maarten 't Hart]]. Wolkers is voor de [[Tweede Wereldoorlog]] opgegroeid, Biesheuvel en 't Hart tijdens en na de oorlog. In hun boeken is weerzin tegen de strengheid van hun opvoeding gemengd met een zekere [[nostalgie]] naar de vormen en teksten van de kerk van hun jeugd. Ook cabaretiers als [[Freek de Jonge]] en [[Jack Spijkerman]] vallen min of meer in dezelfde categorie.
In de Nederlandse literatuur is het aantal ex-gereformeerden goed vertegenwoordigd. Dit zijn onder meer [[Jan Wolkers]], [[J.M.A. Biesheuvel|Maarten Biesheuvel]] en [[Maarten 't Hart]]. Wolkers is voor de [[Tweede Wereldoorlog]] opgegroeid, Biesheuvel en 't Hart tijdens en na de oorlog. Recent is de uit bevindelijk gereformeerde kring afkomstige schrijver [[Jan Siebelink]] het boegbeeld van de ex-gereformeerden geworden. In hun boeken is weerzin tegen de strengheid van hun opvoeding gemengd met een zekere [[nostalgie]] naar de vormen en teksten van de kerk van hun jeugd. Ook een cabaretier als [[Jack Spijkerman]] valt min of meer in dezelfde categorie.


==Muziek==
==Muziek==
Het liedje ''papa'' van [[Stef Bos]] gaat over zijn streng gereformeerde vader.
Het liedje ''Papa'' van [[Stef Bos]] gaat over zijn streng gereformeerde vader.
 
== Lijst van ex-gereformeerden ==
* [[Maarten Biesheuvel]] (1939), schrijver
* [[Stef Bos]] (1961), zanger en acteur
* [[Lans Bovenberg]] (1958), econoom (overgegaan naar de [[pinksterbeweging]])
* [[Steve van Deventer]] (1951), Zuid-Afrikaans-Nederlands predikant-voorganger (overgestapt naar de pinksterbeweging)
* [[Lenette van Dongen]] (1958), cabaretière
* [[Gretta Duisenberg]] (1942), politiek activiste
* [[Maarten 't Hart]] (1944), bioloog en schrijver
* [[Freek de Jonge]] (1944), cabaretier
* [[Han Lammers]] (1931-2000), journalist, bestuurder en politicus ([[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]])
* [[Geert Mak]] (1946), journalist en geschiedschrijver
* [[Bram Moerland]] (1939), filosoof, vertaler en gnosticus
* [[Erik van Muiswinkel]] (1961), cabaretier
* [[Aad Nuis]] (1933-2007),  politicoloog, letterkundige, literatuurcriticus, bestuurder, journalist, columnist, publicist, en politicus ([[D66]])
* [[Henk Pos]] (1898-1955), filosoof (hoogleraar wijsbegeerte [[Universiteit van Amsterdam]]) en voorzitter [[Humanistisch Verbond (Nederland)|Humanistisch Verbond]]
* [[Henk van Randwijk]] (1909-1966), schrijver, dichter, journalist en verzetsman
* [[Jack Spijkerman]] (1948), cabaretier, radio- en tv-presentator
* [[Tjitze Tjepkema]] (1963), theoloog en predikant (overgestapt naar de [[rooms-katholieke Kerk]])
* [[Bob den Uyl]] (1930-1992), schrijver
* [[Joop den Uyl]] (1919-1987), politicus ([[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]-premier van 1973 tot 1977)
* [[Henk Vredeling]] (1924-2007), politicus ([[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]])
* [[Peter R. de Vries]] (1956), misdaadverslaggever en televisiemaker/-presentator
* [[Jan Wolkers]] (1925-2007), kunstenaar en schrijver


==Literatuurlijst==
==Literatuurlijst==
Regel 48: Regel 28:
* Dijk, Gertjan van (2005). ''De openbaring aan Hendrik Vis.'' Amsterdam: Pimento. ISBN 9049999948.
* Dijk, Gertjan van (2005). ''De openbaring aan Hendrik Vis.'' Amsterdam: Pimento. ISBN 9049999948.
* [[Jan Siebelink|Siebelink, Jan]] (2005). ''Knielen op een bed violen.'' Amsterdam: De Bezige Bij. ISBN 9023416341.
* [[Jan Siebelink|Siebelink, Jan]] (2005). ''Knielen op een bed violen.'' Amsterdam: De Bezige Bij. ISBN 9023416341.
* Bos, Daniël van den (2000). ''De binding.'' Zoetermeer: Mozaïek. ISBN 9023990234.
* Haasnoot, Robert (1999). ''Waanzee.'' Breda: De Geus. ISBN 9052266689.
* Haasnoot, Robert (1999). ''Waanzee.'' Breda: De Geus. ISBN 9052266689.
* [[Maarten 't Hart|Hart, Maarten 't]] (1998). ''De vlieger.'' Amsterdam: De Arbeiderspers. ISBN 9029521430.
* [[Maarten 't Hart|Hart, Maarten 't]] (1998). ''De vlieger.'' Amsterdam: De Arbeiderspers. ISBN 9029521430.
Regel 56: Regel 35:
* Langenberg, Roeltje (1995). ''De zoom van zijn kleed.'' Kampen: Uitgeverij Kok. ISBN 9024278279.
* Langenberg, Roeltje (1995). ''De zoom van zijn kleed.'' Kampen: Uitgeverij Kok. ISBN 9024278279.


