Spooktram

Spooktrams zijn trams die op een openbare weg tegen het verkeer in rijden. Vooral vroeger kwam dit wereldwijd veel voor.

Daar waar er weinig ruimte is, of de frequentie van een tram vrij laag is/was, werd er vaak voor enkelspoor gekozen. Vaak zonder vrije baan, dus aan één kant van een weg, en dus tevens op de weg. In één richting rijden de trams dus op ramkoers tegen het (auto)verkeer in. En bij een halte of een rood verkeerslicht of rood seinlicht staan de trams dus letterlijk in de weg.

Vooral op interlokale lijnen kwam en komt dit voor. Vooral in Duitsland, Polen, en België. In België kwam het veel voor, kilometers lang, op het ooit 5000 km. lange NMVB-tramnet (Buurtspoorwegen/"Boerentram"). Maar daar is bijna niets van over.

In Duitsland en Polen en andere landen is het ook sterk afgenomen, maar toch zijn er nog heel wat korte en lange trajecten.

Een overzicht:

België

Op de moderne Kusttramlijn,ook een voormalige NMVB-lijn, komt het nog voor op een krappe ophaalbrug in Zeebrugge. Richting Knokke rijdt de tram spook. Maar deze omleiding wordt weinig gebruikt. In Oostende kan er een spooktram rijden door de Sportstraat en pal naast de Nieuwpoortse Steenweg, bij de werkplaats. Beide locaties zijn niet voor passagiers. Bij calamiteiten kan een Kusttram altijd spookrijden, maar dan op het andere spoor. In Oostende kwam het tot 2000 ook voor in de IJzerstraat, en tot 2019 was het mogelijk in de Fregatstraat en de Lijndraaierstraat. De rails is nog wel aanwezig in 2024 in de laatste twee straten.

De zogenaamde "lichte metro" van Charleroi, eigenlijk meer een sneltram, rijdt in Anderlues een stukje spook op de Rue des Deportes. Tot 2017 was dat ook zo in de Rue de la Station. Er zijn moderne seinlichten in historische vorm. Dit is een deel van de voormalige SNCV/NMVB-lijn naar La Louviere.

Op de museumtramlijn Lobbes - Thuin (deel van voormalige SNCV/NMVB-lijn naar Anderlues) rijden er spooktrams op de Rue de L'abbaye in Lobbes, en op de Avenue de la Couture in Thuin. Er zijn ouderwetse seinlichten. Er is wel een beetje meer enkelspoor in Wallonië, vooral in Anderlues, maar dat is (tegenwoordig) op vrije baan. De enige actieve beveiliging (waarschuwing) is de beroemde tweetonige claxon, die vroeger dus overal en massaal gebruikt werd in België. Op de Kusttramlijn wordt die ook nog gebruikt.

Nederland

Amsterdam: Amstelstraat. Regulier in gebruik.

Den Haag: remisespoor op Harstenhoekplein.

Rotterdam: remisespoor Kootsekade, en Hillegondastraat (eenrichtingsverkeer voor auto's)

Duitsland

• Berlijn (Rosenthal)
• Brackel (Dortmund) U-bahn rijdt spook!
• Cottbus (Madlow)
• Eppelheim (Heidelberg)
• Gotha
• Großsachsen
• Hessisch--Lichtenau (Regiotram Kassel)
• Kassel (Hessenschanze)

• Kirchheim (Heidelberg)⬆️
• Kirschnitztalbahn (Bad Schandau en Sebnitz)
• Lünen (bij Dortmund) U-bahn rijdt spook!
• Naumburg (Poststraße)(museumlijn)

• Strausberg
• Waltershausen (Thüringerwaldbahn)
• Wickede (Dortmund) U-bahn rijdt spook!
• Woltersdorf
• Zwätzen (Jena)