Brontekst bekijken van Wereldelektriciteitsgebruik

Het '''wereldelektriciteitsgebruik''' is de totale hoeveelheid elektriciteit die door de mensheid per jaar gebruikt wordt.
Elektriciteit wordt in [[Elektriciteitscentrale|centrale]]s opgewekt sinds 1882 en het gebruik groeit sindsdien sterk. 
De tabel vermeldt van de landen die het meest gebruiken, de hoeveelheid en hoe deze elektriciteit opgewekt wordt. Tenslotte worden kort scenario's weergegeven van de toekomstige ontwikkeling.

== Opwekking ==
Na de uitvinding van de stoomturbine (1883) kon het wereldelektriciteitsgebruik sterk toenemen.

[[File:Wereld elektriciteit opwekking.jpg|720px]]
[[File:Belchatow-elektrownia.jpg|thumb|Kolencentrale]]

Elektriciteit wordt opgewekt met een wisselstroomgenerator die mechanisch gekoppeld is aan
* een stoom- of gasturbine in een thermische centrale,
* of een hydraulische turbine in een [[waterkracht]]centrale,
* of een [[windturbine]], alleenstaand of in een windpark.

Na de uitvinding van de silicium PV cel in 1954 begon de elektriciteitsopwekking met zonnepanelen, verbonden met een DC/AC convertor.

De energiebronnen voor elektriciteitsopwekking worden verdeeld in:
* fossiel, met steen- en bruinkool, aardolie en aardgas,
* nucleair, met [[kernenergie]],
* duurzaam, met o.a. [[waterkracht]], biomassa, wind- en zonne-energie.

De grootste energiebron voor elektriciteitsopwekking is steen- en bruinkool.

Duurzaam betekent niet alleen: gewonnen uit onuitputtelijke natuurlijke bronnen, maar ook: met verantwoord natuurbeheer. Elektriciteitsopwekking met bijvoorbeeld biomassa is niet duurzaam zonder voldoende herbeplanting.

Gemiddeld wordt ongeveer 10% van de opgewekte elektriciteit in de centrales zelf gebruikt, 7% gaat verloren in het [[elektriciteitsnet]] en 83 % wordt geleverd aan de eindgebruikers. In '''Totaal''' in de tabel is het eigengebruik van de centrales inbegrepen.

== Tabel ==

Het gebruik is uitgedrukt in TWh/a (terawattuur per jaar; 1 TWh = 1 miljard [[kilowattuur]]).
De laatste kolom bevat het aantal miljoenen inwoners. De data zijn van 2012.
<ref>[http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/key-world-energy-statistics-2014.html IEA World energy statistics]</ref>
<ref>[http://www.iea.org/statistics/statisticssearch/ IEA Statistics search]</ref>
Het totale gebruik in de 37 vermelde landen is 19.000 TWh/a, dat is 90% van het elektriciteitsgebruik van alle meer dan 190 landen.

{| class="wikitable sortable"
|-
! width="30%" |  || width="15%" |Totaal<br /><small>Mtoe/a</small> || width="15%" | Fossiel || width="15%" | Nucleair || width="15%" | Duurzaam || width="15%" | Inwoners<br /><small>miljoen</small>
|-
| '''WERELD''' || 20.900 || 68% || 11% || 21% || 7.040
|-
| {{US}} || 4.070 || 66% || 19% || 13% || 314
|-
| {{CA}} || 543 || 24% || 15% || 59% || 34,9
|-
| {{MX}} || 246 || 75% || 2% || 23% || 117
|-
| {{BR}} || 498 || 17% || 1% || 82% || 199
|-
| {{AR}} || 124 || 54% || 4% || 41% || 41,1
|-
| {{VE}} || 102 || 35% || 0 || 65% || 30,0
|-
| {{DE}} || 585 || 57% || 15% || 25% || 81,9
|-
| {{FR}} || 482 || 9% || 75% || 16% || 65,4
|-
| {{UK}} || 347 || 68% || 19% || 13% || 63,7
|-
| {{IT}} || 321 || 68% || 0 || 32% || 60,9
|-
| {{ES}} || 261 || 48% || 21% || 31% || 46,2
|-
| {{UA}} || 166 || 45% || 47% || 8% || 45,6
|-
| {{PL}} || 148 || 89% || 0 || 10% || 38,5
|-
| {{SE}} || 136 || 2% || 38% || 60% || 9,5
|-
| {{NO}} || 119 || 2% || 0 || 98% || 5,0
|-
| {{NL}} || 115 || 81% || 4% || 14%<ref>waarvan biomassa 5%, afval 4% en wind 4%</ref> || 16,8
|-
| {{BE}} || 88,9 || 35% || 48% || 14%<ref>waarvan biomassa 6%, afval 2%, wind 4% en water 2%</ref> || 11,1
|-
| {{FI}} || 84,9 || 26% || 33% || 41% || 5,4
|-
| {{RU}} || 948 || 63% || 16% || 21% || 144
|-
| {{SA}} || 248 || 100% || 0 || 0 || 28,3
|-
| {{TR}} || 207 || 73% || 0 || 27% || 74,9
|-
| {{IR}}|| 186 || 94% || 1% || 5% || 80,8
|-
| {{AE}} || 93,7 || 100% || 0 || 0 || 9,2
|-
| {{CN}} || 4.830 || 78% || 2% || 20% || 1.360
|-
| {{JP}} || 989 || 85% || 1% <ref>Voor de [[kernramp van Fukushima]] was dat 25%</ref> || 12% || 128
|-
| {{IN}} || 940 || 81% || 3% || 16% || 1.240
|-
| {{KR}} || 517 || 70% || 28% || 2% || 50
|-
| {{TW}} || 241 || 79% || 16% || 5% || 23,4
|-
| {{ID}} || 181 || 89% || 0 || 11% || 247
|-
| {{TH}} || 169 || 95% || 0 || 5% || 67,7
|-
| {{MY}} || 126 || 84% || 0 || 16% || 29,2
|-
| {{VN}} || 104 || 60% || 0 || 40% || 93,4
|-
| {{KZ}} || 85,4 || 88% || 0 || 12% || 16,8
|-
| {{PK}} || 80,1 || 64% || 6% || 29% || 179
|-
| {{AU}} || 236 || 89% || 0 || 9% || 23,1
|-
| {{ZA}} || 231 || 93% || 5% || 2% || 52,3
|-
| {{EG}} || 146 || 88% || 0 || 12% || 80,7
|}