==Zie ook==
* [[Gereformeerd]]
* [[Secularisering]]
* [[Lijst van bekende ex-gereformeerden]]
{{Wikidata|Q2502303}}
[[Categorie:Gereformeerd]]
[[Categorie:Gereformeerd]]

Huidige versie van 7 feb 2015 om 20:05

Ex-gereformeerden zijn mensen die dooplid of belijdend lid zijn geweest van gereformeerde denominaties.

Aanvankelijk werden vooral ex-leden van de Gereformeerde Kerken in Nederland, met afstand het grootste gereformeerde kerkgenootschap, als ex-gereformeerd betiteld. Sinds de jaren zestig hebben echter ook andere, kleinere gereformeerde denominaties te maken gekregen met kerkverlating, waardoor de definitie van 'ex-gereformeerd' is verbreed en tegenwoordig ook ex-leden van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, de Nederlands Gereformeerde Kerken of de verschillende kerken die gerekend worden tot de bevindelijk gereformeerden omvat. Tot deze laatste groep behoren de Gereformeerde Gemeenten, de Gereformeerde Gemeenten in Nederland, de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland, de Christelijke Gereformeerde Kerken en de vroegere Gereformeerde Bond in de Nederlandse Hervormde Kerk.

Achtergrond

Veel ex-gereformeerden 'dwepen' nog met hun achtergrond. Zo is een gereformeerde jeugd één van de belangrijkste thema's in het oeuvre van Maarten 't Hart en Maarten Biesheuvel. Kenmerkend voor veel ex-gereformeerden is dat zij hun gereformeerde verleden niet helemaal los kunnen laten: zo is de genoemde Maarten 't Hart een groot liefhebber van psalmen en orgelspel. De meesten hebben in het algemeen een negatieve opvatting over de gereformeerde levenswijze. Zo typeerde Jan Wolkers deze graag als 'kleinburgerlijk'.

Politiek en media

Ex-gereformeerde politici hebben een groot stempel gedrukt op de Nederlandse politiek. Zo waren Joop den Uyl, Henk Vredeling, Han Lammers en Jan Pronk (PvdA) en Bas de Gaay Fortman (PPR) (ex-)gereformeerd. Ook in de Communistische Partij was een aantal ex-gereformeerden te vinden, zoals het Kamerlid Marius Ernsting. Prominente (ex-)LPF'ers met een gereformeerde achtergrond zijn Joost Eerdmans, Wien van den Brink en Hilbrand Nawijn. Anno 2008 zijn opvallend veel prominente PvdA-politici ex-gereformeerden, waaronder minister en vice-premier Wouter Bos, de minister Eberhard van der Laan, en oud-minister Ella Vogelaar.

Ex-gereformeerden hebben eveneens belangrijke posities in de landelijke media bekleed. Voorbeelden van invloedrijke mediapersoonlijkheden die met hun gereformeerde achtergrond hebben gebroken zijn Cisca Dresselhuys en Peter R. de Vries.

Literatuur

In de Nederlandse literatuur is het aantal ex-gereformeerden goed vertegenwoordigd. Dit zijn onder meer Jan Wolkers, Maarten Biesheuvel en Maarten 't Hart. Wolkers is voor de Tweede Wereldoorlog opgegroeid, Biesheuvel en 't Hart tijdens en na de oorlog. Recent is de uit bevindelijk gereformeerde kring afkomstige schrijver Jan Siebelink het boegbeeld van de ex-gereformeerden geworden. In hun boeken is weerzin tegen de strengheid van hun opvoeding gemengd met een zekere nostalgie naar de vormen en teksten van de kerk van hun jeugd. Ook een cabaretier als Jack Spijkerman valt min of meer in dezelfde categorie.

Muziek

Het liedje Papa van Stef Bos gaat over zijn streng gereformeerde vader.

Literatuurlijst

Beschouwend

  • Pronk, Petra (2003). In zonde ontvangen en geboren: tien bekende en onbekende Nederlanders over hun afscheid van de orthodoxie. Kampen: Ten Have. ISBN 9025953433.
  • Aalst, G.J. van, et al (1991). Onderzoek kerkverlating in de Gereformeerde Gemeenten. Uitgave in eigen beheer.

Proza

Zie ook

Q2502303 op Wikidata  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)

rel=nofollow