== Gebruik per inwoner ==

Het totaalgebruik (2e kolom) gedeeld door het inwonertal (laatste kolom) geeft het elektriciteitsgebruik per inwoner van een land. In W-Europa ligt dat tussen 5 en 8 MWh/a. (Een MWh/a is 1000 kilowattuur per jaar.) In [[Scandinavië]], de Verenigde Staten, Canada, Taiwan en Zuid-Korea is het veel hoger, in ontwikkelingslanden veel lager. Gemiddeld in de wereld is het ongeveer 3 MWh/a. Een zeer laag gebruik per hoofd, bijv. in Indonesië, komt doordat veel mensen niet op het elektriciteitsnet zijn aangesloten. Hetzelfde geldt voor andere landen met veel inwoners zoals Bangladesh en Nigeria die ontbreken in de tabel.

== Scenario's ==

Alle scenario's voorzien dat door verdere efficiencyverbetering minder elektriciteit nodig zal zijn om aan een bepaalde vraag naar kracht en licht te voldoen. Maar ze voorzien ook sterke toename van de vraag door
* groeiende economie van ontwikkelingslanden en
* elektrificering van transport en verwarming. Verbrandingsmotoren worden vervangen door elektrische aandrijving en voor verwarming wordt minder gas en olie, en meer elektriciteit gebruikt, waar mogelijk met [[warmtepomp]]en.

Naarmate transport en verwarming klimaat-vriendelijker worden zal de milieubelasting van het energiegebruik sterker bepaald worden door het elektriciteitsgebruik. Daarin wordt grotendeels voorzien met fossiele brandstof die verstoring van de natuurlijke [[Kooldioxide#Voorkomen in de natuur en uitstoot door de mens|kooldioxide]] kringloop veroorzaakt. De scenario's komen tot zeer verschillende uitkomsten van het milieueffect.

Het [[Internationaal Energieagentschap]] verwacht herziening van subsidie op fossiele brandstof, 550 miljard dollar in 2013, meer dan vier maal die op duurzame energie. In dit scenario<ref>[http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/world-energy-outlook-2014---executive-summary.html IEA World energy outlook]</ref> wordt in 2040 de groei van het elektriciteitsgebruik voor bijna de helft gedekt door ruim 80% meer duurzame energie. Er komen ook veel nieuwe kerncentrales, deels om oude te vervangen. Het nucleaire deel van elektriciteitsopwekking zal echter weinig toenemen, van 11 tot 12%. Het duurzame deel neemt wel veel toe, van 21 naar 33%. Dat is niet genoeg. Het IEA waarschuwt dat om de opwarming tot 2°C te beperken de kooldioxide uitstoot<ref>Hier en in het vervolg wordt alleen de door fossiele brandstof veroorzaakte uitstoot bedoeld.</ref> niet meer dan 1000 gigaton (Gt) mag zijn vanaf 2014. Die grens is in 2040 al bereikt en de uitstoot zal daarna niet plotseling nul zijn.

De [[Wereldenergieraad]] (World Energy Council)<ref>[http://www.worldenergy.org/publications/2013/world-energy-scenarios-composing-energy-futures-to-2050/ World energy scenarios]</ref> voorziet groei van het wereldelektriciteitsgebruik tot meer dan 40.000 TWh/a in 2040. Het fossiele aandeel in de opwekking is afhankelijk van energiebeleid. Het kan rond 70% blijven in het zogenaamde '''Jazz'''-scenario waar landen vrij onafhankelijk "improviseren" maar het kan ook circa 40% worden in het '''Symphony''' scenario waar ze meer "georkestreerd" klimaatvriendelijk energiebeleid voeren. De kooldioxide-uitstoot zal van 32 Gt/a in 2012, in 2040 met Jazz toenemen tot 46 Gt/a maar met Symphonie afnemen tot 26 Gt/a. In overeenstemming daarmee zal het duurzame deel in de opwekking tot 2040 in Jazz ongeveer 20% blijven maar in Symphony toenemen tot ca 45%.



{{Bron|bronvermelding= {{References}} {{Wikidata|Q1191904}}}}

[[Categorie:Elektriciteit]]